Dzięki zastosowaniu ulgi na złe długi w CIT wierzyciel uzyskuje prawo do pomniejszenia podstawy opodatkowania lub zwiększenia straty o wartość wierzytelności o zapłatę świadczenia pieniężnego. Warunkiem jest, aby taka wierzytelność:
- została zaliczona do przychodów należnych;
- nie została uregulowana lub zbyta;
- była przeterminowana co najmniej 90 dni (tj. upłynęło 90 dni od terminu płatności).
W przeciwieństwie do wierzyciela, dłużnik jest zobligowany do zwiększenia podstawy opodatkowania lub zmniejszenia straty o wartość zobowiązania do zapłaty świadczenia pieniężnego. Warunkiem jest, aby takie zobowiązanie:
- zostało zaliczone do kosztów uzyskania przychodu;
- nie zostało uregulowane;
- było przeterminowana co najmniej 90 dni (tj. upłynęło 90 dni od terminu płatności);
W obu przypadkach odpowiednio pomniejszenia lub powiększenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od terminu płatności, pod warunkiem, że do dnia złożenia tego zeznania wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta, albo dług nie został uregulowany.
W przypadku wierzyciela, jeśli wartość zmniejszenia przekraczałaby podstawę opodatkowania, o pozostałą kwotę można obniżać podstawę opodatkowania w maksymalnie 3 kolejnych latach podatkowych. Natomiast jeżeli wartość straty dłużnika nie jest wystarczająca do pokrycia zobowiązania, powinien on odpowiednio zwiększyć podstawę opodatkowania za dany rok.
Polecamy: Nowe technologie w pracy księgowych
Co w przypadku uregulowania płatności?
Jeżeli w danym roku podatkowym wierzyciel lub dłużnik zastosowali ulgę na złe długi, a po zakończeniu tego roku płatność została uregulowana (lub wierzyciel zbył wierzytelność), to:
- wierzyciel zobowiązany będzie do zwiększenia podstawy opodatkowania lub zmniejszenia straty o uprzednio odliczone kwoty w zeznaniu za rok, w którym nastąpiło uregulowanie/ zbycie;
- dłużnik zmniejsza podstawę opodatkowania lub zwiększa stratę w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym zobowiązanie zostało uregulowane. Jeżeli wartość zmniejszenia podstawy opodatkowania jest wyższa od tej podstawy, to pomniejszenia można dokonywać maksymalnie w ciągu kolejnych 3 lat podatkowych.
Dodatkowe warunki do zastosowania ulgi na złe długi w CIT
Zastosowanie ulgi na złe długi obwarowane jest dodatkowo obowiązkiem łącznego spełnienia określonych warunków:
- dłużnik na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
- od daty wystawienia faktury lub zawarcia umowy dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura lub została zawarta umowa, a w przypadku, gdy rok kalendarzowy, w którym wystawiono fakturę, jest inny niż rok kalendarzowy, w którym zawarto umowę – gdy nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego późniejszej z tych czynności;
- transakcja handlowa zawarta jest w ramach działalności wierzyciela oraz działalności dłużnika, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Terminy stosowania ulgi na złe długi w CIT
90 dni należy liczyć począwszy od pierwszego dnia następującego po upływie terminu płatności, który został określony na fakturze lub w umowie. Jednakże, jeżeli termin płatności określony został niezgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom, nie znajdą w takim przypadku zastosowania zapisy umowne lub wynikające z faktury, lecz zastosować należy ustawowo przewidziane terminy płatności. Zgodnie z tą ustawą, co do zasady termin płatności wynosi maksymalnie 60 dni, a jedynie w ściśle określonych przypadkach może być dłuższy.
Tarcza antykryzysowa a ulga na złe długi w CIT
W związku z panującą pandemią COVID-19, ustawodawca przewidział pewne ułatwienia dla przedsiębiorców w związku ze stosowaniem ulgi na złe długi w 2020 r. mające na celu poprawę płynności firm. Na podstawie przepisów wprowadzonych tzw. tarczą antykryzysową, dłużnik został zwolniony z obowiązku stosowania ulgi na złe długi przy kalkulacji zaliczek na CIT za okresy rozliczeniowe przypadające w 2020 r., pod warunkiem, że:
- poniósł w danym okresie rozliczeniowym negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19 oraz
- uzyskane w danym okresie rozliczeniowym przychody, są niższe o co najmniej 50% w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku podatkowego.
- stosowali w 2019 r. formę opodatkowania, w przypadku której nie ustala się przychodów;
- rozpoczęli prowadzenie działalności w ostatnim kwartale 2019 r. i nie uzyskali w tym okresie przychodów;
- rozpoczęli prowadzenie działalności w 2020 r.
Ponadto, podatnicy stosujący uproszczone zaliczki na CIT mogą zmniejszyć zaliczkę za miesiąc, w którym upłynął 30 dzień przekroczenia terminu płatności o odpowiednio:
- 9% wartości wierzytelności – w przypadku małego podatnika albo
- 19% wartości wierzytelności – w przypadku pozostałych podatników.
Zaliczki te należy zmniejszać odpowiednio w kolejnych okresach, jeżeli kwota ulgi przewyższa wartość zaliczki, a także pod warunkiem, że płatność nie została uregulowana do dnia zapłaty zaliczki. Jeżeli uprzednio dokonane zostało zmniejszenie, a płatność została uregulowana, podatnik zobowiązany jest do dokonania odpowiedniego zwiększenia. Istotne jest również, że powyższe przepisy stosuje się do okresów rozliczeniowych, w których podatnik poniósł negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19.
Zbycie wierzytelności
Korzystając z ulgi na złe długi, wierzyciele muszą zwrócić uwagę na szereg przesłanek dotyczących zarówno samej wierzytelności, jak i statusu dłużnika. Nie każda z przesłanek jest przy tym jednoznaczna. Wątpliwości może budzić m.in. możliwość skorzystania z ulgi na złe długi w odniesieniu do wierzytelności, które zostały zbyte – jednak cena ich zbycia nie kompensuje w całości ich wartości nominalnej. W niedawnym wyroku z dnia 26 lutego 2019 r. (sygn. (I FSK45/17) Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że „mając na uwadze zasady proporcjonalności i neutralności VAT – w przypadku, gdy po złożeniu deklaracji podatkowej, w której dokonano korekty w formie tzw. ulgi na złe długi, należność została zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel obowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została zbyta – z uwzględnieniem proporcji, w jakiej otrzymana z tytułu sprzedaży kwota ma się do kwoty dokonanej korekty”. Trudno jednak uznać, iż taki pogląd został jednoznacznie zaakceptowany w podejściu organów podatkowych.
Małgorzata Piłat, menadżer w zespole doradztwa podatkowego CRIDO.
Jakub Jaros, menadżer w zespole doradztwa podatkowego CRIDO.
Więcej informacji znajdziesz w serwisie MOJA FIRMA