Zaginięcie dokumentu
Jeżeli jednak zobowiązanie spełniono bez potrzeby użycia weksla (np. doszło do dobrowolnej zapłaty) weksel powinien być zwrócony jego wystawcy. Zdarza się jednak, że między okresem wydania weksla a zakończeniem stosunku prawnego, który zabezpieczał – dojdzie do zaginięcia dokumentu wekslowego. W takiej sytuacji ani wierzyciel wekslowy, ani też dłużnik wekslowy nie są bezradni i pozbawieni ochrony.
Umorzenie weksla
Przepisy prawa wekslowego przewidują bowiem instytucję uznania weksla za umorzony. Co ważne na podstawie orzeczenia, uznającego weksel za umorzony, można wykonywać wszystkie prawa z weksla.
Oznacza to, że dysponując takim orzeczeniem sądu wierzyciel wekslowy może uzyskać takie same korzyści jak gdyby weksel posiadał. Nie dochodzi zatem do pogorszenia jego sytuacji prawnej i uszczuplenia zabezpieczenia. W celu uzyskania orzeczenia o uznaniu weksla za umorzony niezbędne jest jednak złożenie wniosku do sądu rejonowego właściwego dla miejsca płatności weksla.
Zobacz: Jak akcjonariusze większościowi mogą godzić w interesy akcjonariuszy mniejszościowych?
Jak sporządzić wniosek?
We wniosku należy podać istotną treść weksla (np. przedkładając jego kopię) oraz uprawdopodobnić jego utratę (np. zeznaniami świadków i oświadczeniami strony wnioskującej), jak również interes prawny, który uzasadnia żądanie umorzenia (np. wykazując istnienie wierzytelności zabezpieczanej i konieczność jej dalszej ochrony). Po wpłynięciu wniosku sąd dokonuje ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, w którym wzywa posiadacza zaginionego wekslu do zgłoszenia się w ciągu sześćdziesięciu dni do sądu i do okazania weksla sądowi. Termin ten biegnie od dnia płatności wekslu, a gdyby wniosek zgłoszono po terminie płatności lub gdyby termin płatności wekslu nie był oznaczony (np. przy tzw. wekslu in blanco) – od dnia ogłoszenia.
Jeżeli w ciągu terminu, oznaczonego w wezwaniu, nikt nie zgłosi się z wekslem, sąd wyda orzeczenie, uznające weksel za umorzony. Jeżeli natomiast posiadacz wekslu zgłosi się przed wydaniem orzeczenia, sąd umorzy dalsze postępowanie. Zarówno o wszczęciu postępowania, jako też o jego wyniku sąd zawiadomi wszystkich dłużników wekslowych.
Dłużnicy wekslowi, którzy po otrzymaniu zawiadomienia o wszczęciu postępowania zapłacą za weksel, czynią to na własne niebezpieczeństwo. W celu zapobieżenia takiemu ryzyku dłużnik wekslowy jest uprawniony do złożenia sumy wekslowej do depozytu sądowego. Wówczas też zwolni się z zobowiązania wynikającego z weksla.
Zobacz: Tajność i jawność uchwał podejmowanych przez spółkę akcyjną - porada