Zgodnie z definicja zawartą w kodeksie cywilnym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
W odniesieniu do umowy pożyczki, której przedmiotem jest kwota o wartości pięciuset złotych musi być zawarta w formie pisemnej.
Stronami umowy pożyczki są pożyczkobiorca (biorący przedmiot pożyczki) oraz pożyczkodawca (dający przedmiot pożyczki). Oba podmioty mogą występować zarówno jako osoby fizyczne, jak też inne podmioty funkcjonujące w obrocie.
Umowa pożyczki nie ma więc charakteru umowy handlowej, w przypadku której istnieje wymóg, aby co najmniej jedna strona posiadała status przedsiębiorcy, czyli prowadzącego działalność gospodarczą. Umowa pożyczki wykorzystywana jest jednak w praktyce zarówno w obrocie profesjonalnym (przedsiębiorca - przedsiębiorca), półprofesjonalnym (przedsiębiorca - konsument) oraz nieprofesjonalnym (podmiot niebędący przedsiębiorcą – podmiot niebędący przedsiębiorcą).
Odstąpienie od umowy pożyczki
Strona będąca pożyczkodawcą ma prawo do tego, aby odstąpić od umowy i złożyć odmowę wydania przedmiotu pożyczki. Rozwiązanie takie jest możliwe w przypadku, w którym zwrot pożyczki nie jest pewny i wyczerpuje kryterium wątpliwości z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony. Uprawnienia takiego nie posiada druga strona, czyli pożyczkobiorca, ale tylko wówczas, gdy w chwili zawarcia umowy wiedziała lub z łatwością mogła się dowiedzieć o złym stanie majątkowym drugiej strony.
Zobacz: Umowa o kredyt konsumencki - krok po kroku
Odpowiedzialność pożyczkodawcy
W sytuacji, w której rzeczy otrzymane przez biorącego pożyczkę posiadają wady, wówczas podmiot dający pożyczkę jest obciążony koniecznością naprawienia powstałej szkody wyrządzonej pożyczkobiorcy tym, że wiedząc o wadach nie dokonał zawiadomienia go o nich.
Pożyczkodawca nie będzie jednak ponosił odpowiedzialności jeżeli druga strona mgła z łatwością zauważyć istniejącą wadę.
Umowa pożyczki charakteryzuje się także tym, że roszczenie pożyczkobiorcy o wydanie przedmiotu pożyczki przedawnia się z upływem sześciu miesięcy. Termin ten liczy się od chwili, gdy przedmiot pożyczki miał być wydany. Termin zwrotu natomiast powinien być oznaczony w umowie. W braku takiej regulacji dłużnik zobowiązany jest do zwrotu pożyczki w ciągu sześciu tygodni od wypowiedzenia przez pożyczkodawcę.