Podstawowe uregulowania
Wśród małoletnich możemy wyróżnić dwie sytuacje w jakich mogą się oni znajdować w związku z ich zdolnością do czynności prawnych. Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat 13 (art. 15 k.c.). Natomiast osoby, poniżej lat 13 nie mają zdolności do czynności prawnych. Sytuacja osób, które nie posiadają zdolności do czynności prawnych, a osób posiadających taką zdolność w ograniczonym zakresie, zawiera istotne różnice.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Polecamy: Nowe umowy zlecenia
Ograniczona zdolność do czynności prawnych
Osoba z ograniczoną zdolnością do czynności prawnych może samodzielnie zawierać tylko „umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego” (art. 20 k.c.). Do umów takich należy kupno bułki albo napoju w sklepie, zakup biletu na autobus czy też czasopisma w kiosku.
Osoba taka może też rozporządzać swoim zarobkiem, jeśli nie zostanie to ograniczone przez sąd opiekuńczy, jak również swobodnie używać przedmiotów, które zostały jej oddane do takiego używania przez przedstawiciela ustawowego. Wydaje się jednak, że przedmioty te muszą być używane zgodnie z celem z jakim zostały przekazane tzn., że tablet lub telefon, który małoletni dostał na urodziny, nie może być sprzedany innej osobie bez zgody przedstawiciela ustawowego.
Wszystkie inne czynności prawne, zawierane przez ograniczonego w zdolności do czynności prawnych muszą być potwierdzone przez ich przedstawiciela ustawowego. Jest to niezbędne do tego, aby taka umowa była ważna. Osoba pomiędzy 13, a 18 rokiem życia może potwierdzić umowę po uzyskaniu pełnej zdolności do czynności prawnych. Do uzyskania takiej zdolności dochodzi jednak w dwóch przypadkach: uzyskania pełnoletniości i przez zawarcie małżeństwa (art. 10). Podobnie wszystkie jednostronne czynności prawne (np. testament, udzielenie pełnomocnictwa, wypowiedzenie stosunku prawnego), są bez zgody przedstawiciela ustawowego nieważne (art. 19).
Strona zawierająca umowę z osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, nie może się nigdy powołać na brak zgody przedstawiciela ustawowego, chyba że wyznaczy takiemu przedstawicielowi termin na potwierdzenie umowy, po którego upływie umowa taka będzie nieważna.
Jak prawidłowo określić w umowie zadatek?
Brak zdolności do czynności prawnych
Osoby, które nie ukończyły lat 13 nie mają zdolności do czynności prawnych (art. 12 k.c.). Osoby takie mogą jednak, podobnie jak przy ograniczeniu zdolności do czynności prawnych, zawierać „umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego” (art. 20 k.c.). Umowy takie są ważne z chwilą ich wykonania, chyba że pociągają za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.