RADA
W opisanym przypadku nie ma Pan obowiązku składania deklaracji DRA. Osoba prowadząca działalność gospodarczą, która nie zatrudnia pracowników, nie ma obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej za kolejny miesiąc, jeżeli nie nastąpiły żadne zmiany w stosunku do miesiąca poprzedniego. Warunkiem zwolnienia się z tego obowiązku jest opłacanie składki zdrowotnej od podstawy wymiaru, wynoszącej 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału, włącznie z wypłatami z zysku (w okresie wrzesień - listopad podstawa ta wynosi 2109,46 zł).
Choroba przedsiębiorcy, opłacającego jedynie składkę zdrowotną, i jego pobyt w szpitalu nie wpływają w żaden sposób na przeliczenie podstawy tej składki, gdyż składka zdrowotna jest miesięczna i niepodzielna.
UZASADNIENIE
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada na osoby prowadzące pozarolniczą działalność, niezatrudniające pracowników, obowiązek składania w ZUS deklaracji rozliczeniowej DRA za dany miesiąc do dziesiątego dnia następnego miesiąca. Jednak przewiduje ona również odstępstwa od tej zasady.
Osoba opłacająca wyłącznie składkę na ubezpieczenie zdrowotne za siebie jest zwolniona z obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej za kolejny miesiąc, jeżeli:
- w ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej zadeklarowała do podstawy wymiaru składek kwotę w wysokości najniższej podstawy wymiaru, czyli 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału, włącznie z wypłatami z zysku i
-nie nastąpiła żadna zmiana w stosunku do miesiąca poprzedniego (art. 47 ust. 2a ustawy o sus).
Zwolnienie obejmuje także te miesiące, w których zmiana w stosunku do miesiąca poprzedniego jest spowodowana wyłącznie zmianą przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Gdy przedsiębiorca jest zwolniony z obowiązku składania deklaracji DRA, są one automatycznie tworzone na jego koncie przez system ZUS.
Jednak aby nastąpiło ich automatyczne utworzenie na kontach przedsiębiorców opłacających składki wyłącznie za siebie, muszą być spełnione następujące warunki:
- deklaracja rozliczeniowa za poprzedni miesiąc musi być złożona w terminie i poprawnie wypełniona (tzn. zidentyfikowana z płatnikiem i ubezpieczonym, nieposiadająca błędów formalnych bądź merytorycznych powodujących jej odrzucenie), z kodem tytułu ubezpieczenia uprawniającym do zwolnienia ze składania dokumentów rozliczeniowych i z kodem identyfikatora deklaracji z przedziału 01-39,
- każda z podstaw występujących w deklaracji musi być równa bądź większa od minimalnej podstawy wymiaru składek obowiązującej dla danego kodu tytułu ubezpieczenia (deklaracja zerowa może być złożona jedynie w sytuacji, gdy płatnik przez cały miesiąc nie miał obowiązku opłacania składek z powodu pobierania zasiłku chorobowego),
- deklaracja rozliczeniowa, na podstawie której następuje automatyczne tworzenie, musi być złożona za pełny miesiąc prowadzenia działalności (tzn. nie może następować w trakcie tego miesiąca oraz miesiąca, w którym następowałoby utworzenie dokumentu, wyrejestrowanie płatnika składek).
Jeżeli któryś z tych warunków nie jest spełniony, ZUS nie utworzy systemowo deklaracji rozliczeniowej i płatnik musi złożyć taką deklarację sam.
Choroba przedsiębiorcy, opłacającego jedynie składkę zdrowotną, w żaden sposób nie wpływa na powstanie obowiązku złożenia deklaracji ZUS DRA. Również za czas choroby opłaca on składkę zdrowotną w pełnej wysokości, a więc nie zachodzą żadne zmiany w stosunku do miesiąca wcześniejszego i nadal zachowuje moc jego zwolnienie z obowiązku składania deklaracji w ZUS.
Choroba oraz pobyt w szpitalu nie wpływają również na sposób ustalania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Odliczeniu od podatku podlega składka zdrowotna w wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru, zapłacona w okresie, za który ustalana jest zaliczka na podatek.
Ulga dla rencisty w opłacaniu składki zdrowotnej
Składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest opłacana z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności przez osobę, której świadczenie rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia, w przypadku gdy osoba ta:
- uzyskuje dodatkowe przychody z tego tytułu w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub
- opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej (art. 82 ust. 8 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej...).
Zwolniony z opłacania składki zdrowotnej może więc być rencista prowadzący pozarolniczą działalność, którego świadczenie rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty 936 zł, jeżeli:
- uzyskuje przychody z działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 298,73 zł (50% kwoty najniższej emerytury, która obecnie wynosi 597,46 zł) lub
- z działalności opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.
Jeśli zatem przedsiębiorca - rencista w wyniku swojej choroby i pobytu w szpitalu osiągnął w danym miesiącu przychód z tytułu działalności w kwocie nieprzekraczającej 298,73 zł i jednocześnie otrzymuje świadczenie rentowe w kwocie nieprzekraczającej 936,00 zł, może skorzystać z ulgi w opłacaniu składki zdrowotnej. W takiej sytuacji będzie on zobligowany do złożenia w ZUS deklaracji DRA, w której powinien wykazać:
- jako podstawę wymiaru składki zdrowotnej - kwotę stanowiącą 75% przeciętnego wynagrodzenia,
- jako kwotę składki zdrowotnej - 0,00 zł.
PRZYKŁAD
Rencista prowadzi działalność gospodarczą. Działalność ta jest opodatkowana zryczałtowanym podatkiem od przychodów ewidencjonowanych. Otrzymuje również świadczenie rentowe w kwocie 800,00 zł. W związku ze swoją chorobą i pobytem w szpitalu we wrześniu 2007 r. z tytułu działalności gospodarczej osiągnął przychód w kwocie 250,00 zł.
Rencista za wrzesień 2007 r. jest zwolniony z obowiązku opłacania składki zdrowotnej, ponieważ:
- uzyskał przychód z pozarolniczej działalności w wysokości 250,00 zł (a więc niższy niż 298,73 zł),
- pobiera świadczenie rentowe w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Za wrzesień 2007 r. zobowiązany jest on natomiast do złożenia deklaracji rozliczeniowej DRA, gdyż nastąpiły zmiany w stosunku do miesiąca wcześniejszego - tzn. korzysta on ze zwolnienia z obowiązku opłacania składki zdrowotnej.
- art. 47 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 115, poz. 793
- art. 79, art. 81, art. 82 ust. 8 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - Dz.U. Nr 210, poz. 2135; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 133, poz. 922
Dorota Twardo
specjalista ds. kadr i płac
Audyt Doradztwo Finanse Lidmar