Wskazane zagadnienia regulowane są przez ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (tekst jednolity Dz. U. 2009 Nr.185 poz.1439 ze zm.).
Co to jest oferta publiczna?
Przez ofertę publiczną należy rozumieć proponowanie odpłatnego nabycia papierów wartościowych w dowolnej formie i w dowolny sposób, jeżeli propozycja jest skierowana do co najmniej 100 osób lub do nieoznaczonego adresata. Tym samym nie będzie ofertą publiczną oferta skierowana do 99 osób oznaczonych osób. Generalnie jest to jedyny dopuszczalny sposób publicznego proponowania nabycia papierów wartościowych.
Spółki akcyjne przeprowadzają ofertę publiczną jeśli zamierzają pozyskać znaczny kapitał np. na rozwój czy przejęcia. Z punktu widzenia spółki (emitenta) ten typ oferty w porównaniu z „ofertami prywatnymi” i „zamkniętymi” jest droższy, bardziej formalizowany i czasochłonny, daje jednak większą pewność, że spółka uzyska potrzebne fundusze.
Oferta publiczna co do zasady wymaga sporządzenia prospektu emisyjnego, zatwierdzenia go przez Komisję Nadzoru Finansowego i przekazania do publicznej wiadomości.
Przedmiotem oferty publicznej są zazwyczaj akcje zdematerializowane. Jednakże, gdy spółka tak postanowi, akcje będące jej przedmiotem, co do których nie będzie składany wniosek o dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym, mogą nie podlegać dematerializacji. Zważywszy jednak na istotne zalety dematerializacji akcji, wyjątek ten zachodzi w praktyce stosunkowo rzadko.
Co to jest dematerializacja akcji?
Dematerializacja akcji oznacza, że akcje będące przedmiotem oferty publicznej nie mają formy dokumentu od chwili ich zarejestrowania na podstawie umowy o rejestrację tych papierów wartościowych w depozycie papierów wartościowych prowadzonym przez KDPW. Umowa o rejestrację akcji powinna być zawarta przed rozpoczęciem oferty publicznej.
Należy mieć na względzie, że prawa ze zdematerializowanych akcji powstają z chwilą zapisania ich po raz pierwszy na rachunku papierów wartościowych i przysługują osobie będącej posiadaczem tego rachunku. Co ważne - w stosunku do akcji zdematerializowanych nie znajdują zastosowania reguły przenoszenia papierów wartościowych w formie dokumentu określone w kodeksie cywilnym. Zasadą jest, że umowa zobowiązująca do przeniesienia zdematerializowanych papierów wartościowych przenosi te papiery z chwilą dokonania odpowiedniego zapisu na rachunku papierów wartościowych.
Zawarcie przez spółkę niebędącą spółką publiczną umowy o rejestrację akcji w depozycie papierów wartościowych wymaga upoważnienia zawartego w uchwale walnego zgromadzenia. Upoważnienie do zawarcia umowy o rejestrację akcji w depozycie papierów wartościowych jest równoznaczne z upoważnieniem do zawarcia umowy o rejestrację w depozycie papierów wartościowych praw do akcji, z których wynika uprawnienie do ich otrzymania.
Przeczytaj również: Co składa się na prawo do informacji w spółce akcyjnej?
Emitent może zawrzeć umowę o submisję inwestycyjną albo usługową. Ta pierwsza zawierana jest z subemitentem inwestycyjnym, to jest z podmiotem, który zobowiązuje się do nabycia, na własny rachunek, całości lub części akcji oferowanych w ofercie publicznej, na które nie złożono zapisów w terminie ich przyjmowania. Natomiast w umowie o submisję usługową, subemitent usługowy zobowiązuje się do nabycia, na własny rachunek, całości lub części papierów wartościowych danej emisji, oferowanych wyłącznie temu podmiotowi, w celu dalszego ich zbywania w ofercie publicznej. Zawarcie umów o submisję pozwala wykluczyć albo ograniczyć ryzyko niepowodzenia oferty publicznej. Należy pamiętać, że zawarcie z subemitentem umowy wymaga zgody walnego zgromadzenia spółki.
Co to jest prospekt emisyjny?
Jak już była mowa oferta publiczna wymaga sporządzenia prospektu emisyjnego. Jego zawartość reguluje Rozporządzenie Komisji (WE) nr 809/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie informacji zawartych w prospektach emisyjnych. Prospekt emisyjny sporządza się w formie jednolitego dokumentu albo zestawu dokumentów obejmującego dokument: rejestracyjny, ofertowy i podsumowujący.
Prospekt emisyjny powinien zawierać prawdziwe, rzetelne i kompletne informacje, przy uwzględnieniu rodzaju emitenta i papierów wartościowych mających być przedmiotem oferty publicznej lub dopuszczenia do obrotu na rynku regulowanym, istotne dla oceny sytuacji gospodarczej, finansowej i majątkowej oraz perspektyw rozwoju emitenta oraz podmiotu udzielającego zabezpieczenia wierzytelności wynikających z papieru wartościowego (podmiot zabezpieczający) oraz dotyczące praw i obowiązków związanych z tymi papierami wartościowymi. Informacje zamieszczone w prospekcie emisyjnym powinny być przedstawione językiem zrozumiałym dla inwestorów oraz w sposób umożliwiający im ocenę sytuacji tych podmiotów.
W celu uzyskania zatwierdzenia prospektu emisyjnego w formie jednolitego dokumentu - w przypadku akcji spółki, dla którego Rzeczpospolita Polska jest państwem macierzystym - składa ona do KNF, za pośrednictwem firmy inwestycyjnej, wniosek zawierający:
- firmę (nazwę) i siedzibę spółki,
- podstawowe dane o akcjach, których dotyczy prospekt emisyjny, a w szczególności określenie ich liczby, rodzaju i wartości nominalnej,
- oznaczenie firmy inwestycyjnej, która będzie oferować akcje objęte wnioskiem, wraz załącznikami, o których mowa w art. 27 ust. 2 ustawy o ofercie.
Dokumenty wymagane do uzyskania zatwierdzenia prospektu emisyjnego sporządzonego w formie zestawu dokumentów reguluje art. 28 ustawy o ofercie.
Decyzję w sprawie zatwierdzenia prospektu emisyjnego KNF wydaje w terminie 10 dni roboczych od dnia złożenia wniosku. Warto zastrzec, że w przypadku spółki, której żadne z dotychczas wyemitowanych i objętych papierów wartościowych nie były przedmiotem oferty publicznej, ani nie są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, taką decyzję akcje KNF wydaje w terminie 20 dni roboczych od dnia złożenia wniosku.
Polecamy serwis Spółki akcyjne
Niezwłocznie po zatwierdzeniu prospektu emisyjnego emitent przekazuje jego ostateczną wersję do KNF oraz udostępnia prospekt emisyjny do publicznej wiadomości. W przypadku akcji będących przedmiotem oferty publicznej spółka musi udostępnić do publicznej wiadomości prospekt emisyjny w terminie umożliwiającym inwestorom zapoznanie się z jego treścią, nie później niż przed rozpoczęciem subskrypcji lub sprzedaży akcji nim objętych.
Ofercie publicznej towarzyszy złożenie zapisów na akcje przez inwestorów oraz przydział akcji przez spółkę, które to czynności, gdy zakończone sukcesem, wieńczą proces pozyskiwania przez spółkę środków w trybie oferty publicznej.
Tomasz Chęciński prawnik