Zgodnie z treścią art. 90 ust. 1 ustawy Pzp zamawiający w celu ustalenia, czy oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, zwraca się do wykonawcy o udzielenie, w określonym terminie, wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny. Z literalnego brzmienia ww. przepisu wynika, iż zamawiający korzysta z dyspozycji art. 90 ust. 1 ustawy Pzp „w sytuacji, gdy zaistnieje uzasadnione prawdopodobieństwo, że zaoferowana przez danego wykonawcę cena jest ceną rażąco niską w stosunku do przedmiotu zamówienia" (wyrok KIO z dnia 15 lipca 2010 r., KIO/UZP 1354/10). Zwrócenie się o udzielenie ww. wyjaśnień jest zatem uzasadnione w sytuacji, gdy zamawiający stwierdzi, że cena zaoferowana odbiega od prawidłowo ustalonej szacunkowej wartości zamówienia, cen zaoferowanych przez pozostałych wykonawców, co nie znajduje uzasadnienia w charakterze przedmiotu zamówienia i specyfice rynku. Czynność wezwania wykonawcy do złożenia wyjaśnień każdorazowo powinna poprzedzać decyzję o odrzuceniu oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Kwestię bardziej złożoną stanowi wezwanie wykonawcy w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp do złożenia wyjaśnień odnośnie cen jednostkowych zawartych w ofercie wykonawcy, a noszących znamiona ceny rażąco niskiej. Wezwanie takie znajduje uzasadnienie w szczególności w sytuacji, gdy ceny jednostkowe można uznać za samodzielne ceny będące podstawą rozliczenia za wykonanie wyodrębnionego elementu przedmiotu zamówienia. Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia 24 sierpnia 2012 r. (sygn. akt KIO 1734/12) stwierdziła, iż „ceny jednostkowe (…) nie są wielkościami o wewnętrznym, technicznym znaczeniu, które miałyby, co najwyższej zobrazować sposób kalkulacji za wykonanie zamówienia, albo służyć jedynie prezentacji elementów, jakie składają się na cenę za wykonanie zamówienia, ale są to ceny rzeczywiste - do zapłaty. Powyższe wskazuje, że ceną za wykonanie zamówienia nie będzie wyłącznie łączna cena podana w ofercie za wykonanie dostawy (…) w ilościach wymaganych i wskazanych w formularzu, ale cena za dostawę rzeczywiście wykonaną. W tych okolicznościach należy uznać, że ceny jednostkowe mają, zatem cechy samodzielnych cen za wykonanie poszczególnych dostaw składających się na złożone zamówienie. Wobec powyższego, ceny jednostkowe, jako ceny do zapłaty, mogą być rozpatrywane w kategorii rażąco niskiej ceny w odniesieniu do danego elementu dostawy (…) Tym samym wykonawca „Z” powinien zostać wezwany do złożenia wyjaśnień dotyczących elementu dostawy przedstawionego w ofercie w kwestionowanym zakresie na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, w celu ustalenia, czy cena za ten produkt nie ma charakteru rażąco niskiej”. Powyższe stanowisko Izby zostało podtrzymane przez Sąd Okręgowy w Olsztynie w wyroku z dnia 15 listopada 2012 r. (sygn. akt V Ga 106/12).
Rażąco niska cena w prawie zamówień publicznych
Czyn nieuczciwej konkurencji
Z kolei zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Stosownie do treści art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta, zwłaszcza, wskazane w art. 15 ust. 1 niniejszej ustawy, utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku, w szczególności przez: sprzedaż towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia albo ich odprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców; nakłanianie osób trzecich do odmowy sprzedaży innym przedsiębiorcom albo niedokonywania zakupu towarów lub usług od innych przedsiębiorców; rzeczowo nieuzasadnione, zróżnicowane traktowanie niektórych klientów; pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży; działanie mające na celu wymuszenie na klientach wyboru jako kontrahenta określonego przedsiębiorcy lub stwarzanie warunków umożliwiających podmiotom trzecim wymuszanie zakupu towaru lub usługi u określonego przedsiębiorcy.
Ograniczenia w udzielaniu zamówień publicznych
Źródło: Informator Urzędu Zamówień Publicznych, nr 4/2014