Ustawa z dnia 10 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. 2007 r. Nr 168 poz. 1186) w art. 17 wskazuje, iż domniemywa się, że dane wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego są prawdziwe.
Czym jest domniemanie?
Przez domniemanie należy rozumieć przyjęcie, iż dana informacja jest tożsama z rzeczywistym stanem prawnym. W nauce wyróżnia się między innymi domniemania wzruszalne (z łaciny - praesumptio iuris tantum) oraz domniemania niewzruszalne (z łaciny praesumptio iuris ac de iure).
Domniemania wzruszalne charakteryzują się tym, iż można je obalić dowodem przeciwnym. Domniemania niewzruszalnego nie można natomiast obalić.
Domniemanie prawdziwości danych ujawnionych w Krajowym Rejestrze Sądowym jest domniemaniem wzruszalnym, można je obalić wykazując, iż w rzeczywistości istnieje inny stan faktyczny niż ten ujawniony w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Zobacz: Ogólna charakterystyka postępowania rejestrowego
Przykładowo w myśl za tezą postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 25 maja 2006 r. III APz 16/2006 można wskazać, iż wpis oraz wykreślenie członka zarządu z rejestru przedsiębiorców ma charakter deklaratoryjny a nie konstytutywny, a więc potwierdza jedynie istniejący stan faktyczny. Omawiana norma prawna tworzy co prawda domniemanie prawdziwości tego wpisu, jednakże nie może stanowić generalnej zasady zmierzającej do bezwzględnego uznawania, że osoby formalnie figurujące w tym rejestrze jako członkowie zarządu spółki prawa handlowego, wobec których zaniechano przeprowadzenia przewidzianych prawem procedur wykreślenia z rejestru, zgodnie z prawem reprezentują spółkę w ramach jej zarządu.
Odpowiedzialność za bezczynność
Dodatkowo należy przytoczyć treść art. 17 ust. 2 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, zgodnie z którym jeżeli dane wpisano do rejestru niezgodnie ze zgłoszeniem podmiotu lub bez tego zgłoszenia, podmiot ten nie może zasłaniać się wobec osoby trzeciej działającej w dobrej wierze zarzutem, że dane te nie są prawdziwe, jeżeli zaniedbał wystąpić niezwłocznie z wnioskiem o sprostowanie, uzupełnienie lub wykreślenie wpisu.
Powyższy przepis nakłada na podmioty wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego obowiązek (przez konsekwencje) śledzenia wpisów dokonywanych w rejestrze w ich własnych sprawach. Jeżeli podmiot nie zareaguje niezwłocznie np. na błędnie wpisanie danych do rejestru, a osoba trzecia oprze na nich swoje działania, to będzie on ponosił odpowiedzialność względem tej osoby trzeciej.
Które dane nie są objęte domniemaniem prawdziwości?
Wskazana zasada domniemania prawdziwości danych ujawnionych w Krajowym Rejestrze Sądowym podlega ograniczeniom. Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym w art. 42 wskazuje, iż nie są objęte domniemaniem prawdziwości dane wskazane w dziale czwartym rejestru przedsiębiorców.
Dział czwarty rejestru przedsiębiorców zawiera m.in. informacje o różnego rodzaju zaległościach takich jak podatkowe czy celne, względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, niektóre informacje dotyczące postępowania upadłościowego czy egzekucji. Szczegółowy wykaz danych ujawnianych w dziale czwartym rejestru przedsiębiorców zawiera art. 41 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym.
Zobacz: Czym jest w praktyce Monitor Sądowy i Gospodarczy?
Wyłączenie domniemania prawdziwości danych zawartych w dziale czwartym rejestru przedsiębiorców skutkuje brakiem możliwości powoływania się przez zainteresowane podmioty bezpośrednio na dane wskazane w tym dziale. W celach dowodowych konieczne będzie więc posłużenie się również dokumentem poświadczającym ich prawdziwość.