Dla właściwego rozstrzygnięcia konsekwencji podatkowych takiej umowy należy określić, czy powyższa transakcja podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
VAT czy PCC?
Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000 roku zawiera zamknięty katalog czynności objętych tym podatkiem. Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają czynności wymienione w przywołanej regulacji art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, między innymi umowa sprzedaży i zamiany rzeczy i praw majątkowych.
Polecamy: Samochód firmowy nie będący środkiem trwałym
W myśl art. 603 z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeksu Cywilnego przez umowę zamiany, każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Jednakże na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:
a. opodatkowana podatkiem od towarów i usług;
b. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
- umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
- umowy spółki i jej zmiany;
- umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
Znamiennym, dla właściwego opodatkowania jest określenie, czy którakolwiek ze stron jest podatnikiem VAT? Objęcie czynności podatkiem od towarów i usług bądź zwolnienie z opodatkowania może skutkować (na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych) wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.
Zatem, jeżeli transakcja przebiegnie pomiędzy dwoma podmiotami nie będącymi podatnikami z rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, właściwym dla opodatkowania takiej umowy zamiany będzie podatek od czynności cywilnoprawnych.
Zgodnie z art. 4 ust.2 z zastrzeżeniem art. 5 ust 2 tejże ustawy, obowiązek podatkowy ciąży na obu stronach czynności cywilnoprawnych. Bez względu na to, jak strony umówiły się, urząd może żądać zapłaty od każdej stron. Podstawę opodatkowania przy umowie zamiany pojazdów stanowi wartość rynkowa tego auta, od którego przypada wyższy podatek. Dlaczego zamiana aut będzie tańsza niż ich wzajemna sprzedaż?
Polecamy: Ewidencja wydatków poniesionych na samochód
Od każdej umowy sprzedaży pojazdu trzeba zapłacić 2 proc. podatku PCC. Jeśli umowy będą dwie, to i PCC trzeba będzie uiścić dwa razy. Przy zamianie stawka podatku pcc też wynosi 2 proc, ale strony płacą go raz, od jednej umowy.
Sytuacja zmienia się diametralnie w chwili, gdy jedną ze stron transakcji jest podatnik VAT w rozumieniu art. 15 ust 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Znajdzie tu zastosowanie wyłączenie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, bowiem założeniem tego przepisu jest to, aby profesjonalny obrót, jaki ma miejsce w przypadku wykonywania działalności gospodarczej, podlegający zarazem opodatkowaniu podatkiem VAT, był wyłączony spod opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Umowa zamiany samochodu zawarta pomiędzy takimi podmiotami podlega opodatkowaniu tylko podatkiem od towarów i usług.
Agata Wasilik