Co stanowi ustawa?
Z ochrony jaką zapewnia ustawa o prawach autorskich i prawach pokrewnych (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.) nie korzystają w pierwszej kolejności te dzieła, które nie noszą znamion utworu.
Oznacza to prawa autorskie nie dotyczą przejawów ludzkiej działalności, które nie mają charakteru indywidualnego (oryginalnego) lub nie zostały ustalone w żadnej materialnej (lub cyfrowej) postaci (np. idea, pomysł).
Poza tym, z ochrony nie korzystają dzieła będące formalnie utworami, które zostały wskazane w art. 4 ww. ustawy. Są to:
• akty normatywne lub ich urzędowe projekty;
• urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole;
• opublikowane opisy patentowe lub ochronne;
• proste informacje prasowe.
Zobacz: Czym są organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi?
Akty normatywne i projekty
Wyłączenie spod ochrony praw autorskich tekstów aktów normatywnych i ich projektów jest ze wszech miar uzasadnione- bez tego trudno sobie wyobrazić możliwość poznania prawa, bądź co bądź dotyczącego wszystkich obywateli.
Tekst aktu prawnego może być rozpowszechniany i wykorzystany przez obywateli i instytucje w sposób praktycznie dowolny. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, również to podlega pewnym reglamentacjom.
Po pierwsze dosyć niejasne jest stanowisko samodzielnie tworzonych tekstów jednolitych aktów prawnych (oficjalne teksty jednolite ogłaszane przez Marszałka Sejmu nie budzą wątpliwości). Uaktualnianie aktu prawnego wiąże się z określonym nakładem prac- ich efekt nie stanowi co prawda utworu- podlega ochronie jako baza danych.
Po drugie- należy zwrócić uwagę, iż tekst ustawy przetworzony w inny sposób może korzystać z ww. ochrony. Dotyczy to w szczególności tytułów nadawanych określonym artykułom (np. kodeksów) wydawanych w formie drukowanej przez wiele wydawnictw.
Urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole
Wszystko to, co jest wytworem instytucji państwowych (różnego szczebla) – opracowania, poradniki, artykuły, wzory i inne- nie korzystają z ochrony praw autorskich. Oznacza to, podobnie jak w przypadku aktów prawnych – można z nich dowolnie korzystać. Warto jednak powołać się na źródło.
W praktyce najczęściej wykorzystywane są :
- orzeczenia sądów
- interpretacje podatkowe
- formularze
- wzory
- analizy.
Do grupy utworów nie chronionych prawem autorskim zalicza się „dzieła” organów administracji publicznej, samorządowej i służb państwowych (w tym m.in. sądów i trybunałów).
Zobacz: Prawa do nadań programów oraz pierwszych wydań – porada
Prosta informacja prasowa
Brak ochrony krótkiej informacji prasowej w prawie autorskim miało na celu możliwość szerzenia się informacji- bez zbędnych ograniczeń. Krótka informacja prasowa – sprowadza się do przedstawienia określonego zdarzenia np.:
„Samolot rządowy został unieruchomiony na płycie lotniska w Ułan Bator z powodu oblodzenia skrzydeł”.
Dalsze informacje, które sprowadzałyby się np. do sprawozdania z wydarzenia- przedstawiającego komentarze obsługi naziemnej, pilotów, czy przedstawiałyby dalszy przebieg zdarzeń i czynności podjęte przez polskie służby- korzystały by już z ochrony.