Ustawa ta, implementując dyrektywy Unii Europejskiej, nałożyła szereg nowych obowiązków na przedsiębiorstwa energetyczne, w tym obowiązki w zakresie prowadzonej przez te przedsiębiorstwa sprawozdawczości finansowej. W szczególności wskazać należy na zmiany wprowadzone w art. 44 u-Pe, które w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, wchodzą w życie od 1 stycznia 2014 r. Mając na względzie wagę wprowadzonych zmian, warto zagadnieniu temu poświęcić nieco więcej uwagi i zastanowić się, jak nałożone przepisami tej ustawy obowiązki mają, czy raczej muszą, realizować przedsiębiorstwa energetyczne. A jest to szczególnie istotne zważywszy na fakt, że sformułowane nowe obowiązki sprawozdawcze wynikają nie tylko u-Pe, ale także z ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości, w kontekście której rozpatrywać należy obowiązki nałożone na przedsiębiorstwa energetyczne znowelizowanymi przepisami art. 44 u-Pe. Ustawa o rachunkowości określa bowiem wymaganą szczegółowość prowadzenia ewidencji księgowej z uwzględnieniem specyfiki jednostki prowadzącej działalność, a w przypadku przedsiębiorstw energetycznych szczegółowość ta związana jest z dostarczaniem paliw gazowych lub energii.
Dla zrozumienia istoty dokonanych zmian w pierwszej kolejności zauważyć należy, że u-Pe, jako podstawowy dokument regulujący działalność przedsiębiorstw energetycznych, funkcjonuje w obrocie prawnym od 1997 r. W wyniku kolejnych nowelizacji wprowadzano w niej wiele zmian, w tym w art. 44 dotyczącym obowiązków związanych z prowadzeniem ewidencji księgowej przez przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność w zakresie dostarczania paliw gazowych lub energii. Należy wskazać, że zapis art. 44 u-Pe w zakresie działalności, o której mowa powyżej, dotyczy wszystkich przedsiębiorstw energetycznych, a nie tylko przedsiębiorstw prowadzących działalność objętą koncesją.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Mały trójpak energetyczny - zmiany w prawie energetycznym od 2014 r.
WAŻNE
W rozumieniu art. 3 pkt 12 u-Pe, przedsiębiorstwo energetyczne to podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji paliw albo energii lub obrotu nimi.
W trakcie licznych nowelizacji tej ustawy, zapis art. 44 u-Pe ulegał rozszerzeniu i zmianom. Pierwotne brzmienie tego artykułu określało jedynie, że przedsiębiorstwa energetyczne zobowiązane są do prowadzenia, w ramach zakładowych planów kont, ewidencji księgowej w sposób umożliwiający obliczenie ich kosztów stałych, kosztów zmiennych i przychodów, odrębnie dla wytwarzania, przesyłania i dystrybucji, dla każdego rodzaju paliwa lub energii, a także w odniesieniu do poszczególnych taryf. W nowelizacji wprowadzonej ustawą z 26 maja 2000 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne zasady prowadzenia zakładowych planów kont, ewidencji księgowej zostały odniesione nie do taryf, a do poszczególnych grup taryfowych. Z kolei w nowelizacji wprowadzonej ustawą z 24 lipca 2002 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne zapis dotyczący zasad prowadzenia zakładowych planów kont, ewidencji księgowej uległ przebudowie, w wyniku której zobowiązano przedsiębiorstwa energetyczne nie zobligowane na podstawie odrębnych przepisów do publikowania sprawozdań finansowych, do udostępniania sprawozdań finansowych do publicznego wglądu w swojej siedzibie. Doprecyzowano również zapis dotyczący grup odbiorców, rozszerzając sformułowane tam obowiązki poprzez konieczność odrębnego obliczania kosztów i przychodów, także w odniesieniu do poszczególnych grup odbiorców ustalonych w określonego rodzaju taryfie.
Wymóg prowadzenia ewidencji księgowej
Jednocześnie wprowadzono zapis dotyczący prowadzenia ewidencji księgowej w zakresie kosztów i przychodów niezwiązanych z działalnością wynikającą z dostarczania paliw lub energii. Kolejną istotną zmianę w art. 44 u-Pe dokonano nowelizacją wprowadzoną ustawą z 4 marca 2005 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska. Mocą art. 1 pkt 36 tej nowelizacji nałożono na przedsiębiorstwa energetyczne nowe obowiązki w zakresie prowadzenia ewidencji księgowej, zobowiązując je do uwzględnienia przy prowadzeniu księgowości przestrzegania zasady równoprawnego traktowania odbiorców oraz konieczności eliminowania subsydiowania skrośnego. Ponadto, oprócz odrębnego obliczania kosztów i przychodów wprowadzono konieczność ustalania zysków i strat dla wykonywanej działalności. Zupełnie nowym, z punktu widzenia obowiązków nałożonych u-Pe, stał się obowiązek sporządzania i przechowywania sprawozdań finansowych dotyczących poszczególnych rodzajów wykonywanej działalności gospodarczej w zakresie dostarczania paliw gazowych lub energii, zawierających bilans oraz rachunek zysków i strat za okresy sprawozdawcze, na zasadach i w trybie określonych w przepisach o rachunkowości. Istotnej zmianie uległ przy tym zapis dotyczący pojęcia „dostarczania paliw lub energii (…) odrębnie dla wytwarzania, przesyłania, dystrybucji, obrotu, magazynowania, dla każdego rodzaju dostarczanych paliw lub energii” poprzez doprecyzowanie pojęcia działalności objętej obowiązkiem, jakim jest konieczność prowadzenia ewidencji księgowej zgodnie z zasadami określonymi w art. 44 w zakresie Przywołane wyżej przepisy w brzemieniu nadanym ustawą z 4 marca 2005 r. obowiązywać jednak będą tylko do 31 grudnia 2013 r.
Polecamy serwis: Zakładam firmę
Zmiany od 1 stycznia 2014 r.
Od 1 stycznia 2014 r. wchodzą w życie przepisy ustawy z 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy − Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw, które nakładają na przedsiębiorstwa energetyczne nowe, szersze obowiązki. Wskazać należy, że zupełnie nową i niezwykle istotną zmianą jest wprowadzona tą ustawą konieczność poddania badaniu sprawozdania finansowego obejmującego bilans, rachunek zysków i strat sporządzonych w zakresie działalności związanej z dostarczaniem paliw gazowych lub energii. W tym miejscu koniecznym jest podkreślenie, że sprawozdania, o których wyżej mowa, podlegają Badaniu zgodnie z zasadami określonymi w rozdziale 7 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości, a także w zakresie zapewnienia równoprawnego traktowania odbiorców oraz eliminowania subsydiowania skrośnego pomiędzy działalnościami związanymi z dostarczaniem paliw gazowych lub energii. Mając na uwadze to, że zapis art. 44 w przytoczonym brzmieniu wchodzi w życie od 1 stycznia 2014 r., jak i fakt, że wprowadzone zasady ewidencji kosztów i przychodów zysków i strat obowiązują w niezmienionej formule już od 2005 r., domniemywać można, że przedsiębiorstwa energetyczne, choćby z racji natłoku zmian legislacyjnych, nie zwróciły dostatecznej uwagi na wprowadzone zmiany dotyczące sprawozdań finansowych zawierających rachunek zysków i strat w zakresie działalności związanej z dostarczaniem paliw gazowych lub energii, które zgodnie z nowym brzmieniem podlegają badaniu po 1 stycznia 2014 r.
Źródło: Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki nr 4/31 grudnia 2013 r.