Jedni uważają, że kryzys połowy życia jest zjawiskiem najzupełniej normalnym, a nawet koniecznym dla twórczego życia w wieku średnim. Inni wskazują na patologie i nieprzewidywalność zachowań wielu ludzi, którzy w tym krytycznym okresie zdolni są do różnych zaskakujących działań albo nawet nieodpowiedzialnych posunięć, tym dziwniejszych, że nie pasujących ani do osobowości, ani do historii życia. Kryzys widziany z tej perspektywy ujawnia się już nie tylko jako przełamanie rutyny, ale wyłamanie się osoby z uznawanych przez nią zasad i norm społecznych lub niekiedy nawet moralnych.
Patrzeć na zmiany połowy życia można z dwóch perspektyw – optymistycznej lub pesymistycznej. Jak wolisz?
Z jednej strony wiek średni może być dla kogoś okresem szczytowych możliwości, największych sukcesów i osiągnięć, okresem powodzenia ekonomicznego i stabilizacji, okresem rosnącego autorytetu i wpływów w dziedzinie zawodowej i społecznej, na ogół jeszcze dobrego zdrowia i satysfakcji z życia, autonomii i poczucia bezpieczeństwa, twórczej inicjatywy i skuteczności w radzeniu sobie z rozmaitymi trudami i przeciwnościami. Z drugiej strony, być może dla kogoś innego jest to okres maksymalnego nasilenia stresu związanego z pracą zawodową i sytuacją rodzinną, trudnymi przemianami wewnętrznymi, konfrontacją z problemem starości i skończoności życia.
Na szczęście zarówno kobiety jak i mężczyźni przeżywają kryzys połowy życia. W tym zakresie jesteśmy naprawdę równouprawnieni. Niekoniecznie odbywa się to w tym samym czasie. Niemniej jednak jest proces naturalny i normalny jak dojrzewanie. Być może dojrzewanie do starości. To tak jak z winem, zanim osiągnie ono swój niepowtarzalny bukiet, musi długo fermentować i leżakować w dębowej beczce.
Przyczyny
Być może zapytasz o przyczyny tego kryzysu. Przyczyna jest jedna. Nasz, ludzki rozwój w biegu życia. Aczkolwiek katalizatory tego procesu są mocno zróżnicowane. Czasem decydujące znaczenie ma kumulacja zdarzeń w życiu osobistym, czasem konflikty z dorastającymi dziećmi albo utrata złudzeń i nadziei na dokonanie w życiu czegoś nadzwyczajnego. Bywa, że czynnikiem decydującym jest konfrontacja ze śmiercią i poczucie, że pozostało już niewiele czasu albo tęsknota za utraconymi siłami, energią, młodością.
Duże znaczenie mają również predyspozycje fizyczne i stan zdrowia, wykształcenie, sytuacja życiowa, satysfakcja z pracy, zadowolenie z małżeństwa, bilans dokonań, realizowanych zadań i pełnionych ról, poziom aspiracji i stopień ich spełniania, uznawane wartości oraz treść i stopień spełniania marzeń dotyczących oczekiwanej wizji życia dorosłego.
Przeczytaj również: Dla kogo coaching?
Wybrane symptomy
Być może dzięki nim dokonasz pewnej autodiagnozy.
Zawodowe:
- chęć zmiany pracy póki jeszcze jest czas,
- przyglądanie się swoim osiągnięciom zawodowym,
- silna motywacja, by osiągnąć sukces dopóki są siły i możliwości,
- odsuwanie na plan dalszy kwestii relaksu, przyjemności, zdrowego życia,
- na skutek różnego rodzaju przewartościowań można dojść do wniosku, że to nie sukcesy są najważniejsze, że inne wartości mają większe znaczenie, np. autentyczne i pogłębione kontakty międzyludzkie lub postawa moralna.
- czasami wspinanie się po szczeblach kariery, dążenie do władzy i kontroli zostaje zastąpione troską o młodszą generację.
Relacyjne:
- świadoma odpowiedzialność za innych,
- rozczarowanie małżeństwem nie dającym prawdziwej więzi,
- kochanka/kochanek,
- opieka nad dziećmi, starzejącymi się rodzicami.
Fizyczne:
- utrata zdolności reprodukcyjnej kobiet,
- utrata sił, energii, zdrowia,
- zmiany cielesne,
- siwienie/wypadanie włosów,
Polecamy serwis Manager
Wewnętrzne-psychologiczne:
- dezintegracja i towarzyszący jej lęk, będące wyrazem obrachunku z odchodzącą młodością,
- potrzeba zmiany (potrzeba czegoś nowego), popychająca np. do porzucenia dobrej pracy,
- dążenie do niezależności i nowych odpowiedzialnych zadań,
- egzystencjalna samotność,
- bolesna i ważna konieczność pogodzenia się ze skończonością życia,
- zmaganie się z własnymi, destrukcyjnymi, wewnętrznymi siłami,
- brak planów na przyszłość,
- pragnienie autentycznego życia,
- wielość porywających doznań,
- chęć wyrwania się ze świata pozorów i układów,
- poszukiwanie uczuć,
- poszukiwanie młodości,
- autodestrukcja,
- rozpamiętywanie minionych zdarzeń (przegranego życia),
- próba porządkowania faktów, zrozumienia własnych błędów,
- poszukiwania przyczyn klęsk i porażek,
- zadawanie sobie pytań i rewaluowanie swojego życia,
- przypatrywanie się swoim celom i wyznawanym wartościom,
- zatracanie zasad moralnych lub przeciwnie zdanie sobie sprawy z wierności własnym zasadom, wartościom ...
- refleksja nad tym jak przeżyło się swoje dotychczasowe życie i jak ma ono wyglądać w przyszłości,
- świadomość wkroczenia w szczytowy okres życia, ale zmierzający do jego kresu.
Wszystkie te zmagania przebiegają w ukryciu, wewnątrz osoby, często właśnie wtedy gdy zdaje się sięgać po sukcesy, gdy dowodzi innym swej siły i skuteczności.
Sposoby radzenia sobie
Jak wiele innych rzeczy w życiu, przejście kryzysu połowy życia zależy w dużym stopniu od naszych przekonań i postaw. Szybkie rozwiązania kryzysu typu: kolejne małżeństwo, zdrada, niespodziewana przeprowadzka, nie tylko nie skutkują ale często mają katastrofalne następstwa.
Jeżeli już wiesz, że blisko ci do tego etapu w życiu, pamiętaj o tym, że trwała i satysfakcjonująca zmiana pochodzi z wewnątrz. Wszystkie wymienione wyżej problemy wymagają przede wszystkim autorefleksji, introspekcji i umiejętności rozumienia siebie. Samopoznanie, poszukiwanie własnej tożsamości i sensu życia przesuwają się na plan pierwszy. Być może jest to pierwszy moment zastanowienia się kim tak naprawdę jestem? Często pomocną jest wizyta u psychologa, psychoterapeuty, coacha.
Podsumowanie
Proces rozwoju osobowości w wieku średnim przebiega w kierunku od zaangażowania w świat zewnętrzny ku autorefleksji, autentyczności i nadawaniu życiu zindywidualizowanego sensu. W średnim wieku każdy z nas uczy się wyżej cenić mądrość niż siłę/atrakcyjność fizyczną; osoby obydwu płci wypracowują nowe kryteria wzajemnej oceny, opierając się w większym stopniu na niepowtarzalnych cechach indywidualnych, a mniej na atrakcyjności seksualnej; kształtujemy w sobie umiejętność zmiany obiektu zaangażowania emocjonalnego zarówno w odniesieniu do ludzi, jak i form aktywności; zachowujemy ciągle elastyczność umysłową, otwartość na nowe idee i sposoby działania.
Kryzys rozwojowy, jakim jest połowa życia, jest punktem zwrotnym, dzięki niemu ma dojść do przewartościowania, restrukturyzacji celów i zadań, a w efekcie do zmiany stylu życia. Tak zasadnicze zmiany nie dokonują się z dnia na dzień; jest to proces wymagający czasu i refleksji, stąd też przedłuża się na miesiące, lata, niekoniecznie manifestując się „rozstrojem psychicznym”.
Często w wyniku kryzysu połowy życia mamy szansę zostać tym, kim tak naprawdę zawsze chcieliśmy być. Czego z całego serca ci życzę.