Procedura ubiegania się o urlop bezpłatny
Urlop bezpłatny udzielany jest tylko i wyłącznie na pisemny wniosek pracownika, który powinien zawierać wskazanie chęci jego wykorzystania oraz okres trwania. Pracownik nie ma obowiązku wskazywania z jakiego powodu składa wniosek. Pracodawca nie ma prawa wysłać pracownika na urlop bezpłatny bez wniosku i zgody pracownika.
Po analizie sytuacji w firmie, sprawdzeniu czy udzielenie pracownikowi urlopu bezpłatnego, przede wszystkim nie wpłynie na płynność wykonywania zadań, pracodawca może: wyrazić zgodę, odmówić lub udzielić urlopu w innym terminie. Na decyzję pracodawcy nie powinien wpływać cel wnioskowanego urlopu. Warto, aby pracodawca swoją decyzję udokumentował na piśmie, na przykład pisząc na wniosku „wyrażam zgodę”, „nie wyrażam zgody” lub „wyrażam zgodę, ale w terminie od dnia... do dnia... ” - w ostatnim przypadku pracownik powinien zaakceptować zmianę terminu.
Z urlopu bezpłatnego może skorzystać każdy pracownik, niezależnie od tego, na podstawie jakiej umowy pracuje oraz jaki ma staż pracy - wniosek można złożyć nawet pierwszego dnia pracy.
Zadaj pytanie na naszym FORUM: Moja Firma - Kadry i ZUS
Długość urlopu
Przepisy prawa pracy nie określają minimalnej i maksymalnej długości trwania urlopu bezpłatnego. Czas trwania urlopu uzależniony jest od ustaleń między pracownikiem a pracodawcą. Jeśli obie strony wyrażają na to zgodę i nic nie stoi na przeszkodzie, urlop bezpłatny może trwać kilka dni lub kilka lat.
W przypadku urlopu dłuższego niż 3 miesiące, strony mogą przewidzieć możliwość odwołania pracownika z urlopu, z ważnych przyczyn. Jeśli jednak klauzula taka nie została uwzględniona, odwołanie pracownika nie będzie możliwe, nawet gdyby zachodziły ważne przesłanki - chyba że za zgodą pracownika.
Urlop bezpłatny a uprawnienia pracownicze
Urlop bezpłatny, to przerwa w wykonywaniu pracy, w czasie której nie przysługują uprawnienia pracownicze i socjalne. W związku z czym, czas ten nie jest zaliczany do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, takie jak: okres, od którego zależy prawo do urlopu wypoczynkowego, nagrody jubileuszowe, odprawa przedemerytalna czy długość okresu wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony.
Urlop wypoczynkowy pracownika, który korzysta z urlopu bezpłatnego dłużej niż 30 dni, ulega proporcjonalnemu obniżeniu.
W czasie urlopu bezpłatnego nie są odprowadzane składki na ubezpieczenie chorobowe, w związku z czym prawo do zasiłku chorobowego, opiekuńczego, macierzyńskiego, świadczenia rehabilitacyjnego nie przysługuje.
Okres urlopu bezpłatnego, udzielonego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy, na podstawie porozumienia między pracodawcami, wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u dotychczasowego pracodawcy.
Podczas urlopu bezpłatnego pracownik może świadczyć pracę na rzecz innych pracodawców - w kraju i za granicą. Nie ma też prawnych przeszkód co do tego, aby pracownik podczas urlopu wykonywał czynności na rzecz pracodawcy, na podstawie umowy cywilno-prawnej, pod warunkiem, że są one inne niż w ramach umowy o pracę.
Zobacz również: Tajemnica wynagrodzenia w firmie
Wypowiedzenie umowy o pracę i prawo do zasiłku
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi będącemu na urlopie bezpłatnym. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ogłoszono upadłość lub likwidację pracodawcy, a urlop trwa co najmniej 3 miesiące. Umowę można natomiast rozwiązać na mocy porozumienia stron lub w trybie dyscyplinarnym. W trakcie omawianego urlopu nie można również wypowiedzieć pracownikowi warunków pracy i płacy.
Zgodnie z Ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, okres urlopu bezpłatnego trwającego łącznie dłużej niż 30 dni, nie jest wliczany do okresu uprawniającego do nabycia prawa do zasiłku.
Pracownik ma prawo powrotu do pracy po wykorzystaniu urlopu bezpłatnego. Pracodawca nie może mu tego przyjęcia odmówić.