Dłużnik jest obowiązany do naprawienia szkody. O tym w jaki sposób ma ją naprawić mówią przepisy prawa oraz treść umowy zobowiązaniowej. W celu ochrony wierzyciela możliwe jest między innymi zastrzeżenie w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy pieniężnej. Jest to tzw. kara umowna.
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego zastrzeżenie kary umownej nie zwalnia dłużnika z obowiązku jej zapłaty jeżeli wykaże on, że wierzyciel nie poniósł szkody. Tak więc fakt szkody wierzyciela nie jest stanem najważniejszym.
Przeczytaj także: Jakie należności może pokryć zabezpieczenie należytego wykonania umowy
Kara umowna ułatwia sprawę dłużnikowi. Aby jednak zapobiec nagminnym sytuacjom, w których dłużnik zamiast wykonywać zobowiązanie płaci określoną kwotę, wprowadzono przepis, który nie pozwala na zwolnienie się od wykonania zobowiązania przez zapłatę kary umownej. Możliwość taka istnieje tylko jeżeli wierzyciel wyrazi na to zgodę.
Przedsiębiorca miał wytworzyć sto sztuk danego towaru, a następnie zobowiązania nie wykonał. Jeżeli więc w umowie zostało zastrzeżone, że w przypadku niewykonania zobowiązania ma on zapłacić 50 tys. zł kary umownej, będzie on wolny od odpowiedzialności po zapłaceniu tej kwoty.
Warto także pamiętać, że w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Z drugiej zaś strony żądanie odszkodowania przekraczającego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły.
Jeżeli zaistniałaby sytuacja, w której zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może wówczas żądać aby kara umowna została zmniejszona. To samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana.
Polecamy serwis Umowy w firmie
Ostatnią ważną kwestią przy zagadnieniu kary umownej jest kwestia stosowania przepisów o karze umownej. Istnieje więc możliwość, aby w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego dłużnik, nawet jeżeli w umowie kary nie zastrzeżono, mógł ją wierzycielowi zapłacić. W takiej sytuacji stosuje się przepisy o karze umownej.