Jaką rolę w spółce odgrywa kworum? Dlaczego pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie, pod rygorem nieważności, i dołączone do księgi protokołów?
Co to jest kworum?
Pojęcie „kworum” nie zostało określone w k.s.h., lecz zgodnie z powszechnie przyjętą definicją, kworum to liczba członków danego zgromadzenia, których obecność jest konieczna do skutecznego podejmowania decyzji.
Czym jest księga udziałów?
Informacja kto jest wspólnikiem danej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ujawniona jest w księdze udziałów prowadzonej przez zarząd spółki w formie papierowej lub elektronicznej. Księga udziałów jest dokumentem wewnętrznym spółki, do którego należy wpisać:
a) nazwisko i imię albo firmę (nazwę) każdego wspólnika,
b) miejsce jego siedziby (zamieszkania w przypadku osoby fizycznej),
c) adres,
d) liczbę i wartość nominalną jego udziałów, lub
e) ustanowienie zastawu lub użytkowania i wykonywanie prawa głosu przez zastawnika lub użytkownika, a także
f) wszelkie zmiany dotyczące osób wspólników i przysługujących im udziałów.
Co oznacza wpis do księgi?
Wpis do księgi udziałów ma znaczenie deklaratoryjne i pełni funkcję porządkową. Nie rozstrzyga kto jest wspólnikiem, jednak wobec spółki przejście udziału na inną osobę niż dotychczasowy wspólnik jest skuteczne od chwili, gdy spółka otrzyma od jednego z zainteresowanych zawiadomienie o tym wraz z dowodem dokonania czynności. Takie zawiadomienie stanowi podstawę do uaktualnienia wpisów w księdze udziałów. Po zmianie wpisu w księdze udziałów zarząd jest zobowiązany przesłać nową listę wspólników sądowi rejestrowemu; na dokonanie tej czynności ma 7 dni od dnia zawiadomienia spółki o zdarzeniu uzasadniającym zmianę wpisu.
Określenie liczby i wartości nominalnej udziałów, które są uwidoczniane w księdze udziałów, decyduje o ilości głosów jaką dysponuje dany wspólnik, a to w związku z ustawową zasadą, że na każdy udział o równej wartości nominalnej przypada jeden głos. Wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 złotych.
Zgromadzenie wspólników zwołuje zarząd, co jest zasadą, od której kodeks spółek handlowych (dalej: k.s.h. albo ustawa), przewiduje wyjątki. Co do charakteru zwoływania zgromadzenia wspólników przez zarząd, głosy doktryny i orzecznictwa są podzielone. Część przedstawicieli doktryny uważa zwołanie zgromadzenia wspólników za czynność z zakresu zwykłego zarządu spółką, część natomiast za czynność przekraczającą zakres zwykłych czynności spółki. Prezentowany jest również pogląd, że zwołanie zgromadzenia wspólników przez zarząd jest tylko „czynnością organizacyjną”.
Weryfikacji uprawnionych do udziału i głosowaniu w zgromadzeniu wspólników dokonuje przewodniczący zgromadzenia, którego wybór jest pierwszym punktem porządku obrad.
Istotnym zagadnieniem jest to, jakie uprawnienia przysługują wspólnikowi w pełni uprawnionemu do udziału w zgromadzeniu wspólników, lecz niedopuszczonemu do udziału w zgromadzeniu. Zgodnie z przepisami k.s.h. takiemu wspólnikowi przysługuje prawo do wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały (uchwał) podjętych na takim zgromadzeniu. Termin do wytoczenia takiego powództwa to jeden miesiąc od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, lecz nie później niż sześć miesięcy od dnia jej podjęcia.
Kup książkę: Kodeks spółek handlowych z komentarzem do zmian
Jaką zasadę wprowadza kworum?
Odnośnie kworum k.s.h. wprowadza generalną zasadę, że zgromadzenie wspólników jest ważne bez względu na liczbę reprezentowanych na nim udziałów - brak wymagań co do kworum (art. 241 k.s.h.), od której to zasady przewidziane są jednak wyjątki. Wyjątki te przewiduje k.s.h., ale mogą one być również przewidziane w umowie spółki, ilekroć k.s.h. na to zezwala. I tak zasada generalna o braku wymagań co do kworum zostaje wyłączona w samym k.s.h. w następujących przypadkach:
a) podejmowanie uchwały w sprawach nieobjętych porządkiem obrad, kiedy musi być reprezentowany cały kapitał zakładowy, a uchwała zapada jednogłośnie - art. 239 k.s.h.,
b) odbywanie zgromadzenia wspólników, mimo braku formalnego zwołania zgromadzenia i umieszczenie sprawy w porządku obrad, gdy musi być reprezentowany cały kapitał zakładowy, a uchwała zapada jednogłośnie - art. 240 k.s.h.,
c) gdy chodzi o uchwały zwiększające świadczenia wspólników lub uszczuplające ich prawa przyznane osobiście, wymagają one zgody tych wszystkich wspólników, których dotyczą - art. 246 § 3 k.s.h.,
d) gdy chodzi o zapobieżenie rozwiązaniu spółki - art. 273 k.s.h. - cały kapitał zakładowy musi być reprezentowany, a dodatkowo uchwała musi zapaść jednogłośnie,
e) przy podejmowaniu uchwały o połączeniu spółki z inną spółką kapitałową - art. 506 § 1 k.s.h., gdy musi być reprezentowane co najmniej 50% kapitału zakładowego w każdej z łączących się spółek,
f) przy podejmowaniu uchwały o połączeniu spółki z o.o. ze spółką osobową - art. 522 § 2 k.s.h., gdy musi być reprezentowane co najmniej 50% kapitału zakładowego,
g) przy podejmowaniu uchwały o podziale spółki - art. 541 § 1 k.s.h., gdy musi być reprezentowane co najmniej 50% kapitału zakładowego,
h) w przypadku przekształcenia spółki kapitałowej w osobową - art. 575 k.s.h. - uchwała zapada, gdy „za” wypowiedzą się wspólnicy reprezentujący co najmniej 2/3 kapitału zakładowego (kworum 2/3, jednakże umowa spółki może przewidywać warunki ostrzejsze),
i) w przypadku przekształcenia spółki z o.o. w spółkę akcyjną - art. 577 § 1 pkt 1 k.s.h. - kworum 50%.
Większość głosów
Głosami, zgodnie z definicją ustawową, są głosy „za”, „przeciw” lub „wstrzymujące się” oddane podczas głosowania w sposób zgodny z ustawą lub umową spółki. Głos można określić jako akt realizacji uprawnień korporacyjnych przysługujących wspólnikowi w stosunku do posiadanych przez niego udziałów, w toku procesu głosowania na zgromadzeniu wspólników.
Wyróżnia się następujące większości głosów:
a) zwykła większość głosów - stosunek ważnie oddanych głosów „za” do ważnie oddanych głosów „przeciw”, natomiast głosy „wstrzymujące się” nie mają znaczenia i nie są brane pod uwagę,
b) bezwzględna większość głosów - więcej niż połowa głosów oddanych, czyli stosunek głosów „za” do - łącznie - głosów „przeciw” i „wstrzymujących się”,
c) kwalifikowana większość głosów - oznacza szczególną większość głosów, większą niż bezwzględna większość, określona w konkretnym przepisie i zastrzeżona dla istotnych z punktu widzenia spółki czy wspólników spraw, określona może być na pułapie 2/3, 3/4 czy 4/5 głosów ważnie oddanych,
d) jednogłośne uchwały - wszystkie głosy są „za”.
Ustawa Kodeks spółek handlowych, zgodnie z art. 245, wyraża generalną zasadę, że uchwały zgromadzenia wspólników zapadają bezwzględną większością głosów, jeżeli przepisy ustawy lub umowy spółki nie stanowią inaczej. Ustawa ustanawia odstępstwa od tej reguły. Tworząc katalog uchwał, do podjęcia których konieczna jest inna niż bezwzględna liczba głosów, należy wymienić:
a) uchwały dotyczące zmiany umowy spółki, rozwiązania spółki lub zbycia przedsiębiorstwa albo jego zorganizowanej - większość dwóch trzecich głosów - art. 246 § 1 zd. 1, chyba że jest to uchwała podejmowana w sytuacji, gdy zarząd spółki wykazał stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz połowę kapitału zakładowego i zwołał zgromadzenie wspólników celem podjęcia uchwały o dalszym istnieniu spółki (wtedy wystarczy bezwzględna większość głosów),
b) uchwałę dotyczącą istotnej zmiany przedmiotu działalności spółki - większość trzech czwartych głosów - art. 246 § 1 zd. 2,
c) uchwałę dotyczącą łączenia się spółek kapitałowych - wymagana większość trzech czwartych głosów, reprezentujących co najmniej połowę kapitału zakładowego - art. 506 § 1 k.s.h.,
d) uchwałę dotyczącą podziału spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - wymagana większość trzech czwartych głosów, przedstawiających co najmniej połowę kapitału zakładowego - art. 541 § 1 k.s.h,
e) uchwała o przekształceniu spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową następuje, jeżeli za przekształceniem spółki wypowiedzieli się wspólnicy reprezentujący co najmniej połowę kapitału zakładowego, większością trzech czwartych głosów - art. 562 w zw. z art. 577 § 1 pkt. 1 k.s.h.,
f) uchwałę zapobiegającą rozwiązaniu spółki - uchwała podjęta jednogłośnie - art. 273 k.s.h.
Należy podkreślić, że częstokroć ustawa wymaga dla skutecznego podjęcia uchwały spełnienia zarówno osiągnięcia kryterium określonego kworum, jak i kwalifikowanej większości głosów. Przykładem takiego rozwiązania będą sytuacje wskazane w pkt. c-e.
Igor Marek, prawnik, TGC Corporate Lawyers
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2000 r., Nr 94, poz. 1037, ze zm.)
Więcej informacji znajdziesz w serwisie MOJA FIRMA