W/w przypadek jest w szczególności interesujący, gdyż nie został uwzględniony i uregulowany wprost w ustawie Prawo zamówień publicznych. W celu rozwiązania powyższego problemu na wstępie należy odwołać się do art. 46 ust. 1 i ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, które stanowią, iż „zamawiający zwraca wadium wszystkim wykonawcom niezwłocznie po wyborze oferty najkorzystniejszej lub unieważnieniu postępowania, z wyjątkiem wykonawcy, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza, z zastrzeżeniem ust. 4a. oraz „zamawiający żąda ponownego wniesienia wadium przez wykonawcę, któremu zwrócono wadium na podstawie ust. 1, jeżeli w wyniku rozstrzygnięcia odwołania jego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza. Wykonawca wnosi wadium w terminie określonym przez zamawiającego.”
Z powyższego wynika więc wniosek, iż skoro na skutek wykluczenia jedynego wykonawcy postępowanie zostało unieważnione, to zamawiający zobowiązany jest niezwłocznie zwrócić wadium temu jedynemu wykonawcy wykluczonemu z postępowania. Skoro zatem z art. 46 ust. 1 w/w ustawy wynika obowiązek zwrotu wadium, to jednocześnie uważa się, iż więź prawna związania ofertą została przerwana, a zatem w przypadku wniesienia odwołania od czynności zamawiającego polegającej na unieważnieniu postępowania nie istnieje reżim związania ofertą przy jednoczesnym zabezpieczeniu oferty wadium, gdyż ta ostatecznie została odrzucona.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Z art. 46 ust. 3 wynika dalej, że zamawiający żąda ponownego wniesienia wadium przez wykonawcę, któremu zwrócono wadium na podstawie ust. 1, a więc w przedmiotowym przypadku, gdy w wyniku rozstrzygnięcia odwołania oferta odwołującego zostałaby wybrana jako najkorzystniejsza.
Powyższe potwierdza Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku KIO 1098/12 z dnia 11 czerwca 2012 r. W uzasadnieniu wyroku KIO stwierdziła m.in., że „oferta odwołującego nie została wybrana jako najkorzystniejsza, a postępowanie zostało przez zamawiającego unieważnione, zatem od dnia unieważnienia postępowania wadium wniesione przez odwołującego winno zostać niezwłocznie zwrócone. Oferta odwołującego wobec unieważnienia postępowania nie musiała być zabezpieczona wadium bez uszczerbku dla praw odwołującego w postępowaniu.”
Dalej w wyroku Izba uzasadnia, że „art. 46 ust. 3 ustawy Pzp stanowi bowiem, że w sytuacji rozstrzygnięcia odwołania zamawiający zobowiązany jest do żądania ponownego wniesienia wadium przez wykonawcę, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza. Ustawodawca uwzględnił zatem możliwość wniesienia odwołania i zmiany wyniku postępowania – unieważnienia czynności unieważnienia postępowania lub wyboru najkorzystniejszej oferty, nie zwolnił jednak zamawiającego z obowiązku niezwłocznego zwrotu wadium.”
Rażąco niska cena składników oferty w kontekście zamówienia publicznego
Jednocześnie bardzo istotna z punktu widzenia omawianego przypadku wydaje się dalsza część uzasadnienia, gdzie skład Izby argumentuje, że „skoro – zgodnie z wymaganiami ustawy w związku z unieważnieniem postępowania oferta odwołującego nie musi być zabezpieczona wadium, to nie odpowiada prawu czynność wykluczenia na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 2 Pzp z powodu braku jednoczesności przedłużenia wadium. W okolicznościach sporu wykluczenia na podstawie tego przepisu zamawiający mógłby dokonać tylko wtedy, gdyby odwołujący nie zgodził się na przedłużenie terminu związania ofertą.”
Ostatecznie warto również przywołać inne stwierdzenie w/w wyroku, a mianowicie Izba uznała, iż „rozpoznając zarzuty odwołania Izba zważyła, że przepisy ustawy normujące kwestie przedłużania ważności wadium nie są jednoznaczne. Art. 85 ust. 4 Pzp stanowi o obowiązku przedłużania ważności wadium lub wniesieniu nowego wadium na przedłużony okres związania ofertą z ograniczeniem podmiotowym jedynie w sytuacji dokonania wyboru najkorzystniejszej oferty. Z przepisem tym nie koreluje w pełni norma art. 24 ust. 2 pkt 2 Pzp, nie zawierająca wprost podobnego zawężenia. Z kolei art. 46 ust. 1 stanowi o obowiązku zwrotu wadium nie tylko w razie dokonania wyboru najkorzystniejszej oferty, lecz również w razie unieważnienia postępowania. Zważyć trzeba, że w sytuacji unieważnienia postępowania powinności zamawiającego i wykonawcy wykluczają się wzajemnie i nie mogą zachodzić jednocześnie.”
Z powyższego wynika więc wniosek, iż na skutek unieważnienia postępowania zamawiający winien niezwłocznie zwrócić wadium wszystkim wykonawcom. Jednocześnie ustaje też więź związania ofertą.