Z racji specyficznego charakteru podmiotów takich jak zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji postępowanie upadłościowe ma również nieco odmienny charakter. Warto zwrócić uwagę na owe odmienne kwestie.
Wniosek o ogłoszenie upadłości takiego zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji może zgłosić także Komisja Nadzoru Finansowego, która w takim wypadku jest uczestnikiem postępowania. W związku z faktem uczestnictwa Komisji , przed ogłoszeniem upadłości zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji sąd zasięga jej opinii co do osoby syndyka, bowiem syndyk powinien posiadać znajomość organizacji i zasad działania zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji. Syndykiem może być również inny zakład ubezpieczeń lub inny zakład reasekuracji. Syndyk ma obowiązek przedkładać Komisji, co najmniej raz w roku, sprawozdanie ze swoich czynności oraz sprawozdanie rachunkowe. Powinno to mieć miejsce po jego zatwierdzeniu przez sędziego – komisarza. Oprócz tego syndyk zawiadamia znanych mu wierzycieli, którzy udzielili upadłemu kredytu. To również ma miejsce po ogłoszeniu upadłości
W postanowieniu o ogłoszeniu upadłości zakładu ubezpieczeń sąd, po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Finansowego, ustanawia kuratora, który powinien reprezentować w postępowaniu upadłościowym interesy osób ubezpieczających, ubezpieczonych, uposażonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia. Kurator ponosi odpowiedzialność za szkodę tak jak syndyk.
Kurator ma również podobne obowiązki odnośnie sporządzania sprawozdań. Jego wynagrodzenie ustala sędzia – komisarz na wniosek Komisji, w wysokości stosownej do nakładu jego pracy. Na takie postanowienie sędziego – komisarza przysługuje zażalenie. Wynagrodzenie wypłaca się z funduszów masy upadłości i zalicza się do kosztów postępowania upadłościowego. Na takie postanowienie sędziego – komisarza przysługuje zażalenie. Wynagrodzenie wypłaca się z funduszów masy Wobec kuratora nie stosuje się środków przymusu. Syndyk, nadzorca sądowy oraz zarządca udzielają kuratorowi wszelkich potrzebnych mu wiadomości. Kurator ma prawo przeglądać księgi i dokumenty upadłego.
Na zgromadzeniu wierzycieli kurator ma prawo głosu tylko w sprawach, które mogą mieć wpływ na prawa ubezpieczonych. Ma on również prawo wnoszenia środków zaskarżenia w imieniu własnym na rzecz osób ubezpieczonych, upoważnionych i uprawnionych z umów ubezpieczenia, oraz jest uprawniony do zawarcia umowy o przeniesienie portfela ubezpieczeń do innego zakładu z możliwością obniżenia sum ubezpieczenia lub wysokości wypłacanych odszkodowań lub świadczeń. Wobec kuratora nie stosuje się środków przymusu.
W przypadku zatwierdzenia przez Komisję umowy o przeniesienie portfela, kurator ogłasza niezwłocznie jej treść trzykrotnie w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim. Warto zaznaczyć, że ubezpieczonym nie przysługuje prawo sprzeciwu co do zawarcia umowy o przeniesienie portfela ubezpieczeń. Do umowy o przeniesienie portfela ubezpieczeń zawartej przez kuratora stosuje się przepisy odrębne o przeniesieniu portfela ubezpieczeń.
Polecamy: Jakie są skutki zaniechania złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości?
Kolejną odmiennością w zakresie postępowania upadłościowego zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji jest to, że ubezpieczeni, uposażeni lub uprawnieni z umów ubezpieczenia, nie mogą być w razie potrzeby, zwołani przez sędziego – komisarza, aby podjąć uchwałę w przedmiocie wpłacenia przez nich zaliczki na koszty postępowania albo zobowiązania tych z wierzycieli, którzy mają największe wierzytelności, a których łączna wysokość wynosi co najmniej 30 % ogólnej sumy wierzytelności przypadających wierzycielom uprawnionym do uczestniczenia w zgromadzeniu, do złożenia zaliczki na koszty postępowania.
Umowy ubezpieczenia zawarte przez upadły zakład ubezpieczeń wygasają, jeżeli kurator nie zawarł umowy o przeniesienie portfela, albo z umów obowiązkowych oraz umów ubezpieczenia na życie, w terminie trzech miesięcy od ogłoszenia upadłości, albo z innych umów w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia upadłości.
Z dniem ogłoszenia upadłości aktywa stanowiące pokrycie rezerw techniczno – ubezpieczeniowych upadłego zakładu ubezpieczeń tworzą osobną masę upadłości przeznaczoną na zaspokojenie roszczeń z tytułu umów ubezpieczenia, umów reasekuracji oraz kosztów likwidacji tej masy. Likwidację tej osobnej masy upadłości przeprowadza syndyk z udziałem kuratora. W razie wyrażenia zgody przez radę wierzycieli lub sędziego – komisarza na sprzedaż z wolnej ręki mienia wchodzącego w skład osobnej masy upadłości sprzedaż wymaga zgody kuratora.
Nieco inaczej sprawa wygląda w przypadku zakładu reasekuracji, bowiem tutaj z dniem ogłoszenia upadłości aktywa stanowiące pokrycie rezerw techniczno – ubezpieczeniowych upadłego tworzą osobną masę upadłości przeznaczoną na zaspokojenie roszczeń z tytułu umów reasekuracji oraz kosztów likwidacji tej masy. Likwidację osobnej masy upadłości przeprowadza syndyk.
Z osobnej masy upadłości zakładu ubezpieczeń zaspokaja się kolejno:
1. koszty likwidacji osobnej masy upadłości,
2. wierzytelności z umów ubezpieczenia,
3. wierzytelności z umów reasekuracji.
Niezaspokojone z osobnej masy upadłości wierzytelności z umów ubezpieczenia umieszcza się w planie podziału funduszów masy upadłości w odrębnej kategorii, zaspokajanej po kategorii pierwszej. Niezaspokojone w postępowaniu upadłościowym należności osób pokrzywdzonych i uprawnionych z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych zaspokaja Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny i Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych według odrębnych przepisów.
Z osobnej masy upadłości zakładu reasekuracji zaspokaja się kolejno koszty likwidacji osobnej masy upadłości oraz wierzytelności z umów reasekuracji.
W razie oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości zakładu ubezpieczeń jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, jak również w razie umorzenia postępowania upadłościowego, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny zaspokaja roszczenia osób poszkodowanych i uprawnionych, w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
Przy zawieraniu układu kurator głosuje sumą wierzytelności ubezpieczonych niezaspokojonych z osobnej masy upadłości, przy czym przysługuje mu jeden głos od każdej sumy, która wynika z podziału sumy wszystkich innych wierzytelności uprawniających do głosowania przez liczbę wierzycieli, którzy reprezentują te wierzytelności.