Obecnie mianem mentora określa się człowieka, który dzięki swoim kompetencjom i doświadczeniu w danej dziedzinie życia jest wzorem do naśladowania. Jego zadanie, to wspieranie rozwoju osobistego podopiecznego poprzez umożliwienie szukania nowych pomysłów i rozwiązań.
Ważne jest uświadomienie sobie przez podopiecznego celów, jakie chce osiągnąć oraz swoich możliwości, by je osiągnąć.
Mentoring rozwija coraz większą świadomość siebie: swojego potencjału, jak i swoich mocnych i słabych stron. Sprawia, że podopieczny staje się odpowiedzialny za swoje życie i decyzje. Nie pozostawia ważnych decyzji w rękach przypadku.
Mentor powinien pomóc podopiecznym wierzyć w siebie oraz zwiększać pewność siebie.
Mentor ma być przewodnikiem pomagającym podopiecznym w znajdywaniu kierunku rozwoju, wspierać ten rozwój poprzez udzielanie odpowiedzi na zadawane pytania, pomoc w rozwiązywaniu trudnych sytuacji. Jednak mentor nie daje prostych rozwiązań. Delikatnie sugeruje rozwiązania, dzięki czemu podopieczny sam może znaleźć rozwiązanie. Mentoring to narzędzie wspierające postęp kariery. Jest on osobistą relacją między mentorem a podopiecznym. Opiera się na wzajemnym zaufaniu i szacunku.
Współczesna koncepcja mentoringu ma niewiele ponad 30 lat. Celem jej jest „uwolnienie drzemiących w każdym człowieku możliwości i ukrytej głęboko wiedzy” (S. Karwala „Mentoring jako strategia wspierająca wszechstronny rozwój osobisty”, WSB - National Louis University, Nowy Sącz, 2009).
Mentoring, aby był skuteczny i aby obie strony czerpały z niego jak najwięcej dla siebie, musi mieć charakter dobrowolny i wynikać z przekonania, że jest to program w którym warto uczestniczyć.
Mentoring na świecie i w biznesie
Mentoring na świecie jest najbardziej rozpowszechniony w dużych korporacjach w procesie wspierania i aktywizowania pracowników oraz na uniwersytetach, gdzie mentorem/mistrzem dla studenta staje się jego profesor.
Mentoring w biznesie - to nowa metoda ukierunkowana na przekazywania doświadczeń na linii: doświadczony przedsiębiorca lub menedżer - osoba stawiająca pierwsze kroki w biznesie. Pomaga w adaptacji nowego pracownika w firmie.
Formy mentoringu:
- mentoring tradycyjny
Pod opieką mentora jest jeden podopieczny.
- mentoring grupowy
Mentor współpracuje z dwoma lub trzema osobami jednocześnie. Wówczas często przybiera to formę wspólnych spotkań.
- e-mentoring
Jest to otwarta forma kształcenia. Daje dużą łatwość i komfort w nawiązywaniu nowych znajomości i utrzymywaniu ich. Nie ma tu konieczności spotykania się, brak ograniczeń czasowych i geograficznych. Wiele kwestii można omówić wykorzystując e-mail czy komunikatory internetowe.
Zobacz serwis: Manager
Etapy procesu mentoringu
Wzajemne poznanie i określenie oczekiwań.
Identyfikacja słabych i mocnych stron oraz szans i zagrożeń dla rozwoju podopiecznego.
Ustalenie celu długoterminowego oraz celów krótkoterminowych.
Konsekwentne realizowanie obranej ścieżki połączone z rozwijaniem kompetencji osobistych oraz społecznych.
Ciągły kontakt i rozbudowany feedback.
Regularna samoocena wyników i weryfikacja obranej ścieżki.
Model mentoringu zawiera trzy kluczowe etapy, których celem jest przygotowanie i aktywizowanie samorealizacji życiowej, osoby objętej tą formą wsparcia.
W całym procesie samorozwoju ucznia, duży nacisk kładziony powinien być na kształtowanie kompetencji osobistych i społecznych, a także na określenie i uświadomienie celów życiowych.
Zobacz serwis: Zarządzanie
Etap I – Poznanie/Uświadomienie
Najistotniejszym zadaniem mentoringu jest przygotowanie bazy do odkrywania i rozwijania osobistego potencjału przez ucznia, co jest równoznaczne z próbą określenia siebie oraz etapu rozwoju, w którym obecnie się znajduje.
Ten etap składa się z czterech kroków:
1. Uświadomienie sobie potrzeby mentoringu.
Mentoring musi mieć charakter dobrowolny ze strony podopiecznego jak i mentora.
Relacja mistrz - uczeń musi być oparta na silnych fundamentach (motywacji, wierze i przekonaniach).
By pogłębić swoją świadomość, pomocne jest przeprowadzenie samooceny i identyfikacji potrzeb.
2. Poznanie mistrz - uczeń.
Stworzenie emocjonalnej więzi pomiędzy partnerami.
Poznanie przez mistrza/mentora preferowanego przez ucznia sposobu uczenia się i ustalenia harmonogramu spotkań.
3. Rozwijanie samoświadomości ucznia i samoistnej motywacji.
Rozpoznanie słabych i mocnych stron, pasji zainteresowań, aspiracji, marzeń.
Rozpoznanie stopnia rozwinięcia poszczególnych kompetencji, posiadanej wiedzy, postaw, cech osobistych, uczuć, hierarchii wartości, stylu przywództwa, preferencji zawodowych.
Uczeń musi mieć świadomość, że to on kreuje swoim losem i bierze odpowiedzialność za swoje życie.
4. Pogłębienie wiedzy o otoczeniu i możliwościach, jakie ono daje.
Poznanie swoich szans i możliwości jakie daje mu otoczenie, w którym żyje.
Przekazywanie wiedzy winno dotyczyć możliwych ścieżek rozwoju i scenariuszy życiowych.
Mentor powinien mieć rozbudowaną sieć kontaktów, w celu rekomendowania spotkań z osobami, które mogą pogłębić i wzbogacić wiedze i doświadczenie podopiecznego.
Należy skupić się na tych elementach otoczenia, które w mniejszym lub większym stopniu zależą od nas samych.
Zobacz serwis: Szkolenia
Etap II – Planowanie ścieżki rozwoju.
Planowanie ścieżki rozwoju jest ściśle związane z trzecim i czwartym krokiem I etapu.
Poprzez wszechstronne poznanie siebie przez ucznia oraz pogłębienie wiedzy odnośnie otoczenia i szans, jakie z niego wynikają, podopieczny jest w stanie określić cele i zaplanować swoją własną ścieżkę rozwoju.
Ważne jest, by uczeń odnalazł w sobie odpowiedź na pytania:
- czego pragnę?
- jak mogę tego dokonać?
Strategiczne spojrzenie na ten proces i wsparcie mentora, powinno ułatwić określenie słabych i mocnych stron wybranych ścieżek i ocenę wpływu podopiecznego na ich realizację.
1. Wyznaczanie celów.
Świadomość swoich ograniczeń oraz potencjału tkwiącego w podopiecznym daje mu motywację do realizacji swoich zamierzeń bez lęku.
Podopieczny orientuje się na sukces, za którego osiągnięcie bierze pełną odpowiedzialność.
Wyznaczone zostają cele krótko- i długoterminowe, których realizacja nie zawsze jest łatwa, dlatego znaczącą rolę odgrywa tu mentor, który wspomaga proces wyznaczania celów poprzez wspólnie przeprowadzoną analizę celów.
Szczególnie ważne jest na początku dobieranie ambitnych celów, ale też ważne jest dostosowanie ich do możliwości ucznia.
2. Kreowanie ścieżki sukcesu.
Podopieczny musi odpowiedzieć na pytania, jakie działania musi podjąć, jaką zdobyć wiedzę i jakie kompetencje rozwinąć aby osiągnąć postawione cele.
Wyznaczone cele powinny być określone w czasie i miejscu, obejmować ustalenie terminu oraz metody ich weryfikacji.
3. Akceptacja i afirmacja celów.
Postawione cele należy konfrontować z rzeczywistością i w razie potrzeby - weryfikować.
Mając cel długoterminowy, należy skupiać się na kilku celach krótkoterminowych, tak aby ich osiąganie dawało satysfakcje podopiecznemu, stymulowały go do dalszej pracy nad sobą.
Etap III - Realizacja ścieżki rozwoju.
Realizowanie swoich zamierzeń powinno być procesem świadomym. Dużą rolę odgrywa tu zaangażowanie ucznia, jego zaangażowanie i możliwości jakie daje mu otoczenie.
1. Rozwijanie kompetencji i podnoszenie kwalifikacji.
Podnoszenie kwalifikacji to ważny element dzięki któremu zostaną osiągnięte cele strategiczne.
Uczeń powinien dokonać identyfikacji oraz wykorzystać szanse, jakie daje mu jego otoczenie (szkolenia, e-mentoring).
2. Aktywne realizowanie celów.
Realizacja celów powinna przebiegać w wyznaczonym kierunku i tempie.
Mentor pełni rolę obserwatora, który dostarcza podopiecznemu różnego rodzaju bodźców (omówione zostaną w ramach kluczowych elementów mentoringu, w dalszej części opisu modelu):
- motywowanie do działania i inspirowanie;
- wspieranie i przekazywanie wiedzy;
- pomoc w ocenie i dynamizowanie wyników.
3. Podejmowanie nowych wyzwań.
W początkowym etapie dużą rolę odgrywa mentor, który wskazuje pojawiające się szanse i możliwości.
Prowadzone ćwiczenia w analizie otoczenia i własnego rozwoju pozwolą uczniowi samodzielnie kształtować swoją ścieżkę samorozwoju.
Autor: Joanna Jagielska