Zgodnie z tym przepisem przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
- przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia;
- wszelkie inne darowizny
- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów.
Szczególnie dużo pytań powstaje w zakresie przekazań wewnątrzzakładowych, czyli wydania lub zużycia w zakładzie pracy określonych rzeczy na rzecz pracownika, bez odpłatności. Dla przykładu często pracodawca nabywa kawę, herbatę, wodę, kanapki, itp., które mogą zostać następnie zużyte przez pracowników. Może również wyposażyć określone osoby zatrudnione w przedsiębiorstwie w stroje robocze, mundury, telefony komórkowe, które są w całości „zużywane” przez pracownika. Często przedsiębiorca – stosownie do przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy – jest wręcz obowiązany zapewnić określone rzeczy pracownikom, tj. posiłki profilaktyczne, okulary do pracy przy komputerze, wodę. Czy w związku z tym każde z tych wydań będzie podlegać opodatkowaniu na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT?
Polecamy: Jak uniknąć odsetek od zaległości podatkowych?
W pierwszej kolejności należy rozstrzygnąć, czy w przypadku, gdy beneficjentem jest pracownik, opodatkowaniu podlegają wyłącznie przekazania dla celów osobistych lub – jak chce dyrektywa 2006/112/WE – prywatnych? Czy też opodatkowane są wszelkie darowizny na rzecz pracownika, bez względu na to, czy zostały przeznaczone do konsumpcji, czy też służą głównie celom pracodawcy?
Cytowane powyżej polskie przepisy nie są w tej materii jasne. Mogą wręcz sugerować, iż każde wydanie towaru pracownikowi (nawet wtedy, gdy wymuszone zostało przepisami BHP) winno być opodatkowane. Jednakże reguły wykładni, w razie gdy polskie przepisy nie dają jednoznacznych rezultatów, nakazują dokonywać interpretacji w zgodzie z przepisami wspólnotowymi. W tym zakresie wyznacznikiem wykładni powinien być art. 16 dyrektywy 2006/112/WE.
Zgodnie z jego treścią opodatkowane są wyłącznie te wydania, których efektem jest konsumpcja towarów. W przypadku pracowników wyłącznie prywatne (osobiste) lub inne niż służbowe wykorzystanie będzie wiązało się z opodatkowaniem. Ponadto tezę tą potwierdzają rozliczne wyroki, w tym wyroki ETS, tj. C-371/07 Danfoss A/S, AstraZeneca, C-258/95 J.F. Sohne.
Sąd podkreśla, iż w sytuacji gdy określona rzecz, stanowiąca część majątku przedsiębiorstwa, jest wykorzystywana częściowo do celów działalności gospodarczej, a częściowo prywatnie, należy ocenić, który sposób wykorzystania ma charakter przeważający. Jeśli decydujące jest przekazanie do celów osobistych, to będzie ono musiało być opodatkowane. Gdy przekazanie nastąpi głównie do celów innych niż osobiste przedsiębiorca nie będzie obowiązany do opodatkowania, skoro nie wystąpiła konsumpcja. Z tej perspektywy winny być ocenione wszelkie wydatki, wymienione w poprzednim akapicie.
Ostatecznie niektóre nieodpłatne przekazania, o których mowa powyżej (kawa, herbata, woda, itd.) zostaną wyłączone z opodatkowania jako tzw. „prezenty małej wartości”. Należy przy tym zauważyć, iż dla oceny, czy mamy do czynienia z owym prezentem, należy brać pod uwagę jedną porcję, która została wykorzystana przez konkretnego beneficjenta (pracownika), a nie całą rzecz (podzielną), która została wykorzystana przez grupę osób. Jak stwierdził ETS w orzeczeniu w sprawie C-581/08 EMI, prawo wspólnotowe zakazuje, by przepisy krajowe przewidywały domniemanie, na mocy którego towary stanowiące „prezent o małej wartości”, przekazane przez podatnika na rzecz różnych osób zatrudnionych przez tego samego pracodawcę należy uznawać za prezenty przekazane na rzecz tej samej osoby. W tych okolicznościach wiele przekazywanych rzeczy będzie znajdować się poza opodatkowaniem.