Wprowadzane regulacje (nowy §5 w art. 551 ksh oraz Rozdział 5a w Dziale III pt. Przekształcenia spółek) umożliwią przedsiębiorcy zmianę formy prawnej prowadzonej działalności w szybszy i mniej skomplikowany sposób.
Obecnie przedsiębiorcy mogą dokonać zmiany formy prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej poprzez aport przedsiębiorstwa do nowoutworzonej spółki kapitałowej albo dokonując przeniesienia przedsiębiorstwa na utworzoną spółkę na podstawie umowy (sprzedaży, darowizny), a następnie likwidując prowadzoną działalność.
Wniesienie przedsiębiorstwa do nowotworzonej spółki kapitałowej nie powoduje jednak przejścia zobowiązań związanych z tym przedsiębiorstwem (zobowiązania nie wchodzą bowiem w skład przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 kc). Podobny problem powstaje w wypadku zezwoleń, licencji i koncesji. Zgodnie z zapisami kodeksu cywilnego wchodzą one w skład przedsiębiorstwa - w praktyce okazuje się, że organy administracyjne w wielu wypadkach uznają, że do ich przejścia nie doszło.
Nowa procedura ma to zmienić. W wypadku przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę kapitałową ustawa wprowadza zasadę kontynuacji, tak więc spółce przekształconej przysługiwać będą wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształconego, zachowując ciągłość prawną. Spółka przekształcona będzie nabywać ex lege cały majątek przedsiębiorcy, wchodzący w skład jego przedsiębiorstwa oraz stanie się stroną wszystkich umów zawartych w ramach działalności gospodarczej.
Istnieje ryzyko, że w praktyce po dokonanym przekształceniu mogą potencjalnie nastąpić trudności w ustaleniu czy dana rzecz, prawo, wierzytelność lub zobowiązanie weszło do majątku Spółki. Dokumenty sporządzane w ramach przekształcenia powinny być więc bardzo precyzyjne.
Polecamy: Jakie zmiany w przewozie osób od 7 kwietnia 2011r.?
Przekształcenie przedsiębiorcy następuje z chwilą wpisu spółki do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Jednocześnie właściwy organ ewidencyjny wykreśla przedsiębiorcę przekształcanego z ewidencji działalności gospodarczej. Przedsiębiorca staje się z dniem przekształcenia jedynym wspólnikiem albo jedynym akcjonariuszem spółki przekształconej.
Zakres dokumentów i czynności, które powinny zostać podjęte przez przekształcany podmiot są zbliżone do tych wymaganych przy przekształcaniu spółek handlowych. Wprowadzono jednak obostrzenia: zarówno składany plan przekształcenia jak i oświadczenie o przekształceniu powinny zostać sporządzone w formie aktu notarialnego. Obligatoryjne jest poddanie planu przekształcenia (wraz z załącznikami - wyceną aktywów i pasywów spółki) badaniu przez biegłego rewidenta wyznaczonego przez sąd.
Zastosowanie procedury może łączyć się z koniecznością wstrzymania na pewien czas bieżącej działalności, gdyż spółka przekształcona musi uzyskać nowy numer NIP i REGON. Oznacza to, że w okresie od przekształcenia do dnia nadania tych numerów, spółka nie będzie mogła prowadzić bieżącej działalności.
Choć sama regulacja jest lakoniczna, co może rodzić problemy przy jej zastosowaniu w praktyce i w części zbyt sformalizowana, wychodzi naprzeciw potrzebom obrotu gospodarczego. Stanowi istotny instrument, który ułatwi procesy restrukturyzacji przedsiębiorstw.