Znak towarowy w czasach gospodarki wolnorynkowej odgrywa niekwestionowaną rolę. W obrocie gospodarczym całokształt oddziaływań znaku towarowego można określić mianem funkcji znaku towarowego.
Funkcje znaku towarowego
Wyróżniamy trzy podstawowe funkcje znaku towarowego:
- oznaczenia pochodzenia (odróżniającą),
- gwarancyjną (jakościową),
- reklamową [1].
Zobacz: E-book nie jest towarem
Oznaczenie pochodzenia
Oznaczenie pochodzenia jest funkcją konstytutywną i pierwotną. Systemy prawne przyznają jej bezpośrednią ochronę, charakteryzującą się tym, że uprawniony uzyskuje prawo zakazywania osobom trzecim używania znaku podobnego, jeżeli powodowałoby to ryzyko pomyłki co do pochodzenia towaru [2].
Zobacz: Gwarancja i rękojmia na towary kupione na bazarze
Znak towarowy musi nadawać się do odróżniania towarów. Dzięki wskazanej funkcji znak spełnia swoją podstawową rolę, jaką jest pozyskiwanie nabywców. Funkcja ta pozwala odróżnić towary od towarów wytwarzanych lub wprowadzanych do obrotu przez inne przedsiębiorstwa i wskazuje źródło ich pochodzenia opatrzonego znakiem towarowym [3]. Znak towarowy wyraża tożsamość towarów i usług. Dzięki znakowi towarowemu, nabywca towaru uzyskuje informację, że towary, które są sygnowane danym znakiem są tego samego pochodzenia.
W doktrynie, jako warunki zdolności odróżniania znaku wyróżnia się wymóg zmysłowej postrzegalności, samodzielności i jednolitości oznaczenia oraz w wyniku implementacji dyrektywy Rady nr 89/104/EWG wymóg graficznej przedstawialności oznaczenia. Te cechy muszą wystąpić razem, żeby spełniały funkcję znaku towarowego. Zmysłowa postrzegalność oznaczenia ma za zadanie wywołanie pozytywnej reakcji u potencjalnych konsumentów. Wymóg jednolitości oznacza, że znak powinien cechować się stosowną skrótowością [4]. Ponadto oznaczenie musi charakteryzować się odrębnością względem towaru, spełniając w ten sposób wymóg samodzielności [5].
Zobacz też: Reklamacja towarów promocyjnych i gratisów
Znak towarowy jest niezależny od towaru, który indywidualizuje. Przesłanka graficznej przedstawialności, jako konstytutywny element zdolności odróżniania znaku znajduje się w art. 120 ust. 1 ustawy Prawo własności przemysłowej. Ten wymóg jest zdeterminowany spełnieniem funkcji publikacyjnej, która wiąże się z wpisem znaku towarowego do rejestru. Graficzna przedstawialność oznaczenia pozwala na sprecyzowane określenie przedmiotu ochrony.
Funkcja gwarancyjna
Obok siły indywidualizacyjnej znaku, posiada on także inną znaczącą cechę: funkcję gwarancyjną, zwaną także funkcją jakościową. Znak gwarantuje nabywcy zakup towaru o trwałej jakości i zapewnia o stałym poziomie jego cech. W tym sensie znak jest oznaczeniem pochodzenia, przez co informuje kupującego, że towar pochodzi od tego samego dostawcy. To znak towarowy ma spełniać wymogi, oczekiwania konsumenta oraz świadczyć o jak najwyższej jakości towarów. Nabywca oczekuje od oznakowanego towaru jakości, która ma wywodzić się z jego pochodzenia.
Zobacz: Kiedy przedsiębiorca odpowiada za niezgodny z umową towar konsumpcyjny?
Funkcja gwarancyjna w pierwszej linii stawia na doświadczenie i opiera się na poziomie jakości, dzięki czemu przyciąga klienta. Oznakowanie i jakość łączą się razem w obraz wspomnienia, który nadaje znakowi osobliwą siłę reklamy. Okoliczności faktyczne takie jak poziom technologiczny przedsiębiorstwa, aktywność i dbałość przedsiębiorcy o jakość towaru wywierają wpływ na możliwość spełnienia funkcji gwarancyjnej. Dzięki tej funkcji przedsiębiorca może dążyć do zachowania ugruntowanej pozycji na rynku, która stanowi cenny atut w walce konkurencyjnej o pozyskanie nowych klientów i utrzymanie aktualnych nabywców.
Funkcja reklamowa
Poprzez nakłanianie konsumentów do zakupu oznakowanego towaru, znak towarowy spełnia funkcję reklamową. Znak ma za zadanie skomunikować się z potencjalnym nabywcą oraz zachęcić go do zakupu zareklamowanego produktu. Reklama promuje znak i dzięki niej zyskuje on nowych klientów. Znak towarowy jest doskonałym instrumentem, który może być wykorzystywany w reklamie, ponieważ ze względu na swoją strukturę łatwo zapada w pamięć i ułatwia komunikację z konsumentem. Jego celem jest na początku zaistnienie produktu, a następnie umocnienie jego pozycji na rynku oraz zdobycie klienteli. Reklama kształtuje wyobrażenie konsumenta o danym towarze i przekazuje informacje o nim. Funkcja reklamowa pozostaje w ścisłym związku z funkcją gwarancyjną, która zapewnia jakość i walory danego towaru oraz stwarza warunki do rozwoju funkcji reklamowej.
Porozmawiaj o tym na FORUM
Autor: Daria Poczkajska
Niniejszy wpis jest przedmiotem praw autorskich Kancelarii Prawnej Renata Urowska i Wspólnicy sp.k.
[1] R. Skubisz, Funkcje znaku towarowego. Księga pamiątkowa z okazji 80-lecia rzecznictwa patentowego w Polsce Warszawa 2001, s. 163 i nast.
[2] U. Promińska (w:) Prawo własności przemysłowej, red. U. Promińska, Warszawa 2005, s. 199.
[3] M. Załucki, Europejskie prawo znaków towarowych. Zagadnienia konstrukcyjne, Warszawa 2009, s. 53.
[4] E. Nowińska, U. Promińska, M. duVall, Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2005, s. 188.
[5] E. Nowińska, U. Promińska, M. duVall, Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2005, s. 188.