Dla tłumaczy ustnych kłopotliwe mogą być idiomy, przysłowia i inne frazeologizmy. Czasami nie da się ich przetłumaczyć, ponieważ ze względu na odmienność kulturową nie mają swoich odpowiedników w innych językach. Doktor Witold Skowroński, tłumacz konferencyjny akredytowany w instytucjach UE i dyrektor Szkoły Tłumaczy i Języków Obcych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, opowiadając o swoim zawodzie Gazecie Wyborczej[1], powołał się na słowa św. Hieronima, patrona tłumaczy: Tłumaczymy komunikaty, a nie słowa. Następnie dr Skowroński stwierdził: Istotne różnice między językami czasem wręcz wymuszają zastosowanie parafrazy, bo inaczej nie można dokonać adekwatnego przekładu. Czasem trzeba zmienić elementy wypowiedzi, aby zachować jej sens. Wobec takich warunków niezbędna jest zwiększona sprawność intelektualna i wszechstronność. Po astronaucie i pilocie wojskowego samolotu odrzutowego tłumacz symultaniczny to najbardziej energochłonny zawód na świecie.
Gry szkoleniowe metodą podnoszenia kwalifikacji w firmie
Decydując się na wybór tłumacza ustnego, warto doprecyzować, jakiego dokładnie tłumaczenia potrzebujemy. Tłumaczenia ustne dzielimy na dwa podstawowe rodzaje: tłumaczenia konsekutywne oraz tłumaczenia symultaniczne. Pierwsze z nich polegają na przekazywaniu myśli prelegenta, przemawiającego podczas wystąpienia publicznego lub spotkania biznesowego, po krótkich fragmentach jego wypowiedzi. Tłumacz może w czasie wypowiedzi w języku oryginału sporządzać notatki, którymi następnie się posługuje. Drugie natomiast są wykonywane w czasie wypowiedzi prelegenta ze specjalnych kabin (których może być kilka, w zależności od liczby potrzebnych języków). Uczestnicy spotkania otrzymują słuchawki, przez które na bieżąco słyszą tłumaczenie w znanym sobie języku.
Tłumacz symultaniczny musi cechować się dużą odpornością na stres, wszechstronnością i mieć bogatą wiedzę ogólną. Wykonując swoją pracę, nie tylko stale śledzi i synchronizuje wypowiedź do tłumaczenia. Jednocześnie z sekundy na sekundę decyduje o doborze środków językowych, aby najpełniej oddać myśli autora. Zadanie jest tym trudniejsze, im bardziej specyficzne jest grono słuchaczy – często ekspertów w swojej dziedzinie, którzy machinalnie są w stanie wychwycić wszystkie nieścisłości terminologiczne.
Co zrobić, żeby szkolenie było skuteczne?
Wyboru odpowiedniego tłumacza konferencyjnego można dokonać za pośrednictwem profesjonalnego biura tłumaczeń. W celu precyzyjnego doboru tłumacza na potrzeby danego wydarzenia biuro będzie potrzebować kilku informacji. Oto kwestie istotne przy organizacji konferencji tłumaczonej na żywo:
- Warto określić cel, tematykę oraz specyfikę oczekiwanego tłumaczenia. Dzięki temu będzie można odpowiednio dobrać tłumacza. Tłumacze – tak jak przedstawiciele każdego innego zawodu – mają swoje specjalizacje. Dlatego ktoś inny będzie odpowiedni w sądzie, ktoś inny na konferencji poligraficznej, a jeszcze ktoś inny na placu budowy.
- Na polepszenie jakości tłumaczenia wpłynie powiadomienie biura tłumaczeń o wszystkich sprawach logistycznych (miejscu, agendzie konferencji), a także dostarczenie niezbędnych materiałów konferencyjnych i prezentacji multimedialnych.
- Jeśli w czasie przemówienia pojawi się specjalistyczna terminologia branżowa, nietypowe skróty, warto stworzyć specjalną listę i przekazać ją do biura tłumaczeń.
- Przed konferencją warto spotkać się z tłumaczem, omówić wszystkie istotne kwestie i potwierdzić agendę. Dobrze, jeśli tłumacz ma możliwość skonsultowania się z prelegentami.
- Istotne jest wybranie na konferencję takiego miejsca, w którym można zapewnić dobre nagłośnienie.
- Prezentacje prelegentów nie powinny zawierać nadmiaru informacji, ponieważ wówczas tłumacz nie będzie w stanie w pełni oddać danego przekazu.
- Warto, aby prelegenci mieli świadomość, że ich wypowiedzi są tłumaczone. Im mniej pospieszna, niewyraźna lub nadmiernie głośna jest wypowiedź prelegenta, tym bardziej płynny przekład.
- W czasie przerw warto podzielić się swoimi obserwacjami zarówno z prelegentami, jak i tłumaczem (lub tłumaczami). Jeśli zachodzą zmiany w agendzie, tłumacz powinien być o tym na bieżąco informowany.
Zawód tłumacza ustnego to profesja dla osób bardzo ambitnych. Tłumacza ustnego oprócz umiejętności językowych musi cechować szereg kompetencji poznawczych, takich jak: pamięć, koncentracja, podzielność uwagi czy rozumienie powiązań między zdarzeniami. Na przykład trudno byłoby cokolwiek zrozumieć bez możliwości zapamiętania tego, zwłaszcza gdy wypowiedź jest dość obszerna. Co więcej, trudno byłoby cokolwiek zapamiętać w sytuacji braku koncentracji uwagi lub nieumiejętności ignorowania bodźców rozpraszających. Na szczęście warsztat tłumacza ustnego podlega rozwojowi w toku treningu (np. ćwiczenie pamięci i uwagi), zdobywania nowych doświadczeń (np. podczas podróży i zapoznawania się z ludźmi) czy poszerzania wiedzy (np. praca nad słownictwem) – mówi Agnieszka Garbolińska, Kierownik Akademii Dobrego Tłumacza w agencji tłumaczeń Skrivanek Sp. z o.o.
Przekaz dotyczący oferty firmy - transkreacja czy zwykłe tłumaczenie?
Warto zdać sobie sprawę, że znajomość języka obcego to połowa dobrego przekładu. Zadaniem tłumacza jest jak najlepsze przekazanie myśli autora. Tłumacz musi nie tylko mieć doskonałe wyczucie stylistyczne, umiejętność doboru odpowiednich środków językowych czy znać językowe niuanse, ale również cechować się: erudycją, znajomością kultury i obyczajowości, doskonałą dykcją, umiejętnością koncentracji, podzielnością uwagi, bardzo dobrą pamięcią oraz – najważniejsze – umiejętnością pracy w stresujących warunkach.
Źródło: Skrivanek sp. z o.o.
[1] http://wyborcza.pl/magazyn/1,140582,16594301,Najbardziej_boja_sie_mowic_perfekcjonisci.html
Podyskutuj o tym na naszym FORUM