1. Krok - wniosek o ogłoszenie upadłości
Popadnięcie przez dłużnika w stan niewypłacalności stwarza po stronie wierzyciela uprawnienie do złożenia wniosku o ogłoszenie jego upadłości. Jednak po stronie dłużnika jest to nie tyle uprawnienie, co obowiązek.
W przypadku, gdy dłużnik na podstawie analizy swojej sytuacji finansowej dojdzie do wniosku, że zachodzą w stosunku do niego podstawy ogłoszenia upadłości, powinien wystąpić ze stosownym wnioskiem. Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna, obowiązek ten spoczywa na każdym, kto ma prawo go reprezentować np. prokurencie. Wymienione osoby mają na to 2 tygodnie od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości.
Jeżeli zaniechają tej czynności, narażają się na odpowiedzialność odszkodowawczą, a razie wystąpienia dodatkowych okoliczności – takich jak np. wyzbywanie się majątku w sposób uszczuplający zaspokojenie wierzycieli – także na odpowiedzialność karną.
Zobacz również serwis: Odszkodowania
Wniosek należy złożyć w sądzie upadłościowym, którym jest sąd rejonowy - sąd gospodarczy, właściwy ze względu na główny zakład przedsiębiorstwa dłużnika.
2. krok – dłużnik decyduje: układ, czy likwidacja
Najpóźniej w chwili sporządzania wniosku dłużnik musi zdecydować, czy wnosi o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu, czy też upadłości obejmującej likwidację jego majątku. Określenie typu postępowania upadłościowego stanowi bowiem integralną część wniosku pochodzącego od dłużnika. Jednocześnie należy mieć na uwadze, że jest to decyzja kluczowa dla dalszego przebiegu postępowania, a w konsekwencji – bytu przedsiębiorstwa dłużnika.
3. krok – sąd zabezpiecza majątek dłużnika
Postępowanie zainicjowane złożeniem wniosku określane jest mianem postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości. W jego trakcie, niezwłocznie po wpłynięciu wniosku, sąd dokonuje zabezpieczenia majątku dłużnika, ustanawiając tymczasowego nadzorcę sądowego. Sąd może stosować także inne sposoby zabezpieczenia.
Zobacz również: Cel postępowania zabezpieczającego
4. krok – ... i zwołuje wstępne zgromadzenie wierzycieli
Gdy sąd stwierdzi istnienie podstaw ogłoszenia upadłości i jednocześnie pozytywnie oceni możliwość zawarcia układu, zwołuje wstępne zgromadzenie wierzycieli. Służy ono realizacji zasady autonomii wierzycieli, przejawiającej się m.in. w powierzeniu tej grupie szerokich uprawnień do rozstrzygania o przeznaczeniu majątku upadłego.
Sąd nie zwoła jednak takiego zgromadzenia, jeżeli:
- jest oczywiste, że dalsze postępowanie może być prowadzone tylko w celu likwidacji majątku upadłego,
- z okoliczności sprawy wynika, że jego przeprowadzenie pociągałoby za sobą nadmierne koszty,
- suma spornych wierzytelności przekracza 15% ogólnej sumy wierzytelności.
Podczas wstępnego zgromadzenia wierzycieli sporządza się pod nadzorem sędziego spis wierzytelności. Następnie wierzyciele mogą:
- zdecydować w drodze uchwały o sposobie prowadzenia dalszego postępowania upadłościowego (zawarcie układu albo likwidacja majątku),
- dokonać wyboru rady wierzycieli, a także wyrazić opinię co do wyboru osoby syndyka, nadzorcy sądowego albo zarządcy.
Ponadto na wstępnym zgromadzeniu wierzycieli, jeżeli uczestniczy w nim co najmniej połowa wierzycieli mających łącznie ¾ ogólnej sumy wierzytelności, możliwe jest zawarcie układu.
5. krok - sąd decyduje o upadłości
Sąd ogłasza się upadłość dłużnika z możliwością zawarcia układu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że w ten sposób wierzyciele zostaną zaspokojeni w wyższym stopniu, niż w razie przeprowadzenia postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku dłużnika.
Zobacz również serwis: Wierzyciel i dłużnik
Wyjątkowo tylko, pomimo zawarcia układu, sąd ogłosi upadłość prowadzącą do likwidacji, gdy z uwagi na dotychczasowe zachowanie się dłużnika nie ma pewności, że układ będzie wykonany, chyba że propozycje układowe przewidują układ likwidacyjny.
W razie gdy brakuje podstaw do ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, ogłasza się upadłość likwidacyjną.
Sąd jednak oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.