Obowiązkowe składki na FP, ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia podstawy do kwoty 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia, wynoszących w przeliczeniu na miesiąc co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę (w 2013 r. jest to 1600 zł), opłacają m.in. pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne za osoby wykonujące umowę-zlecenie.
Za „pracodawcę” należy uważać jednostkę organizacyjną, chociażby nie posiadała osobowości prawnej, a także osobę fizyczną, jeżeli zatrudniają one co najmniej jednego pracownika. Obowiązek opłacania składek na FP za zleceniobiorców, w przypadku zleceniodawców będących osobami fizycznymi, dotyczy tylko tych płatników, którzy zatrudniają co najmniej jednego pracownika. Nie dotyczy to płatników będących jednostkami organizacyjnymi (np. spółki prawa handlowego). W ich przypadku na obowiązek opłacania składek na FP za zleceniobiorców nie ma wpływu, czy zatrudniają co najmniej jednego pracownika, czy nie zatrudniają żadnej osoby w ramach stosunku pracy.
Składki na Fundusz Pracy nie należy opłacać za osoby, które z umowy-zlecenia podlegają wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz które dobrowolnie przystąpiły do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.
Podstawa wymiaru składki na Fundusz Pracy
Składka na FP jest naliczana od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia podstawy wymiaru do kwoty 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia. Podstawę wymiaru składki na FP stanowi przychód uzyskiwany z umowy-zlecenia, jeżeli odpłatność w umowie została ustalona kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej, akordowej albo prowizyjnie. Jeżeli odpłatność została ustalona w inny sposób (co zdarza się bardzo rzadko), podstawę wymiaru składek stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia.
Zadaj pytanie na naszym FORUM!!!
Przeliczanie wynagrodzenia
W przypadku umów-zleceń, trwających kilka miesięcy, z określonym wynagrodzeniem w stawce miesięcznej, w celu ustalenia obowiązku opłacania składek na FP należy dokonać przeliczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na okres miesiąca. Jeżeli zleceniobiorca wykonywał pracę przez niepełny miesiąc (np. rozpoczęcie lub zakończenie umowy nastąpiło w trakcie miesiąca, wystąpiła niezdolność do pracy), należy ustalić, ile wynosiłaby podstawa wymiaru składek, gdyby praca była wykonywana przez cały miesiąc. Jeżeli ustalona w ten sposób podstawa wymiaru składek jest co najmniej równa kwocie minimalnego wynagrodzenia, to zleceniodawca ma obowiązek opłacenia składki na FP od kwoty wypłaconego wynagrodzenia.
Tego przeliczenia nie dokonujemy, gdy w umowie-zleceniu nie określono wynagrodzenia w stawce miesięcznej, ale w stawce akordowej, kwotowej stawce godzinowej albo prowizyjnej. Wówczas o obowiązku opłacania składek na FP decyduje wysokość przychodu, jaki w danym miesiącu otrzymał zleceniobiorca. Jeżeli tak wypłacony przychód z umowy-zlecenia (stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe) jest co najmniej równy kwocie minimalnego wynagrodzenia, zleceniodawca ma obowiązek opłacenia składki na FP.
PRZYKŁAD
Jan G. (36 lat) świadczy pracę na podstawie umowy-zlecenia od 1 września 2013 r., w której wynagrodzenie zostało ustalone w stawce godzinowej (15 zł/godz.). Zawarta umowa jest jedynym tytułem do ubezpieczeń Jana G. We wrześniu br. zleceniobiorca przepracował 90 godzin. Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe będzie kwota 1350 zł (90 godz. x x 15 zł). W tej sytuacji zleceniodawca nie ma obowiązku opłacenia składki na FP za Jana G., gdyż uzyskany przychód jest niższy niż ogólnie obowiązujące minimalne wynagrodzenie.
Oświadczenie od zleceniobiorcy
Płatnik, który zatrudnia zleceniobiorcę podlegającego obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z podstawą wymiaru składek niższą od minimalnego wynagrodzenia, powinien uzyskać oświadczenie tej osoby, czy ma ona inne tytuły, z których obowiązkowo podlega tym ubezpieczeniom. Jeżeli ubezpieczony złoży oświadczenie, że oprócz umowy-zlecenia nie ma innych tytułów do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, składka na FP nie powinna być opłacana.
Składka na FP nie jest także opłacana za osoby, które ukończyły 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna). Zwolnienie obowiązuje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dana osoba ukończyła ten wiek. Jeżeli data ukończenia 55 lat (60 lat) przypada pierwszego dnia danego miesiąca, to składka za ten miesiąc nie powinna być opłacana. To zwolnienie ma zastosowanie do wszystkich ubezpieczonych, a więc również do zleceniobiorców. Zleceniodawca jest zwolniony z obowiązku opłacania składki na FP, gdy zleceniobiorca ukończył 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna).
Powstanie nadpłaty składek
W sytuacji gdy płatnik składek opłacał składki na FP także za osoby, za które, z uwagi na wysokość uzyskiwanego wynagrodzenia i brak innych tytułów do obowiązkowych ubezpieczeń, składka nie powinna być opłacana, powstaje nadpłata. Płatnik powinien wówczas złożyć korektę deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA za każdy miesiąc, za który składki na FP były nieprawidłowo opłacane, i wykazać tę składkę tylko za zleceniobiorców, za których istniał obowiązek opłacania składki. Po złożeniu korekty dokumentów na koncie płatnika powstanie nadpłata składek, jeżeli płatnik nie posiada zaległości za wcześniejsze okresy. Stosownie do art. 24 ust. 6a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych nienależnie opłacone składki podlegają zaliczeniu przez ZUS z urzędu na poczet zaległych lub bieżących składek, a w razie ich braku - na poczet przyszłych składek, chyba że płatnik składek złoży wniosek o ich zwrot.
Zobacz również: Składki ZUS od wynagrodzenia zleceniobiorcy