Powstanie hipoteki
Hipoteka powstaje najczęściej w wyniku umowy zawartej między właścicielem nieruchomości a wierzycielem. Drugim niezbędnym elementem hipoteki będzie jeszcze wpis do księgi wieczystej. Hipoteka jest wpisywana do działu IV księgi wieczystej. Wpis ma charakter konstytutywny, co oznacza, że hipoteka powstaje dopiero z chwilą dokonania wpisu. Brak wpisu będzie oznaczał, że nawet pomimo umowy między wierzycielem a właścicielem nieruchomości hipoteka nie będzie skuteczna.
Zobacz serwis: Księgi wieczyste
Przedmiot hipoteki
Hipoteka odnosi się przede wszystkim do praw rzeczowych. Przedmiotem hipoteki, a więc prawem, na którym istnieje zabezpieczenie hipoteczne może być przede wszystkim własność nieruchomości, udział we współwłasności nieruchomości, jak również użytkowanie wieczyste wraz z budynkami i urządzeniami na użytkowanym gruncie, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.
Istnieje również możliwość ustanowienia hipoteki na wierzytelności zabezpieczonej hipoteką.
Hipoteka zabezpiecza wierzytelności pieniężne, do oznaczonej wysokości określonej jako suma hipoteki. W ramach sumy hipoteki wierzyciel może także żądać zaspokojenia roszczeń o odsetki, o przyznane koszty postępowania, jak również inne świadczenia uboczne.
Zabezpieczone wierzytelności
Od 2011 r. hipoteka może zabezpieczać kilka wierzytelności przysługujących temu samemu wierzycielowi z różnych stosunków prawnych. Przy ustanowieniu hipoteki należy jednak w treści umowy określić stosunki prawne oraz wynikające z nich wierzytelności.
W ramach jednej hipoteki można zabezpieczyć wierzytelności banku z kilku umów kredytowych.
Poza tym istnieje możliwość zabezpieczenia w ramach jednej wierzytelności przysługujących kilku wierzycielom (art. 682 ustawy o księgach wieczystych i hipotece). W tym jednak przypadku wierzytelności zabezpieczone hipoteką muszą służyć sfinansowaniu tego samego przedsięwzięcia. W tym przypadku uprawnienia wierzycieli będzie wykonywał powołany przez nich administrator hipoteki.
Spółka X emituje obligacje w celu sfinansowania konkretnego przedsięwzięcia. Spółka ta może zabezpieczyć roszczenia obligatariuszy (wierzycieli z obligacji) ustanawiając hipotekę na nieruchomościach stanowiących majątek spółki.
Zabezpieczenie na kilku nieruchomościach
Zabezpieczenie wierzytelności nie musi ograniczać jedynie do pojedynczej nieruchomości. W ramach umowy możliwe jest również zabezpieczenie danej wierzytelności na kilku nieruchomościach. Takie sytuacje mają miejsce, gdy wartość wierzytelności przekracza wartość pojedynczej nieruchomości.
Zobacz: Uprawnienia firm windykacyjnych