Formy inwestycji zagranicznych
Zagraniczni inwestorzy mogą prowadzić działalność w Chinach na różne sposoby, które zostały przedstawione poniżej. Najpopularniejszą formą są przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym (FIE), które są zakładane w całości lub w części w Chinach, a co najmniej 25% firmy to własność podmiotu zagranicznego. Formy inwestycji tego typu mogą przyjmować postać chińsko-zagranicznych kapitałowych spółek joint venture, chińsko-zagranicznych spółdzielni (cooperative joint venture) lub firm będących w całości własnością kapitału zagranicznego. Firmy członkowskie KPMG posiadają znaczne doświadczenie we wspieraniu działań inwestorów zagranicznych w ChRL. we wszystkich formach opisanych poniżej.
Polecamy: Inwestycje w Chinach: jak się przygotować do prowadzenia negocjacji?
Umowy przetwórstwa i montażu
Najprostszą formą inwestycji zagranicznych jest umowa przetwórstwa i montażu, w przypadku której firma zagraniczna regularnie dostarcza surowce lub części firmie chińskiej. Firma chińska otrzymuje zapłatę za wykonaną pracę, a przetworzone dobra są odsyłane do firmy zagranicznej.
W większości przypadków firma zagraniczna dostarcza technologię i sprzęt niezbędny do produkcji oraz sprawuje nadzór nad pracami. Inwestor zagraniczny nie może sprzedawać na rynku chińskim swoich produktów bez zgody wydanej przez władze ChRL.
Kapitałowe spółki joint venture (equity joint ventures)
Kapitałowe joint venture to zazwyczaj spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, stanowiące wspólną własność kapitału chińskiego i zagranicznego, ustanowioną dla realizacji określonego celu, na przykład dla stworzenia firmy produkującej pewien rodzaj dóbr. Zazwyczaj partner zagraniczny zapewnia inwestycje kapitałowe, wiedzę w zakresie techniki i zarządzania oraz organizuje transfer technologii. Strona chińska zazwyczaj zapewnia grunty, budynki oraz siłę roboczą a także dba o optymalne działanie przedsięwzięcia w warunkach chińskich. Wkłady obu stron określają wielkość udziałów w wynikach.
Spółdzielnie (cooperative joint ventures)
Podmioty te są często określane jako umowne joint venture (contractual joint ventures). Przypominają spółki opisane powyżej, z tą różnicą, że w umowie wyszczególnione są obowiązki każdej strony. Umowy zawierane między stronami na ogół określają minimalny kapitał nominalny oraz wkłady kapitałowe każdej strony na poszczególnych etapach inwestycji oraz udziały w zyskach danej spółki. Spółdzielnia może posiadać osobowość prawną z ograniczoną odpowiedzialnością, jeśli jest zarejestrowana jako taka.
Firmy w całości należące do kapitału zagranicznego
Firmy w całości należące do kapitału zagranicznego (WFOE - wholly foreignowned enterprise) są osobami prawnymi w Chinach i stanowią własność jednego bądź kilku inwestorów zagranicznych. Przewagą tej formy inwestowania nad omówionymi wcześniej jest całkowita niezależność zagranicznego inwestora w zakresie zarządzania firmą. W niektórych przypadkach zagraniczni inwestorzy mogą preferować tę drogę inwestowania, gdyż łatwiej im wówczas chronić swoje tajemnice handlowe i inne wartości niematerialne i prawne. W niektórych sektorach działalność podmiotów w całości należących do inwestorów zagranicznych jest ograniczona, jednakże obostrzenia te są stopniowo usuwane. Przykładowo, w grudniu 2004 roku rząd chiński zniósł ograniczenia dla inwestycji zagranicznych w zakresie sprzedaży hurtowej, detalicznej oraz dystrybucji. Podmioty zagraniczne mogą obecnie zakładać przedsiębiorstwa będące w całości ich własnością i określane mianem przedsiębiorstw handlowych będących inwestycją zagraniczną (FICE foreign-invested commercial enterprise). Przedsiębiorstwa te mogą działać jako sprzedawcy detaliczni, hurtownicy lub komisanci oraz podejmować działalność franczyzową.
Spólki holdingowe podległe prawu Chińskiej Republiki Ludowej
Jeśli spełnione są określone warunki, inwestorzy zagraniczni mogą założyć spółki holdingowe w ChRL. Firmy te posiadają udziały w przedsiębiorstwach będących inwestycją zagraniczną. Spółki holdingowe mogą prowadzić sprzedaż towarów wyprodukowanych przez inwestobiorców oraz świadczyć określone usługi w zakresie marketingu, rekrutacji personelu oraz konsultingu.
Spółki holdingowe i ich spółki zależne są opodatkowane jako oddzielne podmioty i nie składają wspólnego zeznania podatkowego. Spółka holdingowa może ubiegać się o przyznanie jej statusu „Spółki Posiadającej Siedzibę Główną w Regionie”, co umożliwia takiej spółce świadczenie szerszego zakresu usług i uprawnia do określonych ulg podatkowych.
Polecamy: Podatki w Chinach
Przedstawicielstwa
Firmy zagraniczne mogą ustanawiać swoje przedstawicielstwa w ChRL. Przedstawicielstwa takie nie są traktowane jako odrębne podmioty a zakres ich działania jest na ogół bardzo ograniczony. Przedstawicielstwo nie może angażować się w działalność gospodarczą.
Oddziały
W określonych branżach takich jak bankowość, ubezpieczenia i spedycja firmy zagraniczne mogą otwierać oddziały w ChRL. Oddziały te nie są traktowane jako oddzielne podmioty gospodarcze.
Projekty budowlane i instalacyjne
Począwszy od kwietnia 2004 roku firmy zagraniczne nie mogą wykonywać projektów budowlanych lub instalacyjnych w ChRL na podstawie umowy. Zamiast tego muszą założyć w Chinach firmę budowlaną będącą inwestycją zagraniczną, która podlega tej samej administracji i wymogom licencyjnym co firmy chińskie.
Podwykonawstwo
Firma zagraniczna, działając jako podwykonawca, może zarządzać i prowadzić część lub całość działalności przedsiębiorstwa chińskiego lub przedsiębiorstwa będącego inwestycją zagraniczną. Firmy zagraniczne mogą również działać jako podwykonawcy chińskich firm państwowych, co podlega aprobacie władz ChRL.
Własność intelektualna
Zagraniczne znaki towarowe zarejestrowane w ChRL są chronione przez prawo. Od 1988 roku w Chinach obowiązuje międzynarodowy system klasyfikacji towarów oraz klasyfikacja wiedeńska elementów graficznych. Tym samym chińskie przepisy dotyczące rejestracji i administracji znaków towarowych stały się spójne z przepisami obowiązującymi w obrocie międzynarodowym.
Organem kierującym rejestracją znaków towarowych jest Biuro Znaków Towarowych. Wnioski firm zagranicznych o rejestracje są rozpatrywane przez organy zaaprobowane przez Biuro Znaków Towarowych. Są to m.in. takie instytucje jak Agencja Rejestracji Znaków Towarowych Krajowej Rady ds. Promocji Handlu Zagranicznego w Pekinie (China Council for Promotion of International Trade in Beijing) lub Chińska Agencja Patentowa (HK) Sp. z o.o. (China Patent Agent Limited) w Hong Kongu.
ChRL stoi w obliczu rosnącej liczby nacisków międzynarodowych odnośnie zwiększenia ochrony praw własności intelektualnej (IPR intellectual property rights). Prawo ochrony praw autorskich, które weszło w życie w czerwcu 1991 roku ochrania prawa do dzieł literackich, muzycznych, teatralnych oraz audiowizualnych. ChRL jest sygnatariuszem Konwencji Berneńskiej oraz Uniwersalnej Konwencji o Prawach Autorskich, dwóch najważniejszych konwencji wielostronnych dotyczących ochrony praw autorskich. W celu ochrony praw i interesów posiadaczy praw autorskich dotyczących dzieł zagranicznych, ChRL wydała we wrześniu 1992 roku Przepisy Wdrażania Międzynarodowych Traktatów o Prawach Autorskich. W obliczu rosnącej liczba usług outsourcingowych w zakresie produkcji i dystrybucji towarów, świadczonych przez chińskie firmy partnerom zagranicznym, zarządzanie prawami autorskimi, które są powiązane z tymi procesami jest kluczową kwestią. W wielu przypadkach firmy miejscowe naruszają prawa autorskie zagranicznych partnerów, z drugiej jednak strony również firmy chińskie zaczynają coraz silniej chronić swe marki oraz prawa autorskie.
Przepisy dotyczące ochrony środowiska
Szybki wzrost gospodarczy Chin oddziałuje na środowisko naturalne kraju, a kwestia zanieczyszczenia środowiska stanowi jedno z najważniejszych zagadnień dla rządu ChRL. Od połowy lat 90-tych władze Chin przyjęły szereg przepisów i regulacji dotyczących ochrony środowiska. Przykładowo, zgodnie z ustawą przyjętą w 1998 roku, wymaga się, aby podczas wykonywania projektów budowlanych przeprowadzić nawet cztery odrębne oceny warunków środowiskowych w lokalizacji. Ustawa z 2002 roku o Propagowaniu Czystej Produkcji rozszerzyła zakres oceny warunków środowiskowych na inne procesy produkcyjne. Celem tego działania jest promocja praktyk w zakresie bardziej efektywnego wykorzystywania zasobów. Państwowa Administracja Ochrony Środowiska (SEPA) jest głównym organem państwowym monitorującym ochronę środowiska naturalnego oraz tworzącym normy krajowe. Agencja zwróciła się do rządu z prośbą o przyznanie jej większych uprawnień, na przykład możliwość zamykania fabryk, które w znacznym stopniu zanieczyszczają środowisko naturalne. Agencja wezwała również rząd do wprowadzenia ulg podatkowych oraz innych bodźców finansowych zachęcających firmy do większej dbałości o środowisko. Istnieje prawdopodobieństwo wzrostu liczby regulacji dotyczących ochrony środowiska przez firmy w nadchodzących latach. Przykładowo, nowa ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT), obowiązująca od 1 stycznia 2008 roku gwarantuje preferencyjne traktowanie zatwierdzonych projektów dotyczących ochrony środowiska, energii lub zasobów wodnych.