Regulacja dotycząca przyznawania urlopu bezpłatnego znajduje się w art. 174 kodeksu pracy. Charakterystyczną cechą tego urlopu jest jego fakultatywność co oznacza, że pracodawca nie ma obowiązku jego udzielania. Ponadto nie jest to urlop celowy, ma on za zadanie jedynie wspomóc pracodawcę podczas załatwiania istotnych spraw bez konieczności rozwiązywania stosunku pracy.
Pisemny wniosek
Pracodawca udziela urlopu bezpłatnego na pisemny wniosek pracownika, który nie wymaga uzasadnienia. Wobec tego to od woli pracodawcy zależy jego przyznanie. W przypadku odmowy udzielenia, pracownikowi nie przysługują żadne roszczenia z tytułu nieudzielenia urlopu i wyegzekwowania jakichkolwiek świadczeń z tego tytułu. Wobec tego udzielenie pracownikowi urlopu bezpłatnego - niezgodnie z przepisem art. 174 § 1 kodeksu pracy oraz z inicjatywy zakładu pracy i bez pisemnego wniosku o udzielenie mu takiego urlopu - jest w świetle prawa bezskuteczne (wyr. SA w Łodzi, III AUa 34/96). Należy jednak pamiętać, że udzielenie zgody na urlop bezpłatny nie wymaga podpisania odrębnej umowy. Jednakże pracodawca, który ma obowiązek prowadzić akta osobowe jest zobowiązany do zaznaczenia, że urlop tego rodzaju został pracownikowi udzielony. Wobec tego zarówno wniosek pracownika, jak i zgoda wyrażona przez pracodawcę powinny znaleźć się w dokumentacji ubiegającego się o urlop pracownika. Warto zaznaczyć, że urlop bezpłatny może być udzielany jedynie na czas określony ze względu na fakt, iż podczas tego okresu następuje zawieszenie praw i obowiązków pracownika. W takiej sytuacji wniosek pracownika pozostawiony jest bez rozpatrzenia. Wymiar urlopu określony zostaje we wniosku, natomiast udzielenie urlopu bezpłatnego na podstawie art. 174 § 1 k.p. po rozwiązaniu stosunku pracy jest nieważne (wyr. SN, III PK 12/05).
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!!!
Urlop bezpłatny na wykonywanie pracy
Zgodnie z art. 1741 k.p. pracodawca może udzielić urlopu bezpłatnego o charakterze celowym w związku ze świadczeniem pracy na rzecz innego pracodawcy w okresie niewykonywania obowiązków pracowniczych u pierwszego z pracodawców. Taki zabieg ma służyć odpowiedniemu gospodarowaniu zasobami ludzkimi i jest wynikiem porozumienia zawartego między pracodawcami. Wobec czego w przeciwieństwie do podstawowego rodzaju urlopu bezpłatnego jest on udzielany na wniosek pracodawcy, a pracownik wyraża jedynie zgodę na jego udzielenie.
Ochrona przed wypowiedzeniem
Istotnym elementem związanym z korzystaniem z bezpłatnego urlopu jest szczególna ochrona przed wypowiedzeniem umowy w tym okresie na podstawie art. 41 k.p. Oznacza to, że pracodawca nie może złożyć pracownikowi oświadczenia o wypowiedzeniu (wraz z wypowiedzeniem zmieniającym) w okresie urlopu, gdyż jest to okres ochronny. Jednakże umowę można rozwiązać na skutek wypowiedzenia złożonego przed przyznaniem bezpłatnego urlopu. Ponadto możliwe jest rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron w okresie urlopu. Ochrona wskazana w regulacji art. 1741 k.p. jest wyłączona w wyniku likwidacji bądź upadłości pracodawcy Na podstawie art. 5 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, w razie zwolnień grupowych możliwe jest wypowiedzenie definitywne pracownikom na urlopach bezpłatnych trwających nie krócej niż 3 miesiące, zaś niezależnie od czasu trwania tych urlopów dopuszczalne jest wypowiedzenie zmieniające.
Zobacz również: Do kiedy należy wykorzystać zaległy urlop?