Odprawa emerytalna jest świadczeniem jednorazowym, które przysługuje w związku z ustaniem stosunku pracy, a prawo do jego nabycia zostało uregulowane w art. 921 kodeksu pracy. Regulacja tego przepisu wiąże prawo do odprawy emerytalnej z ustaniem, nie zaś z rozwiązaniem stosunku pracy. Wygaśnięcie stosunku pracy wskutek upływu czasu na jaki zawarto umowę o pracę nie wyklucza jego związku z przejściem na emeryturę (wyr. SN z dnia 28 lipca 1999 r., I PKN 174/99). Można wyróżnić cztery przesłanki, które pracownik musi spełnić, aby uzyskać prawo do odprawy emerytalnej, a w tym:
1) spełnianie warunków uprawniających do nabycia renty albo emerytury,
2) przejście na rentę albo emeryturę,
3) ustanie stosunku pracy,
4) związek między ustaniem stosunku pracy a przejściem na rentę albo emeryturę.
Ponadto pracownik nabywa prawo do odprawy emerytalnej także wtedy, gdy złożył on wniosek o przejście na emeryturę w czasie nieprzerwanego pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu stosunku pracy, a prawo do emerytury nabył bezpośrednio po wyczerpaniu okresu zasiłkowego (wyr. SN z dnia 30 marca 1994 r., I PRN 10/94). Samo prawo do odprawy emerytalnej jest prawem powszechnym.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Wysokość odprawy emerytalnej
Zgodnie z art. 921 § 1 k.p. wysokość odprawy emerytalnej ustalana jest na takich zasadach jak ekwiwalent pieniężny za urlop w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Jednakże na mocy art. 921 § 2 k.p. pracownik, który otrzyma odprawę z tytułu przejścia na rentę z powodu niezdolności do pracy pozbawia tego pracownika prawa do kolejnej odprawy z tytułu przejścia na emeryturę lub prawa do odprawy uzupełniającej, stanowiącej różnicę wysokości odprawy emerytalnej i wysokości otrzymanej odprawy rentowej (uchwała SN z dnia 18 marca 2010 r., II PZP 1/10). Ważne jest, że odprawa emerytalna jest świadczeniem jednorazowym, więc ponowne uzyskanie prawa do jej otrzymania jest niemożliwe i niezgodne z prawem.
Jednakże, jeżeli pracownik nie otrzymał należnej mu odprawy emerytalnej, może ponownie nabyć do niej prawo, pomimo przedawnienia wcześniej nabytego prawa (wyr. SN z dnia 13 stycznia 2011 r., III PK 18/10).
Miejsce zapłaty odprawy
Miejsce spełnienia świadczenia w postaci wypłaty odprawy emerytalnej nie zostało jednoznacznie określone przepisami prawa. Co do zasady w tej kwestii powinny mieć zastosowanie regulacje kodeksu cywilnego, które wskazują na fakt, iż odprawa emerytalna jako świadczenie pieniężne traktowane jako dług pieniężny wobec byłego pracownika, powinno zostać spełnione w miejscu zamieszkania pracownika (wyr. SN z dnia 2 października 1990 r., I PR 284/90). Jednakże w związku z tym, iż odprawa emerytalna jest świadczeniem ściśle związanym ze stosunkiem pracy, wobec czego powinny mieć zastosowanie przepisy kodeksu pracy regulujące kwestię wypłaty wynagrodzenia, czyli w miejscu określonym w regulaminie zakładu pracy bądź innych przepisach prawa pracy.
Ponadto odprawa emerytalna podlega podatkowi dochodowemu od osób fizycznych na zasadach przewidzianych dla przychodów ze stosunku pracy (wyr. SN z dnia 7 marca 2002 r., III RN 44/01).
Zobacz również: Składki ZUS od wynagrodzenia zleceniobiorcy