Przepisy ustawy o księgach wieczystych i hipotece przewidują hipotekę na wierzytelności hipotecznej. Należy jednak podkreślić, że w praktyce jest to instytucja martwa.
Osoba ubiegająca się o kredyt w banku, która nie jest właścicielem nieruchomości, a której przysługuje wierzytelność zabezpieczona hipoteką na nieruchomości jego dłużnika lub osoby trzeciej. Taka osoba nie może zaproponować bankowi zabezpieczenia spłaty długu w formie hipoteki na nieruchomości, gdyż w takim przypadku musiałaby być właścicielem nieruchomości. Może jednak zaoferować bankowi ustanowienie hipoteki na wierzytelności zabezpieczonej hipoteką.
Istnienie obciążonej wierzytelności
Ustanowienie hipoteki na wierzytelności hipotecznej nie wymaga udowodnienia istnienia obciążonej wierzytelności. Stąd sąd przy wpisywaniu tego typu hipoteki do księgi wieczystej nie ma podstaw do żądania od wnioskodawcy wykazania istnienia wierzytelności hipotecznej, na której ustanowiona ma być nowa hipoteka. Musi natomiast wykazać, że przysługuje mu wierzytelność hipoteczna.
Zobacz serwis: ABC windykacji
Spłata
Spłaty wierzytelności hipotecznej obciążonej hipoteką (np. spłata pożyczki udzielonej innej osobie przez dłużnika hipotecznego banku) można dokonać do wysokości tej hipoteki wyłącznie do rąk wierzyciela uprawnionego z tytułu tej hipoteki. Wierzytelność ta musi być jednak stwierdzona tytułem wykonawczym. W innych przypadkach sumę odpowiadającą wysokości hipoteki na wierzytelności hipotecznej składa się do depozytu sądowego.
Podmiot
Subintabulat ustanawia dłużnik osobisty, bądź osoba trzecia.
Forma
Hipoteka na wierzytelności hipotecznej jak każda inna hipoteka powinna być ustanowiona w formie aktu notarialnego. W doktrynie można spotkać się także z głosami odmiennymi. S. Gurgul czy J. Kornas uznają ustanowienie hipoteki na wierzytelności hipotecznej w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym.
Brak zgody właściciela nieruchomości
Do ustanowienia tego typu hipoteki nie jest wymagana zgoda właściciela nieruchomości. W przypadku tej hipoteki nie dochodzi do obciążenia jego majątku.
Polecamy: Działalność gospodarcza - jak zabezpieczyć wierzytelność?
Wpis
Hipotekę na wierzytelności hipotecznej ujawnia się w księdze wieczystej nieruchomości obciążonej hipoteką. Wpis ten ma charakter konstytutywny.
Dochodzenie
W sytuacji wymagalności wierzytelności zabezpieczonej hipoteką na wierzytelności hipotecznej oraz obciążonej wierzytelności hipotecznej wierzyciel, któremu przysługuje hipoteka na wierzytelności hipotecznej, uprawniony jest do żądania zapłaty wprost od dłużnika wierzytelności obciążonej. Może on również dochodzić zaspokojenia z nieruchomości.
Zapłata przez właściciela
Co dzieje się, gdy właściciel nieruchomości dokonuje zapłaty do rąk wierzyciela, któremu przysługuje hipoteka na wierzytelności hipotecznej? Hipoteka na nieruchomości wygasa aż do wysokości sumy uiszczonej przez właściciela.
Dalsze hipoteki na hipotece
Zgodnie z Art. 1084 ustawy o księgach wieczystych i hipotece wierzytelność zabezpieczona hipoteką na wierzytelności hipotecznej może być przedmiotem dalszych hipotek.
Zobacz też: Kiedy następuje przedawnienie roszczeń?
Odesłanie do zastawu na prawach
W sytuacjach wyżej nieopisanych się do hipoteki na wierzytelności hipotecznej stosuje się przepisy o zastawie na wierzytelności.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 1982 r. Nr 19, poz. 147) tj. z dnia 11 października 2001 r. (Dz.U. Nr 124, poz. 1361)