Obliczanie okresu wypowiedzenia tylko pozornie jest proste. W praktyce nie wiadomo dokładnie, kiedy on się zaczyna. Problemy pojawiają się również przy oznaczaniu momentu rozwiązania stosunku pracy. Każdy błąd pracodawcy może się zakończyć sprawą w sądzie, dlatego skrupulatność jest tu jak najbardziej na miejscu.
Długość okresu wypowiedzenia
Kodeks różnicuje długość okresu wypowiedzenia umów o pracę w zależności od czasu trwania umowy. Wyjątkiem jest umowa zawarta na czas zastępstwa - okres jej wypowiedzenia wynosi zawsze 3 dni robocze.
W przypadku umów na okres próbny okres wypowiedzenia liczący:
• 3 dni przy umowie na czas nie dłuższy niż 2 tygodnie obejmuje pełne 3 kolejne dni po dniu, w którym złożono oświadczenie woli o wypowiedzeniu,
• 1 tydzień przy umowie na czas dłuższy niż 2 tygodnie i nie dłuższy niż 3 miesiące kończy się w sobotę następującą po upływie tygodnia od dnia wypowiedzenia,
• 2 tygodnie przy umowie na okres 3 miesięcy kończy się w sobotę następującą po upływie 2 tygodni od dnia wypowiedzenia.
W umowie na czas nieokreślony okres wypowiedzenia uzależniony jest od zakładowego stażu pracy. W sytuacji gdy pracownik był kilkakrotnie zatrudniany przez tego samego pracodawcę, nawet jeśli było to zatrudnienie przerywane, przy obliczaniu stażu należy brać pod uwagę wszystkie okresy zatrudnienia, a nie tylko okresy ciągłe.
Jak uzasadniać wypowiedzenie umowy o pracę
Przy umowach na czas nieokreślony okres wypowiedzenia wynosi:
• 2 tygodnie, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
• 1 miesiąc, jeśli był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
• 3 miesiące, jeśli był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Przy umowie na czas określony okres wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie, a wypowiedzenie jest dopuszczalne jedynie wtedy, gdy strony przewidziały taką możliwość w umowie. Jeśli zabrakło stosownej klauzuli, to taka umowa nie może zostać wypowiedziana przed umówionym okresem jej trwania.
Czy można modyfikować okresy wypowiedzenia
Okresy wypowiedzenia są w zasadzie sztywne. Mogą być skracane i wydłużane jedynie wtedy, gdy zezwala na to prawo. Przyjmuje się jednak, że jest możliwa modyfikacja okresu wypowiedzenia na korzyść pracownika. W zasadzie oznacza to jego wydłużenie. W przepisach możliwe jest wydłużenie okresu wypowiedzenia pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy na czas nieokreślony, jeśli zajmował on stanowisko związane z odpowiedzialnością materialną za mienie powierzone.
Z kolei jednostronne skrócenie okresu wypowiedzenia jest możliwe, gdy wypowiedzenie pracownikowi umowy na czas nieokreślony następuje z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników (art. 361 k.p.). Pracodawca może wtedy skrócić okres 3-miesięcznego wypowiedzenia - najwyżej jednak do jednego miesiąca.
WAŻNE!
Pracownikowi zatrudnionemu u jednego pracodawcy na pełnym etacie, a u drugiego na 1/2 etatu okres wypowiedzenia oblicza się oddzielnie u każdego z tych pracodawców, stosownie do okresu zatrudnienia podlegającego zaliczeniu do podstawy ustalenia okresu wypowiedzenia.
Kiedy umowa ulega rozwiązaniu
Okres wypowiedzenia umowy o pracę oznaczony w miesiącach rozpoczyna się z pierwszym dniem miesiąca, a nie z dniem złożenia oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę przed rozpoczęciem tego okresu. Uznanie, że pracownik pozostaje w okresie wypowiedzenia od daty złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę prowadziłoby w istocie do przedłużenia ustawowych okresów wypowiedzenia i nie dawałoby się pogodzić z prawami i obowiązkami stron, jakie wiążą się z pozostawaniem pracownika w okresie wypowiedzenia (wyrok SN z 8 listopada 1988 r., I PRN 48/88).
Tę samą zasadę należy odnieść do okresu wyrażonego w tygodniach. Muszą one kończyć się w sobotę, a okresy wyrażone w miesiącach - w ostatnim dniu miesiąca. Bieg okresu wypowiedzenia liczy się tak, aby ostatni dzień ustawowego okresu przypadał na datę określoną przez pracodawcę jako dzień zakończenia stosunku pracy. Jeżeli upływ okresu wypowiedzenia ma przypaść na dzień ustawowo wolny od pracy, dzień ten przyjmuje się jako termin rozwiązania stosunku pracy. Trzeba pamiętać, że okres wypowiedzenia nie zaczyna biec od momentu złożenia oświadczenia woli o wypowiedzeniu. Przy jego obliczaniu od końcowej daty (rozwiązania stosunku pracy) należy odjąć liczbę miesięcy bądź tygodni okresu wypowiedzenia. Odcinek czasowy od dojścia oświadczenia woli o wypowiedzeniu do adresata do pierwszego dnia okresu wypowiedzenia jest zwykłym stosunkiem pracy i pracodawca nie może w tym czasie wysłać pracownika na przymusowy urlop.
WAŻNE!
Okres wypowiedzenia wyrażony w tygodniach kończy się w najbliższą sobotę, a w miesiącach - w ostatnim dniu miesiąca.
Przykład
Pracodawca wręczył pracownikowi wypowiedzenie w środę 29 lipca 2009 r. Okresy wypowiedzenia będą kształtowały się następująco w zależności od rodzaju umowy:
• umowa na okres próbny na 2 tygodnie (3 dni wypowiedzenia; jego pierwszym dniem będzie czwartek 30 lipca) rozwiąże się w sobotę 1 sierpnia 2009 r.; podobnie oblicza się wypowiedzenie umowy zawartej na czas zastępstwa,
• umowa na okres próbny dłuższy niż 2 tygodnie, ale krótszy niż 3 miesiące (tydzień wypowiedzenia; jego pierwszym dniem będzie sobota 1 sierpnia) rozwiąże się w sobotę 8 sierpnia,
• umowa na okres próbny na 3 miesiące (dwa tygodnie wypowiedzenia; jego pierwszym dniem będzie sobota 1 sierpnia) rozwiąże się w sobotę 15 sierpnia,
• umowa na czas określony zawarta na co najmniej 6 miesięcy z zastrzeżoną możliwością wypowiedzenia rozwiąże się w sobotę 15 sierpnia,
• umowa na czas nieokreślony, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy, rozwiąże się w sobotę 15 sierpnia,
• umowa na czas nieokreślony, jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy, ale krócej niż 3 lata (miesiąc wypowiedzenia; jego pierwszym dniem będzie sobota 1 sierpnia) rozwiąże się w poniedziałek 31 sierpnia,
• umowa na czas nieokreślony, jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata (3 miesiące wypowiedzenia; jego pierwszym dniem będzie sobota 1 sierpnia) rozwiąże się w sobotę 31 października.
Poniższą uwagę należy traktować jedynie jako ciekawostkę, gdyż nadmierna precyzja nie jest przy obliczaniu okresów wypowiedzenia konieczna. Warto jednak zaznaczyć, że wszystkie umowy ulegają rozwiązaniu z końcem danego dnia, a zatem o godz. 23:59:59.
Adam Malinowski
radca prawny
Podstawa prawna:
• art. 32 i nast. Kodeksu pracy,
• wyrok SN z 8 listopada 1988 r. (I PRN 48/88, PiZS 1989/2-3/69).