Dnia 1 października 2025 r. w Polsce wchodzi w życie system kaucyjny. Rzecznik MŚP przedstawia szereg obaw i wątpliwości dotyczących funkcjonowania nowych przepisów. Jest pomysł przesunięcia terminu wejścia w życie systemu kaucyjnego albo odstąpienia od nakładania kar na jego początkowym etapie.
- Od 1 października 2025 r. system kaucyjny
- Obawy MŚP - system kaucyjny
- Niskie opłaty za zbiórkę w systemie kaucyjnym
- Termin wejścia systemu kaucyjnego
- System kaucyjny przyczynia się do uprzywilejowania dużych podmiotów
- System kaucyjny a ROP
- System kaucyjny - przesunięcie terminu wejścia w życie
Od 1 października 2025 r. system kaucyjny
Istotne przeszkody dla przedsiębiorców, związane z planowanym na 1 października 2025 r. wejściem w życie systemu kaucyjnego, to przedmiot wystąpienia Rzecznika MŚP do Premiera Donalda Tuska oraz Minister Klimatu i Środowiska Pauliny Hennig-Kloski. Jak przestrzega Minister Agnieszka Majewska, sygnały od przedsiębiorców wskazują, że przepisy wprowadzające system kaucyjny mogą być nieprecyzyjne, brak też wielu procedur, przez co duża część przedsiębiorców może nie być gotowa do uczestnictwa w systemie. Ma to też związek ze specyfiką branży handlu detalicznego, gdzie obok wielkich sieci działają niezależne placówki handlowe o ograniczonych zasobach finansowych i organizacyjnych. To właśnie jednostki z sektora MŚP natrafią na największe trudności z uczestnictwem w systemie kaucyjnym.
Obawy MŚP - system kaucyjny
Jak pisze Rzecznik, wiele uwag i obaw przedsiębiorców budzi logistyka i obieg opakowań w systemie. Nie ustalono ciągle treści umów między dziesiątkami tysięcy jednostek handlowych a siedmioma operatorami systemu kaucyjnego. Nie wiadomo, jak w praktyce przebiegać ma zbiórka opakowań. Istnieje poważne zagrożenie, że do 1 października nie uda się zawrzeć umów między wszystkimi podmiotami. Mylący może być także przekaz medialny MKiŚ informujący, że do systemu nie muszą przystępować sklepy o powierzchni nie większej niż 200 m2 – podczas gdy w rzeczywistości są one zobligowane do prowadzenia zbiórki opakowań szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra oraz do pobierania kaucji za opakowania PET i puszki metalowe, co oznacza, że również małe jednostki handlowe muszą zawrzeć umowy z operatorami systemu i być przygotowane do jego uruchomienia.
Niskie opłaty za zbiórkę w systemie kaucyjnym
Jak sygnalizują przedsiębiorcy, proponowane przez operatorów kwoty opłat za prowadzenie zbiórki w systemie kaucyjnym są niskie i w przypadku małych sklepów realnie nie pokryją one nawet połowy kosztów funkcjonowania systemu. Ustawa nie określa sposobu odbioru opakowań ani jego częstotliwości. O ile logistyka tego procesu w dużych miastach nie powinna nastręczać trudności, to inaczej wygląda sytuacja w mniejszych miejscowościach, gdzie rzadsze odbiory skutkować będą koniecznością wygospodarowania dodatkowej przestrzeni magazynowej.
Termin wejścia systemu kaucyjnego
Mniejsze placówki handlowe także będą zmuszone do poniesienia dodatkowych nakładów oraz wdrożenia istotnych zmian i procedur organizacyjnych. Co gorsza, system rozpocznie działalność z początkiem IV kwartału, kiedy sklepy odnotowują najintensywniejszy wzrost sprzedaży, co spotęguje trudności organizacyjne.
System kaucyjny przyczynia się do uprzywilejowania dużych podmiotów
Jak wielokrotnie w poprzednich wystąpieniach zwracał uwagę Rzecznik MŚP, konstrukcja systemu kaucyjnego może przyczyniać się do uprzywilejowania największych podmiotów handlu, dysponujących odpowiednimi zasobami finansowymi i organizacyjnymi. „Dysproporcja ta – pisze Agnieszka Majewska – może prowadzić do dalszego odpływu klientów do największych sieci handlowych i mieć negatywne konsekwencje dla gospodarki kraju”.
System kaucyjny a ROP
Minister Majewska zwraca też uwagę na właściwe skorelowanie systemu kaucyjnego z rozwiązaniami koncepcji Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta, tymczasem prace legislacyjne nad ROP są dalekie od finalizacji. Jak przestrzega Rzecznik MŚP, „uprzednie rozpoczęcie funkcjonowania systemu kaucyjnego może mieć daleko idące skutki na wielkość strumienia odpadów podlegających recyklingowi na dotychczasowych zasadach i w konsekwencji przyczynić się do wzrostu kosztów odbioru odpadów od posiadaczy nieruchomości”.
System kaucyjny - przesunięcie terminu wejścia w życie
Minister Majewska sugeruje rozważenie możliwości nieznacznego przesunięcia terminu wejścia w życie systemu. Gdyby zaś rząd uznał to za niewskazane, Rzecznik MŚP postuluje odstąpienie od nakładania kar pieniężnych na przedsiębiorców w początkowym okresie funkcjonowania systemu i zastąpienia ich pouczeniami. Takie podejście pogłębiłoby zaufanie przedsiębiorców do państwa w sytuacji istotnej zmiany zasad obrotu gospodarczego.
Źródło: Biuro Rzecznika MŚP