Spis z natury
Tak jak dotychczas podatnicy są zobowiązani do sporządzenia spisu z natury na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności, który będzie obejmował:
● towary handlowe,
● materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze,
● półwyroby,
● produkcję w toku,
● wyroby gotowych,
● braki i odpady.
Remanent powinien być sporządzony w sposób staranny i trwały oraz zakończony i zaopatrzony w podpisy osób uczestniczących w spisie.
Zobacz: Likwidacja firmy a rozliczenie podatków
Dane jakie powinien zawierać spis określa § 28 ust. 2 rozporządzenia:
● imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy),
● datę sporządzenia spisu, numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,
● szczegółowe określenie towaru i innych składników wymienionych w § 27,
● jednostkę miary,
● ilość stwierdzoną w czasie spisu,
● cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
● wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
● łączną wartość spisu z natury,
● wartość pomniejszenia, o którym mowa w § 29, ze wskazaniem pozycji spisu z natury i pozycji w księdze, z którymi związane jest pomniejszenie, oraz klauzulę "Spis zakończono na pozycji...",
● podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela zakładu (wspólników), z tym że przy prowadzeniu:
- księgarń i antykwariatów księgarskich - spisem z natury można obejmować jedną pozycją wydawnictwa o tej samej cenie, bez względu na nazwę i nazwisko autora, z podziałem na książki, broszury, albumy i inne;
- działalności kantorowej - spisem z natury należy objąć niesprzedane wartości dewizowe;
- działalności polegającej na udzielaniu pożyczek pod zastaw - spisem z natury należy objąć rzeczy zastawione pod udzielone pożyczki;
- działów specjalnych produkcji rolnej - spisem z natury należy objąć niezużyte w toku produkcji materiały i surowce oraz ilość zwierząt według gatunków z podziałem na grupy.
Zobacz: Jak przeprowadzić inwentaryzację majatku firmy?
Ważne!
O zamiarze sporządzenia spisu z natury w innym terminie niż na dzień 1 stycznia, 31 grudnia oraz na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej podatnicy są obowiązani zawiadomić w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie co najmniej siedmiu dni przed datą sporządzenia tego spisu.
Jak dokonać wyceny poszczególnych elementów spisu z natury?
| przedmiot wyceny | jak należy wycenić? |
| materiały i towary handlowe | wg cen zakupu lub nabycia albo według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia |
| półwyroby (półfabrykaty), wyroby gotowe i braki własnej produkcji | wg kosztów wytworzenia |
| odpady użytkowe, które w toku działalności utraciły swoją pierwotną wartość użytkową | wg wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania |
| niesprzedane wartości dewizowe | wg cen zakupu z dnia sporządzenia spisu, a w dniu kończącym rok podatkowy - według cen zakupu, jednak w wysokości nie wyższej niż kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski w dniu kończącym rok podatkowy |
| wartość rzeczy zastawionych | wg wartości rynkowej |
| produkcja niezakończona (przy działalności usługowej i budowlanej) | wg kosztów wytworzenia, z tym że nie może to być wartość niższa od kosztów materiałów bezpośrednich zużytych do produkcji niezakończonej |
| produkcja zwierzęca | wg cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, z uwzględnieniem gatunku, grupy i wagi zwierząt |
Zobacz: Kontrola skarbowa w firmie
Wycena przy spisie z natury
W przypadku wyceny bardzo istotny jest fakt, że podatnik jest obowiązany dokonać wyceny najpóźniej w terminie 14 dni od dnia zakończenia spisu z natury.
Według nowych regulacji określonych w § 29 ust. 4a wartość spisu z natury, wycenionego zgodnie z powyższymi wskazówkami, pomniejsza się o kwotę, o którą podatnik zmniejszył koszty uzyskania przychodów (zwiększył przychody) na podstawie art. 24d ustawy o podatku dochodowym, jeżeli zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów (zwiększenie przychodów) związane było z zaliczeniem do kosztów uzyskania przychodów wydatków dotyczących towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, objętych tym spisem. Pomniejszenia dokonuje się o tę część kwoty zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów (zwiększenia przychodów), która przypada na towary handlowe, materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze, półwyroby, produkcję w toku, wyroby gotowe, braki i odpady, objęte tym spisem.
Zobacz: Zmiana procentowego udziału wspólników w spółce cywilnej
Kolejny ustęp (4b) mówi o tym, że jeżeli do wyceny towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, objętych spisem z natury, zastosowano zamiast ceny zakupu lub nabycia albo kosztu wytworzenia inne zasady wyceny, przewidziane w powyższej tabeli, kwota pomniejszenia nie może być wyższa niż wartość tej wyceny.
Powyższych nie stosuje się, jeżeli przed sporządzeniem spisu z natury podatnik zwiększył koszty uzyskania przychodów zgodnie z art. 24d ustawy o podatku dochodowym.
Spis z natury musi być wpisany do księgi według poszczególnych rodzajów jego składników lub w jednej pozycji (sumie), jeżeli na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne, szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników. Zestawienie przechowuje się łącznie z księgą.
Zobacz: Likwidacja firmy - obowiązki do spełnienia