Kiedy mamy do czynienia z postępowaniem upominawczym
Postępowanie upominawcze stanowi jedno z postępowań odrębnych, uregulowanych w przepisach art. 497(1) ? 505 Kodeksu postępowania cywilnego. Postępowanie to należy do właściwości sądów rejonowych i okręgowych. Postępowanie upominawcze zostało ograniczone w zasadzie do wydania nakazu zapłaty ( art. 498 § 1 i art. 505 § 1), dlatego sprawa w tym postępowaniu rozpatrywana jest na posiedzeniu niejawnym.
Porównaj: Na czym polega elektroniczne postępowanie upominawcze?
Zgodnie z art. 498 § 1 kpc sąd wydaje nakaz zapłaty, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego, a w innych sprawach, jeżeli przepis szczególny tak stanowi. Nakaz zapłaty nie może być jednak wydany, jeżeli według treści pozwu:
- roszczenie jest oczywiście bezzasadne;
- przytoczone okoliczności budzą wątpliwość;
- zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego;
- miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo gdyby doręczenie mu nakazu nie mogło nastąpić w kraju.
Treścią wydanego orzeczenia jest nakaz spełnienia roszczenia dochodzonego przez powoda. Wydanie nakazu zapłaty jest zawsze połączone ze wskazaniem dwutygodniowego terminu, w którym pozwany ma albo:
a) zaspokoić roszczenie w całości (wraz z kosztami), albo
b) wnieść sprzeciw do sądu, który go wydał.
Pozwanemu doręcza się nie tylko nakaz zapłaty, ale i pozew oraz pouczenie o sposobie wniesienia sprzeciwu i skutkach niezaskarżenia nakazu.
Odpis nakazu zapłaty doręcza się również powodowi.
Jeśli po wydaniu nakazu okaże się, że nakaz nie może być doręczony, ponieważ miejsce pobytu pozwanego nie jest znane lub pozwany przebywa za granicą ? Sąd musi uchylić nakaz. Uchylenie z urzędu nakazu zapłaty z powodu niemożności jego doręczenia powoduje rozpatrywanie sprawy we właściwym dla niej postępowaniu procesowym, w którym przewodniczący z reguły wyznacza rozprawę, może jednak - stosowanie do okoliczności - przekazać sprawę na posiedzenie niejawne, czy wydać odpowiednie zarządzenie.
Jak odwołać się od nakazu zapłaty?
Środkiem zaskarżenia nakazu zapłaty jest sprzeciw. Sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym jest szczególnym środkiem zaskarżenia, bowiem nie przenosi on sprawy do sądu wyższej instancji, lecz powoduje ponowne rozpoznanie sprawy przez sąd pierwszej instancji.
Porównaj: Jak bronić się przed nakazem zapłaty?
Zgodnie z art. 503 § 1 kpc pismo zawierające sprzeciw wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty, a w przypadku nakazu wydanego przez referendarza sądowego - do sądu, przed którym wytoczono powództwo. W piśmie pozwany powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości czy w części, przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór, a także pozostałe zarzuty przeciwko żądaniu pozwu oraz wszystkie okoliczności faktyczne i dowody na ich potwierdzenie.
Pismo zawierające sprzeciw jest pismem procesowym i musi odpowiadać warunkom przewidzianym w art. 126 i 127 kpc. Należy pamiętać, że jeśli pozew nakazowy był wniesiony na urzędowym formularzu to sprzeciw również powinien być wniesiony na formularzu SP.
Termin do wniesienia sprzeciwu wynosi dwa tygodnie (art. 502 § 1). Nie może on być przedłużony. Sprzeciw wniesiony po upływie terminu, jako niedopuszczalny, ulega odrzuceniu przez sąd, który wydał nakaz zapłaty. Na postanowienie o odrzuceniu sprzeciwu przysługuje zażalenie.
Skutkiem prawidłowego wniesienia sprzeciwu jest utrata mocy nakazu zapłaty, czyli skierowanie sprawy do rozpoznania w trybie zwykłym albo odrębnym.