Jeżeli w dalszej części artykułu użyte będzie określenie „przedsiębiorstwo” należy uznać, że dotyczy to zarówno przedsiębiorstwa, jaki i gospodarstwa rolnego dłużnika.
Egzekucja przez sprzedaż może być ograniczona do części przedsiębiorstwa, jeżeli cześć ta jest wyodrębniona gospodarczo, a kwota uzyskana z jej sprzedaży wystarcza do zaspokojenia dłużnika.
Z zasady nie może być jednocześnie prowadzona egzekucja przez sprzedaż i egzekucja sądowa lub administracyjna należności pieniężnych z poszczególnych składników przedsiębiorstwa.
Wskazana egzekucja sądowa lub administracyjna nie jest przeszkodą do wszczęcia egzekucji przez sprzedaż, jeżeli:
- wnosi o to dłużnik lub wierzyciel prowadzący egzekucję sądową lub administracyjna lub
- jest oczywiste, że egzekucja przez sprzedaż doprowadzi do zaspokojenia wierzycieli prowadzących egzekucję sądową lub administracyjną
Zobacz: Hipoteka przymusowa, jako sposób zabezpieczenia wierzytelności
Jeżeli dojdzie do wszczęcia egzekucji przez sprzedaż w takiej sytuacji wcześniej wszczęte egzekucje sądowe lub administracyjne umarza się z dniem uprawomocnienia się postanowienia sądu o wszczęciu egzekucji przez sprzedaż, a dotychczasowi wierzyciele z mocy prawa wstępują do postępowania egzekucyjnego prowadzonego w celu egzekucji przez sprzedaż.
Wniosek o wszczęcie egzekucji
Egzekucja przez sprzedaż należy do sądu rejonowego w okręgu, którego położona jest siedziba przedsiębiorstwa. We wniosku należy dokładnie wskazać przedsiębiorstwo oraz ewentualnie dołączyć informacje komornika o wszystkich postępowaniach prowadzonych przeciwko dłużnikowi z majątku wchodzącego w skład przedsiębiorstwa (chodzi m.in. o wskazanie wierzycieli w tych postępowaniach).
Uwzględniając taki wniosek sąd wydaje postanowienie o wszczęciu egzekucji przez sprzedaż i jednocześnie ustanawia zarząd przymusowy (wyznacza zarządcę) nad przedsiębiorstwem podlegającym sprzedaży.
W przypadku, gdy w skład przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość sąd przesyła do wydziału ksiąg wieczystych odpowiedniego sądu postanowienie o wszczęciu egzekucji przez sprzedaż. Sąd z urzędu dokonuje wpisu o wszczęciu egzekucji w księdze wieczystej. Ponadto sąd zarządza ogłoszenie postanowienia o wszczęciu egzekucji przez sprzedaż w dzienniku ogólnopolskim i dzienniku poczytnym w miejscowości gdzie znajduje się przedsiębiorstwo.
Cena
Cenę sprzedaży przedsiębiorstwa ustalają wspólnie dłużnik i wszyscy egzekwujący wierzyciele. Jeżeli nie dojdą do porozumienia wycenę przedsiębiorstwa sporządza, co najmniej dwóch biegłych (osoby mające szczegółową, specjalistyczną wiedzę z danej dziedziny).
Gdy biegli przedstawią rozbieżne wyceny wartości przedsiębiorstwa cenę ustala sąd. Sprzedaż przedsiębiorstwa następuje w drodze licytacji publicznej lub z wolnej ręki.
Sprzedaż
Sprzedaż z wolnej ręki może nastąpić, gdy wnieśli o to dłużnik lub wierzyciele a sąd wyraził zgodę. Sprzedaż poniżej ustalonej wartości z wolnej ręki może nastąpić tylko wtedy, gdy dłużnik i wszyscy wierzyciele zgodzą się na to. Sąd wyznacza termin, w jakim ma być dokonana sprzedaż i jeżeli strony nie ustaliły trybu wyszukania nabywcy sam go określa. Jeżeli sprzedaż z wolnej ręki nie doszła do skutku to sąd może nakazuje sprzedaż w trybie licytacji chyba, że wierzyciele zgodzą się na ponowną sprzedaż z wolnej ręki.
Sprzedaż w drodze licytacji publicznej następuje według przepisów o licytacji nieruchomości w trybie egzekucji z nieruchomości z pewnymi odrębnościami. Licytację prowadzi zarządca pod nadzorem sędziego. Sędzia niezwłocznie udziela przybicia osobie, która zaoferowała najwyższą cenę.
Po zapłacie ceny zarządca w ciągu miesiąca zawiera z nabywca umowę sprzedaży przedsiębiorstwa. Gdy umowa taka nie zostanie zawarta z winy zarządcy nabywca może żądać zwrotu zapłaconej sumy. Jeżeli uzyskana suma nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich wierzycieli to suma ta ulega podziału zgodnie z przepisami regulującymi podział sumy uzyskanej z egzekucji nieruchomości.
Zobacz: Czy można zabezpieczyć majątku dłużnika na poczet przyszłego orzeczenia sądu?
Dłużnik jest właścicielem przedsiębiorstwa, które obecnie przynosi nikłe dochody, jednakże jest jednym z najbardziej znanych producentów materiałów biurowych. Spodziewany dochód ze sprzedaży szeregu ruchomości i budynku magazynowego firmy tylko w niewielkim stopniu przyczyni się do zaspokojenia wierzycieli. W takiej sytuacji wierzyciele uznali, że tylko sprzedaż przedsiębiorstwa jako pewnej całości (czyli m.in. sprzedaż marki firmy) może w całości zaspokoić ich roszczenia. W związku z tym wierzyciele złożyli do sądu wniosek o wszczęcie egzekucji przez sprzedaż przedsiębiorstwa dłużnika.