Ustawodawca wprowadził do kodeksu pracy pojęcie dyżuru pracownika. Celem takiej regulacji jest zabezpieczenie pracodawcy na wypadek konieczności podjęcia pracy na danym stanowisku poza normalnymi godzinami pracy pracowników. Jest to zupełnie odmienna regulacja, zgodnie z którą czas pozostawania w dyspozycji pracodawcy nie jest wliczany do czasu pracy. Pracodawcy często zobowiązują pracowników do stałego dyżuru pod telefonem, co nie jest zgodne z prawem, bowiem pracodawca wyznaczając dyżury nie może nazbyt ingerować w życie prywatne swoich pracowników i przysługującego im z tego tytułu prawa do odpoczynku (wynikającego z przepisów kodeksu pracy).
Miejsce pełnienia dyżuru
Pracodawca może zobowiązać pracownika do pełnienia dyżuru poza domem, czyli w zakładzie pracy bądź w innym miejscu przez niego wyznaczonym. Pozostawanie pracownika w gotowości do wykonywania pracy po wezwaniu go przez pracodawcę za pomocą środków porozumiewania się na odległość ("pod telefonem"), jeżeli pracownik ma obowiązek stawić się do pracy w wyznaczonym czasie, jest dyżurem w innym wyznaczonym miejscu w rozumieniu art. 1515 § 1 k.р. (wyr. SN, II PK 115/11). Dyżur ten nie jest wliczany do czasu pracy, a pracownikowi w zamian przysługuje czas wolny równy liczbie godzin pozostawania do dyspozycji. Jeżeli nie jest możliwe odebranie godzin, wówczas pracodawca ma obowiązek wypłacić wynagrodzenie w wysokości wynikającej z osobistego zaszeregowania pracownika określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60 % wynagrodzenia.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!!!
Pracownik może również pozostawać w dyspozycji pracodawcy w domu. O dyżurze domowym przesądza charakter więzi łączącej pracownika z miejscem dyżurowania. W typowej sytuacji chodzi tu o dom lub mieszkanie, które stanowi jego centrum życiowe, jest traktowane przez niego jako miejsce, w którym ma zamiar przebywać stale lub długotrwale (wyr. SN, III PK 8/09). Za czas pełnienia takiego dyżuru pracownikowi nie przysługują żadne dodatkowe świadczenia chyba, że układ zbiorowy pracy bądź inne przepisy stoją w sprzeczności z tą regulacją.
Wykonywanie pracy podczas dyżuru
Jeżeli w trakcie pełnionego dyżuru pracownik wykonywał pracę, wówczas czas pozostawania w dyspozycji wlicza się do czasu pracy i będzie stanowiła pracę w godzinach nadliczbowych. Jednakże taka sytuacja może powodować znaczne problemy z udowodnieniem efektywnej pracy po stronie pracownika. Oznacza to, że ustawodawca nie precyzuje jednoznacznie rekompensaty finansowej w tym zakresie i pozostaje przy stanowisku, że za czas dyżuru pracownikowi należy się czas wolny. Regulacji dotyczącej dyżuru nie stosuje się do pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy.
Zobacz również: Prawo do dni wolnych na poszukiwanie pracy