Małoletni, który nie ukończył lat trzynastu, nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę, co wynika z art. 426 Kodeksu cywilnego (dalej; k.c.). Wiek 13 lat dotyczy chwili wyrządzenia szkody. Jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 marca 1996 r., sygn. akt II CKN 36/96 małoletni, którzy w chwili wyrządzenia szkody nie ukończył 13 lat nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę także wówczas gdy w chwili wydawania wyroku przez sąd jest już pełnoletni.
W sytuacji, gdy szkoda została wyrządzona przez małoletniego w wieku, który nie ukończył 13 lat do odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez małoletniego ma zastosowanie art. 427 k.c. Przewiduje on, że kto z mocy ustawy lub umowy jest zobowiązany do nadzoru nad osobą, której z powodu wieku albo stanu psychicznego lub cielesnego winy poczytać nie można, ten obowiązany jest do naprawienia szkody wyrządzonej przez tę osobę, chyba że uczynił zadość obowiązkowi nadzoru albo że szkoda byłaby powstała także przy starannym wykonywaniu nadzoru. Przepis ten stosuje się również do osób wykonywających bez obowiązku ustawowego ani umownego stałą pieczę nad osobą, której z powodu wieku albo stanu psychicznego lub cielesnego winy poczytać nie można.
Przeczytaj również: Różne sposoby likwidacji szkody pojazdu przy ubezpieczeniu oc i ac
Przepis art. 427 k.c. ma zastosowanie gdy szkodę wyrządził małoletni w wieku do lat 13. Przepis ten ma także zastosowanie w sytuacji gdy szkodę wyrządził małoletni w wieku powyżej 13 lat, ale nie można mu przypisać winy, tzn, że wyrządzając szkodę działał z rozeznaniem. Jeżeli zaś małoletni w wieku 13 lat miał świadomość tego, co robi i można mu przypisać winę za powstanie szkody, wówczas odpowiedzialność za szkodę ponosi tylko małoletni, nie odpowiadają w takiej sytuacji osoby zobowiązane do nadzoru na podstawie art. 427 k.c.
Małoletni w wieku 15 lat kierując ciągnikiem spowodował kraksę, w której doszło do zniszczenia jadącego z naprzeciwka samochodu osobowego. Czy oznacza to, że można mu przypisać winę za spowodowanie szkody?
Przepis art. 426 k.c. wskazuje, że małoletni, którzy nie ukończyli 13 lat, nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę. Z przepisu tego nie wynika jednak, że w każdym przypadku małoletni, który ukończył 13 lat jest osobą dojrzałą w stopniu pozwalającym na ponoszenie winy. Jeśli małoletni mający 15 lat wyrządził szkodę kierując pojazdem mechanicznym należy ustalić, czy był on dojrzały w stopniu pozwalającym na racjonalne działanie. Jeśli zostanie wykazane, że małoletniemu w omawianej sprawie nie można przypisać winy za wyrządzoną szkodę, że nie działał z rozeznaniem, wówczas znajdzie zastosowanie art. 427 k.c. przewidujący odpowiedzialność osób zobowiązanych do nadzoru nad małoletnim, przede wszystkim jego rodziców za szkodę wyrządzoną przez małoletniego.
Polecamy serwis: Windykacja
Jeśli dojdzie do procesu za spowodowanie szkody przez małoletniego, który w chwili wyrządzenia szkody miał ukończone 13 lat wówczas na poszkodowanym, czyli osobie, której małoletni wyrządził szkodę ciąży obowiązek wykazania dojrzałości umysłowej sprawcy szkody, która pozwala na ponoszenie przez niego winy za wyrządzoną szkodę.