VAT od faktury trzeba zapłacić skarbówce niezależnie od tego, czy faktura została opłacona, czy nie
System podatku VAT jest tak skonstruowany, że przedsiębiorca, który dokonał dostawy towaru lub usługi, zobowiązany jest do rozliczenia wykazanego na fakturze VAT bez względu na to, czy otrzymał za nią zapłatę, czy nie. Problem ten został dostrzeżony i zarówno ustawodawca wspólnotowy, a w ślad za nim ustawodawcy państw członkowskich UE wprowadzili do swoich przepisów podatkowych instytucję tzw. ulgi na złe długi.
Ulga na złe długi w ustawie o VAT
Ulgę na złe długi zawarto w art. 89a ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Nieściągalność uważa się za uprawdopodobnioną, jeśli wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Warunki skorzystania z ulgi na złe długi
W celu zapewnienia prawidłowego poboru VAT państwa członkowskie UE mogą obwarowywać możliwość skorzystania z ulgi na złe długi dodatkowymi warunkami. Trybunał Sprawiedliwości UE wielokrotnie podkreślał jednak, że warunki te nie mogą wykraczać ponad to, co jest konieczne dla realizacji celu przepisu.
Tymczasem w Polsce do 30 września 2021 r., aby skorzystać z ulgi na złe długi, należało spełnić następujące warunki:
1) dostawa musiała zostać dokonana na rzecz podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
2) na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty:
a) wierzyciel i dłużnik byli podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni,
b) dłużnik nie był w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
3) od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została ona wystawiona.
Ulga na złe długi - zmiana przepisów
W obliczu licznych skarg wnoszonych przez przedsiębiorców, którym polskie urzędy skarbowe odmawiały prawa do ulgi na złe długi i wobec orzecznictwa TSUE potwierdzającego, że państwa członkowskie Unii Europejskiej nie mogą uzależniać prawa przedsiębiorców do skorzystania z ulgi od spełnienia warunków, które wykraczają poza cel w postaci zapewnienia prawidłowego poboru podatku VAT, polski ustawodawca zmienił prawo, rezygnując z większości dodatkowych obwarowań.
Nowe przepisy wymagają jedynie, by na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, wierzyciel posiadał status podatnika VAT oraz aby od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym została ona wystawiona.
Uproszczenie przepisów umożliwi skorzystanie z ulgi większej liczebnie przedsiębiorców i ma szansę realnie wpłynąć na uzależnienie skorzystania z ulgi od faktycznej nieściągalności wierzytelności.