Ogólne określenie zakresu działalności rady nadzorczej wskazane zostało w art. 382 § 1 Kodeksu spółek handlowych (KSH) jako stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. W kolejnych przepisach kodeksu ustawodawca wymienia zadania rady nadzorczej w sposób bardziej szczegółowy. Do zadań tych zaliczymy m.in. ocenę sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak również stanem faktycznym, czy zawieszanie z ważnych powodów poszczególnych lub wszystkich członków zarządu. Ponadto, uprawnienia rady nadzorczej mogą zostać poszerzone względem katalogu uprawnień wymienionych w KSH w statucie spółki akcyjnej.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Członkowie rady nadzorczej odpowiadają za swoje działania przede wszystkim wobec spółki. Zgodnie z art. 483 § 1 KSH członek rady nadzorczej odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami statutu spółki, chyba że nie ponosi winy. Jeżeli w skutek takiego działania lub zaniechania członka rady powstanie szkoda po stronie spółki, odpowiedzialny za jej powstanie członek rady ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą.
Wobec spółki członek rady nadzorczej może ponosić odpowiedzialność także w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego (KC). Zgodnie z art. 483 § 2 KSH przy wykonywaniu swoich obowiązków osoby te powinny dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności. Staranność należy tutaj rozumieć w znaczeniu pochodzącej z KC definicji należytej staranności. Niedochowanie tej staranności wymaganej w stosunkach danego rodzaju i niedbalstwo mogą doprowadzić do powstania po stronie spółki szkody, za którą członkowie rady nadzorczej będą odpowiedzialni.
Sukcesja po śmierci akcjonariusza - jak zapobiec kłopotom?
Co do zasady członkowie rady nadzorczej ponoszą odpowiedzialność z tych tytułów osobiście, odnosi się ona do poszczególnych jej członków. Może jednak nastąpić sytuacja, gdy odpowiedzialność poniesie cała rada nadzorcza. W myśl art. 485 KSH, jeżeli szkoda jest wynikiem działania nie jednej, ale kilku osób działających wspólnie, odpowiadają oni za szkodę solidarnie.
Członkowie rady nadzorczej mogą odpowiadać także za wypłatę na rzecz akcjonariusza jakichkolwiek świadczeń, jeżeli zostały one przekazane wbrew przepisom prawa albo postanowieniom statutu. Zgodnie bowiem z art. 350 KSH w takim przypadku członkowie rady nadzorczej ponoszą odpowiedzialność za dokonanie nienależnych świadczeń i odpowiadają za ich zwrot solidarnie z odbiorcą świadczenia.
Podwyższenie kapitału zakładowego ze środków spółki akcyjnej
Ponadto, obok odpowiedzialności cywilnoprawnej wobec spółki, członkowie rady nadzorczej mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej. Wskazuje na to jednoznacznie art. 587 KSH, w myśl którego osoba, która przy wykonywaniu obowiązków wynikających z przepisów Kodeksu spółek handlowych dotyczących spółek kapitałowych (a do nich zaliczamy spółkę akcyjną) ogłasza dane nieprawdziwe albo przedstawia je organom spółki, władzom państwowym lub osobie powołanej do rewizji, podlega odpowiedzialności karnej. Karą grożącą za tego typu przestępstwo jest grzywna, kara ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności do lat 2. Sankcja taka może grozić przykładowo członkowi rady nadzorczej, który udziela fałszywych informacji biegłemu rewidentowi w czasie czynności przez niego prowadzonych. Zgodnie z art. 224 KSH członkowie organów spółki (a więc także członkowie rady nadzorczej) są zobowiązani udzielać biegłemu rewidentowi żądanych wyjaśnień oraz zezwolić mu na przeglądanie ksiąg i dokumentów spółki, badanie stanu kasy oraz dokonanie inwentaryzacji składników aktywów i pasywów spółki, a ponadto udzielać mu w tym celu potrzebnej pomocy.
Obowiązki informacyjne zarządu spółki akcyjnej w stosunku do akcjonariuszy