Przygotuj się
Solidne przygotowanie do warsztatu lub szkolenia jest absolutnie niezbędne, jeśli chcesz wypaść profesjonalnie. Musisz dokładnie wiedzieć, jakie informacje i umiejętności mają pozostać w głowie uczestników na koniec szkolenia. Wypisuj cele szkolenia jako całości i cele każdego etapu - ćwiczenia, wykładu czy prezentacji. Ta świadomość (a najlepiej kartka z wypisanymi celami) zabezpiecza Cię przed zbędnymi dygresjami i przed mówieniem nie na temat. Dzięki temu możesz też w każdej chwili sprawdzić, na jakim etapie pracy jesteś i czy wyrabiasz się z czasem. Jeśli planujesz dłuższe przemowy, najpierw napisz ich treść, a potem przećwicz je z kimś. Sprawdź, czy to, co chcesz powiedzieć, jest dla drugiej strony zrozumiałe i czy nie mówisz zbyt długo. Zadbaj również o logiczną spójność pomiędzy poszczególnymi elementami szkolenia. Zastanów się, czy kolejne ćwiczenia wynikają z poprzedniego i czy każde z nich prowadzi Cię do wyznaczonego wcześniej celu. Chaos wypowiedzi jest zabójcą uwagi.
Specyfiką szkoleń jest to, że często z daną grupą pracujemy tylko raz. A to oznacza, że masz tylko jedną szansę, żeby dobrze wypaść. Jeden z uczestników szkoleń na temat wystąpień publicznych nazwał to zasadą 4P - Porządne Przygotowanie Przeciwdziała Porażce.
Zobacz serwis: Szkolenia
Zwracaj uwagę na słowa
Język jest podstawowym narzędziem naszej pracy. Zwróć uwagę na sposób, w jaki się komunikujesz. Staraj się mówić do słuchaczy ich językiem - „kosztowe reperkusje wysokiej rotacji pracowników liniowych” to zwrot niezrozumiały niemal dla wszystkich, zastępuj wszystkie tego typu hasła prostymi zwrotami, zrozumiałymi nawet dla laika. Nie bój się, że mówiąc prostym językiem, obniżysz swój autorytet. Przypomnij sobie, w jaki sposób o nauce mówił w swoich programach Wiktor Niedzicki - czy uważasz, że on nie znał się na tym, co prezentował? Twoim zadaniem jest przekazanie wiedzy, a nie popisywanie się erudycją.
Dbaj o siebie
Trener pracuje całym sobą - i intelektem, i ciałem. Przemęczony i zestresowany mówca - to zły mówca. Sposób, w jaki się zachowujesz i jak mówisz - świadczy o Twoim profesjonalizmie. Głos i mowa ciała są integralną częścią naszej pracy. Jak oceniłbyś aktora, którego z powodu chrypki nie słychać w ostatnim rzędzie? Właśnie dlatego powinieneś szczególną uwagę przykładać do swojej kondycji psychofizycznej. Zadbaj o sen i właściwą dietę. Przerzuć się z kawy na wodę niegazowaną. Ubierz się odpowiednio i wygodnie. Jeśli jesteś podatny na tremę i stres, naucz się technik oddychania relaksacyjnego. Praca z grupą wymaga ciągłego skupienia i uwagi. Dobry trener nie tylko widzi i słyszy to, co dzieje się w grupie „tu i teraz”, ale potrafi również odnieść to do całości procesu, który prowadzi. Taka koncentracja i dwutorowe myślenie zużywają ogromne ilości energii, dlatego musisz zadbać o swój relaks i regenerację sił.
Zobacz serwis: Manager
Zbieraj informacje zwrotne i wykorzystuj je w rozwoju
Analiza efektywności szkolenia stała się już standardem. Warto jednak do ankiet poszkoleniowych dodać pytania związane z jakością samego przemawiania do uczestników. Pytania w dotyczące autoprezentacji trenera, umiejętności wzbudzania zainteresowania, sposobów przekazywania wiedzy mogą być niezwykle cennymi wskazówkami rozwojowymi dla osób szkolących. Szczególne znaczenie ma tu również superwizja - obserwacje innego trenera, są doskonałym punktem wyjścia do szlifowania własnego warsztatu pracy.
Mniej znaczy więcej
Jesteś specjalistą w swojej dziedzinie i potrafisz wiele powiedzieć na temat zagadnień związanych ze szkoleniem. Musisz jednak pamiętać, że możliwość przyswajania wiedzy w krótkim czasie jest bardzo ograniczona i lepiej, żeby uczestnik dowiedział się mniej, ale za to zapamiętał więcej. Dlatego skracaj swoje przemowy do niezbędnego minimum. Pozwól uczestnikom mówić i wyciągać wnioski. Pytaj i wyciągaj wiedzę z ich głów. W ten sposób zaangażujesz ich we współpracę. Zastanów się, w jaki sposób można streścić informacje, które chcesz im przekazać. Może warto posłużyć się metaforą, symbolem lub obrazem, które po dodaniu krótkiego komentarza wyczerpią temat. Zwróć również uwagę na materiały dodatkowe, które wręczasz uczestnikom. Przeładowane slajdy PowerPoint i obszerne skrypty odwracają uwagę słuchaczy od tego, co masz do powiedzenia. Pamiętaj, że to Ty, a nie materiały dodatkowe - jesteś odpowiedzialny za przekazywanie wiedzy.
Pobudzaj ciekawość
Ludzie z natury są ciekawi świata. Doświadczenie pokazuje, że nawet niezbyt interesującą informację można przekazać w nietypowy i intrygujący sposób. Wykorzystuj zagadki, symbole i historie z życia wzięte, aby pobudzić zainteresowanie osób, do których mówisz. Nie musisz wymyślać niczego przełomowego. Czasem prosta demonstracja zasady zdziała więcej niż tysiąc słów. Doskonałym przykładem jest tu „głuchy telefon” - ta z pozoru niewinna zabawa wyzwala w uczestnikach mnóstwo wniosków na temat zakłóceń w komunikacji. Jedyne, co pozostaje trenerowi po przeprowadzeniu takiego ćwiczenia - to podsumowanie. Zadawaj uczestnikom pytania otwarte, rób ćwiczenia i rozgrzewki, które pobudzają kreatywność oraz wzbudzają śmiech. Zainteresowanie słuchaczy to kamień milowy na drodze do efektywnego szkolenia.
Zobacz serwis: Zarządzanie
Pilnuj czasu!
Szkolenia mają to do siebie, że często albo są bardzo krótkie i przeładowane programem albo długie i dość nużące dla uczestników. Z tego względu dyscyplina czasowa jest szalenie istotna. Jeśli wyznaczasz czas na dane ćwiczenie - trzymaj się go. To pozwoli Ci zrealizować cały program zgodnie z planem. Jeśli planujesz przerwy, poinformuj o tym uczestników wcześniej i stosuj się do planu. W ten sposób okażesz szacunek uczestnikom, a oni odwdzięczą się tym samym. Dodatkowo każdy z nich będzie wiedział, w jaki sposób gospodarować swoją energią, żeby starczyło jej na cały moduł. Trzymanie się ram czasowych pokazuje Twój profesjonalizm, a uczestnikom daje podstawowe poczucie bezpieczeństwa, które umożliwia im otwarcie się na treść szkolenia.
Każdy trener to jednocześnie mówca. Kiepskie wystąpienia mogą zamaskować najobszerniejszą wiedzę merytoryczną osoby, która szkoli i skutecznie utrudnić przekazywanie tej wiedzy innymi. Przemawianie do słuchaczy jest elementem naszego zawodowego warsztatu i przekłada się na profesjonalizm i jakość szkolenia, dlatego warto zwrócić szczególną uwagę na to, w jaki sposób komunikujemy się z uczestnikami.
Powyższe wskazówki nie wyczerpują może tematu, ale z całą pewnością stanowią dobry materiał do autorefleksji i są podpowiedzią pomocną podczas doskonalenia własnych umiejętności zawodowych.