Prawo rozróżnia te dwie instytucje a z każdą z nich wiąże zupełnie inne skutki. Często skutki te mogą okazać się zgubne dla stron, zwłaszcza wtedy gdy sprawa trafi do sądu.
Zadatek
Aby można było stwierdzić, że kwota dawana przy zawarciu umowy stanowi zadatek, należy to dokładnie zastrzec w umowie. W braku takiego zastrzeżenia, kwota ta będzie w świetle prawa uznana za zaliczkę.
Strona A wręczyła stronie B kwotę X tytułem zadatku. W zakresie nieuregulowanym w niniejszej umowie, do zadatku zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego.
Zaliczka
W przypadku, gdy strony nie zastrzegą w umowie, że kwota dawana przez jedną ze stron, przy zawieraniu umowy, jest zadatkiem, uznaje się, że kwota ta stanowi zaliczkę.
Skutki związane z wręczeniem zadatku
Jeżeli strony zastrzegły w umowie zadatek i sprawy tej samodzielnie nie uregulowały (jak w przykładzie powyżej) zastosowanie znajdą poniższe zasady określone w Kodeksie Cywilnym.
Porównaj Czy każdą umowę należy zawierać na piśmie?
Co gdy otrzymałeś zadatek
Jeżeli strony umowy same nie postanowią inaczej lub gdy nie wynika to ze zwyczaju, zadatek dawany przy zawarciu umowy oznacza, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować.
Co gdy dałeś zadatek
W razie gdy sam wręczyłeś zadatek, a druga strona nie wykonuje umowy możesz wystąpić z żądaniem sumy dwukrotnie wyższej. Takie żądanie można zgłosić jedynie w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju.
Polecamy serwis Zakładam firmę
Co się dzieje gdy umowa ulega rozwiązaniu?
Inna sytuacja powstaje gdy umowa ulega rozwiązaniu. W takim przypadku strona, która otrzymała zadatek powinna zwrócić go. Odpada także obowiązek drugiej strony do zapłaty sumy dwukrotnie wyższej. Takie same skutki powstają w przypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które odpowiedzialność ponoszą obie strony.
Skutki związane z wręczeniem zaliczki
Zupełnie inne są skutki wręczenia zaliczki. Ta bowiem podlega jedynie zaliczeniu na poczet należnego świadczenia. Zaliczka w razie niewykonania umowy podlega zwrotowi.
Do zaliczki nie stosuje zasad dotyczących przepadku zadatku lub obowiązku jego zwrotu w podwójnej wysokości, a strona dająca zaliczkę w razie rozwiązania umowy może skutecznie domagać się jej zwrotu.