Nota odsetkowa
W przypadku wystąpienia zaległości u dłużnika najbardziej powszechnym zachowaniem wierzyciela jest podjęcie kroków w ramach miękkiej windykacji w celu wyegzekwowania długu. Przykładem może być nota odsetkowa (obciążeniowa), przez którą należy rozumieć pisemny monit z żądaniem o zapłacenie odsetek.
| Warto wiedzieć! Zgodnie z dyspozycją art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego (dalej: k.c.) jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. |
W tym miejscu należałoby się zastanowić czy prawo do ubiegania się o zapłatę odsetek jest ograniczone w czasie, czy też może przysługiwać na każdym etapie uruchomionego mechanizmu windykacyjnego? Tym bardziej, że odsetki są prawem akcesoryjnym - niesamoistnym, uzależniającym swe istnienie od innych praw samoistnych oraz mających na celu ich umocnienie. Odpowiedź na to pytanie zostanie zawarta w dalszej części artykułu.
Co przedsiębiorca powinien wiedzieć o odsetkach?
Uchwała Sądu Najwyższego
Kluczową dla dalszych rozważań jest uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2005 r., sygn. akt III CZP 43/2004.
| Treść uchwały Ustanowiony w art. 118 k.c. termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe stosuje się do roszczeń o odsetki za opóźnienie także wtedy, gdy roszczenie główne ulega przedawnieniu w terminie określonym w art. 554 k.c. Roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się jednak najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego. |
Z uchwały można wywnioskować, że odsetki mają nie tylko charakter akcesoryjny, ale także okresowy (czyli dla takich zobowiązań, które dotyczą świadczeń w ramach jednego stosunku prawnego np. najem, alimenty).
Odsetki od kredytu firmowego to koszt podatkowy
Zgodnie z powyższym terminy przedawnienia dla określonych świadczeń wynoszą:
- generalnie - 10 lat (art. 118 k.c.);
- dla świadczeń okresowych - 3 lata (art. 118 k.c.);
- dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - 3 lata (art. 118 k.c.);
- dla roszczeń z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych - 2 lata (art. 554 k.c.).
W przypadku gdy przedawnieniu ulegnie zobowiązanie, staje się naturalne, że dłużnik nie będzie zobligowany do jego świadczenia. W sytuacji skierowania windykacji na drogę sądową osoba zadłużona może podnieść zarzut przedawnienia. Jeśli ten środek zostanie skutecznie zastosowany, postępowanie zostanie oddalone.
Kiedy można wpisać w koszty kary umowne, odszkodowania i odsetki?
Świadczenie główne a odsetki
W przypadku przedawnienia zobowiązania głównego podstawa o ubieganie się o odsetek z reguły odpada, co jest wynikiem ich akcesoryjności.
W sytuacji gdy żądanie zapłaty o świadczenie główne wygaśnie nim nastąpi termin przedawnienia lub dojdzie do przerwania biegu przedawnienia w odniesieniu do odsetek, wówczas prawo do zapłaty odsetek staje się samodzielne oraz ulega przedawnieniu jak roszczenie okresowe. Wtedy przedawnienie roszczenia głównego oraz odsetkowego należy rozpatrywać indywidualnie.
Co ciekawe, 3-letni termin przedawnienia odsetek stosuje się także do roszczeń z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, dla których przewidziano termin krótszy - 2 lata.
Równocześnie należy mieć na uwadze art. 360 k.c. - zgodnie z jego brzmieniem w braku odmiennego zastrzeżenia co do terminu płatności odsetek są one płatne co roku z dołu, a jeżeli termin płatności sumy pieniężnej jest krótszy niż rok, jednocześnie z zapłatą tej sumy.
Limit zwolnienia z VAT w 2014 roku - od czego zależy?
| Warto zapamiętać! Żądanie odsetek za opóźnienie przedawnia się niezależnie od należności głównej, z zastrzeżeniem, że nie później niż z upływem terminu przedawnienia należności głównej. |