Zalety dziennika tradera
Pierwszym sposobem doskonalenia warsztatu inwestycyjnego jest analiza zawieranych transakcji. Aby mieć co analizować, trzeba najpierw opisać warunki każdej transakcji. Regularnie sporządzane opisy tworzą tzw. dziennik tradera, który pozwala spojrzeć na własne poczynania z innej perspektywy. Dzięki temu można dokonać „rachunku sumienia”, czyli wychwycić popełniane błędy. Każdy uczestnik rynku Forex powinien prowadzić taki dziennik. Istnieją ku temu przynajmniej trzy przesłanki.
Różnica między planem a jego wykonaniem
Plan rodzi się w umyśle i jest racjonalny. Z kolei jego wykonaniu często towarzyszy spora dawka emocji. Analiza opisanych transakcji pomaga oddzielić decyzje racjonalne od emocjonalnych.
Dokładny zapis okoliczności zawartych transakcji
O niektórych szczegółach zapominamy, z kolei inne bagatelizujemy z pełną premedytacją. Szczegółowy opis okoliczności otwarcia/zamknięcia pozycji pomaga wyciągać trafne wnioski i wyeliminować niedociągnięcia.
Redukcja błędów systematycznych
Często wynikają one z emocji (ang. emotional biases). Gracze na rynku Forex są niepowtarzalni, podobnie jak ich błędy i systemy inwestycyjne. Pomimo tego, każdy powinien uwzględnić w swoim rejestrze transakcji trzy elementy:
- Dlaczego otworzyłeś (-aś) krótką/długą pozycję?
- Jaki prognozujesz zasięg ruchu cen?
- Czy wszystko wyszło zgodnie z oczekiwaniami?
Decyzję o inwestowaniu środków w konkretną parę walutową, akcje lub inny instrument finansowy można podjąć na podstawie wskazań analizy technicznej i/lub fundamentalnej. Napisanie dokładnego uzasadnienia otwarcia pozycji pomaga oddzielić transakcje dokonane na podstawie systemu inwestycyjnego od decyzji emocjonalnych. Ocena transakcji będzie prostsza, gdy do tekstu dołączony zostanie wykres. Obraz wart jest tysiąca słów.
Dowiedz się także: Jakie zyski wypracowały fundusze hedgingowe w lutym 2011?
Dodatkowo, przed każdym uruchomieniem platformy warto opisać stan emocjonalny, w jakim się znajdujemy. Inwestowanie wymaga tyle uwagi co spacer po linie. Czy potrafisz sobie wyobrazić akrobatę, chodzącego po sznurze w stanie euforii, depresji albo krańcowego niewyspania, połączonego z kacem po imprezie?
Wiele osób popełnia poważny błąd gry z perspektywy „tu i teraz”. Nie określają oni oczekiwanego poziomu zysku, ani maksymalnej straty, przez co często losowo dokonują otwarcia i zamknięcia pozycji. Wyznaczanie docelowego poziomu zysku oraz maksymalnej straty jest tym, co różni wytrawnego tradera od początkującego.
Na pytanie o to, czy transakcja była udana, czasem trudno znaleźć odpowiedź. Bywa tak, że przy zachowaniu wszystkich wytycznych, dochodzi do nieoczekiwanego odwrócenia trendu i – w konsekwencji – poniesienia straty. Inwestowanie to biznes, oparty na wartości oczekiwanej, a nie kryształowej kuli. Strata musi więc być wliczona w cenę gry. Klasę każdego inwestora poznaje się po tym, jak (nie)wiele traci na złej transakcji.
Aby wykryć własne niedociągnięcia w warsztacie inwestycyjnym, trzeba ograniczyć subiektywne postrzeganie. Do tego zadania potrzebna jest druga osoba.
Polecamy serwis: Kursy walut
Pomoc sędziego inwestycyjnego
Inwestowanie bez dyscypliny jest jak jazda kolejką górską bez zapiętych pasów. Zwykle kończy się na początkowym etapie. Dyscyplina na rynkach finansowych oznacza grę zgodną z ustalonym planem. Dzięki temu łatwo rozstrzygnąć, czy stosowana strategia jest skuteczna, dzięki czemu można odrzucić ją lub zmodyfikować tą, której bilans jest ujemny. Połączenie właściwej strategii i dyscypliny w inwestowaniu to prosta droga do osiągania regularnych zysków.
Niektórzy potrafią samodzielnie zadbać o zdyscyplinowane podejście do tradingu. Jednak wielu inwestorów potrzebuje rady kogoś z zewnątrz. Wówczas z pomocą może przyjść sędzia inwestycyjny. Jest nią osoba, która dba o to, aby trader zawierał transakcje zgodnie z opracowanym planem gry. Współpraca odbywa się na zasadzie regularnych spotkań, podczas których sędzia ocenia zachowanie tradera na podstawie ustalonego planu gry.
Aby współpraca na linii trader – sędzia była owocna, musi zostać spełnionych kilka warunków. Po pierwsze, sędzia powinien rozumieć zasady inwestowania na rynkach finansowych. Drugi warunek to znajomość podstaw wybranego systemu inwestycyjnego: logiki strategii, warunków wejścia/wyjścia, ustawiania zleceń stop-loss oraz take-profit. Bez takiej wiedzy trudno o analizę posunięć tradera i – w konsekwencji – rzetelną ocenę. Kolejnym elementem są pytania. Zadawanie pytań ułatwia analizę zgodności zachowania inwestora ze stosowaną strategią. Pomaga to odnaleźć i wyeliminować decyzje, podjęte na podstawie emocji.
Instytucja sędziego nie zadziała bez spełnienia jeszcze jednego warunku – mechanizmów wzmacniania pozytywnego i negatywnego.
Sukces osiągany automatycznie
Wzmacnianie pozytywne (nagradzanie zachowań pożądanych) i negatywne (karanie za zachowania niepożądane) to trudne zadanie. Mimo wszystko, opłaca się do tego dążyć, ponieważ w ten sposób wypracowuje się nawyki, a ostatecznym efektem jest zautomatyzowanie właściwego działania. Dla inwestora dobra transakcja oznacza działanie zgodnie z założeniami strategii. Nawet, jeśli tym razem nie udało się zarobić. Dyscyplina w przestrzeganiu wypracowanego planu jest tym, co rozstrzyga o ostatecznym sukcesie.
Można dokonać złej transakcji i mimo wszystko podwoić stan konta. Jednak w dłuższym okresie nieprzestrzeganie zasad stosowanej strategii oznacza uprawianie hazardu - gry losowej. Zdarzają się tam wielkie wygrane, ale zazwyczaj największym zwycięzcą jest kasyno.
Wiemy już, czym są dobre i złe transakcje na rynku. Jedyne, czego jeszcze potrzeba do automatyzmu w inwestowaniu, to znalezienie sposobu wzmacniania pozytywnego i negatywnego. Czasem wystarczy zmienić tzw. „dialog wewnętrzny”. Pod tym pojęciem kryje się chwalenie samego siebie za każdą dobrą transakcję i krytyka w przeciwnym przypadku.
Podsumowując, najważniejsze jest przestrzeganie planu inwestowania. To cecha wyróżniająca profesjonalnego, czyli skutecznego tradera.
Bartosz Boniecki
Główny Ekonomista Alchemii Inwestowania