Udzielając pożyczki spółce kapitałowej jej wspólnicy lub akcjonariusze powinni jednak zachować szczególną ostrożność i przed zawarciem umowy pożyczki dokładnie rozeznać sytuację finansową spółki, zwłaszcza pod kątem występowania lub prawdopodobieństwa wystąpienia przesłanek do ogłoszenia jej upadłości.
Zgodnie bowiem z art. 14 § 3 Kodeksu spółek handlowych wierzytelności z tytułu tych pożyczek będą uważane za wkład do spółki, jeżeli w terminie 2 lat od zawarcia umowy pożyczki zostanie ogłoszona upadłość spółki.
W tym miejscu wypada jedynie zasygnalizować, że zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1361 ze zm.) upadłość spółki kapitałowej może zostać ogłoszona w razie jej niewypłacalności, rozumianej jako brak wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jak również w przypadku, gdy suma zobowiązań przewyższy wartość majątku spółki.
Regulacja powyższa oznacza, że niezależnie od postanowień umowy pożyczki wspólnik lub akcjonariusz, który jej udzielił, traci prawo żądania zwrotu pożyczki i to zarówno w czasie trwania spółki w upadłości, jak również po zakończeniu postępowania upadłościowego, chociażby pozostał po spółce majątek, który nie został przeznaczony na spłatę wierzytelności.
Inaczej mówiąc, z dniem ogłoszenia upadłości wierzytelność wspólnika lub akcjonariusza z tytułu pożyczki wygasa, wobec czego nie będzie on traktowany jako wierzyciel upadłej spółki, a w konsekwencji nie będzie uczestniczył w podziale funduszy masy upadłości, niezależnie od tego, czy ogłoszona upadłość miała charakter likwidacyjnej, czy też z możliwością zawarcia układu z wierzycielami.
Zobacz także: Umorzenie pożyczki spółce w upadłości - czy to jest przychód w CIT?
Stanowisko powyższe potwierdził w niedawnym wyroku Sąd Apelacyjny w Krakowie (sygn. akt I ACa 947/11). W rozpoznawanej sprawie powód domagał się zasądzenia na jego rzecz określonej kwoty tytułem zwrotu pożyczki udzielonej spółce akcyjnej, której był akcjonariuszem, a której upadłość likwidacyjna została ogłoszona półtorej roku od dnia zawarcia umowy pożyczki.
W uzasadnieniu pozwu oraz apelacji od wyroku sądu I instancji oddalającego jego powództwo powód argumentował, że po roku trwania upadłości sąd upadłościowy zmienił sposób prowadzenia upadłości z likwidacyjnej na upadłość z możliwością zawarcia układu, wobec czego odpadła podstawa do traktowania udzielonej przez niego pożyczki, jako wkładu do spółki. Twierdził bowiem powód, że w rozumieniu art. 14 § 3 Kodeksu spółek handlowych pojęcie ogłoszenia upadłości należy interpretować zawężająco i rozumieć przez nie wyłącznie upadłość likwidacyjną.
Rozpoznający apelację Sąd Apelacyjny w Krakowie nie podzielił jednak stanowiska powoda. W uzasadnieniu wyroku wskazał, że pożyczka udzielona spółce kapitałowej przez jej wspólnika lub akcjonariusza przed upływem 2 lat od dnia zawarcia umowy pożyczki, ulega konwersji na wkład na kapitał zapasowy spółki, jak również, że art. 14 § 3 Kodeksu spółek handlowych znajduje zastosowanie zarówno w przypadkach, gdy ogłoszono upadłość likwidacyjną spółki, jak również gdy ogłoszono upadłość z możliwością zawarcia układu.
Zobacz także: Co powinna zawierać umowa spółki z o.o.?
Skoro więc wobec spółki, której powód udzielił pożyczki pierwotnie ogłoszona została upadłość likwidacyjna, chociażby zmieniona następnie na upadłość z możliwością zawarcia układu, nie można mówić o odżyciu wierzytelności pożyczkodawcy, która stała się wkładem do spółki, nie podlegającym zwrotowi.