Zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej, udzielanej na wypadek szkód wyrządzonych osobom trzecim, wpływa w sposób istotny na działalność przedsiębiorstwa, minimalizując ryzyko angażowania znacznych środków celem kompensacji spowodowanych uszczerbków.
Pamiętać jednak należy, że ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej nie gwarantuje zabezpieczenia w każdym przypadku, w którym powstanie odpowiedzialność cywilna przedsiębiorcy.
OC przedsiębiorstwa w praktyce
W praktyce ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorstw obejmuje zwykle zarówno odpowiedzialność cywilną deliktową (źródłem szkody jest czyn niedozwolony), jak i odpowiedzialność cywilną kontraktową (szkoda wynika z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania).
W ramach odpowiedzialności cywilnej kontraktowej odróżnić należy roszczenia w postaci prawa żądania od dłużnika spełnienia świadczenia, zgodnie z treścią zobowiązania, od roszczeń o naprawienie szkody powstałej w następstwie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.
Świadomość istnienia tego rozróżnienia jest niezwykle ważna dla zrozumienia ograniczenia zakresu ochrony w ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorstw.
Roszczenia w postaci prawa żądania od dłużnika spełnienia świadczenia zgodnie z treścią zobowiązania (roszczenie o wykonanie w terminie, świadczenie usługi właściwej jakości, usunięcie ewentualnych wad, przywrócenie do stanu zgodnego z umową) zwykle nie są objęte ochroną ubezpieczeniową.
Jako uzasadnienie takiej postawy ubezpieczycieli przywoływany jest argument, zgodnie z którym ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej nie powinno zwalniać przedsiębiorców z ryzyka prowadzonej działalności w zakresie jakości i terminowości świadczonych usług.
Ochronie ubezpieczeniowej podlegają natomiast roszczenia o naprawienie szkody powstałej w następstwie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Ubezpieczyciel nie odpowiada za niestaranne wykonanie usługi, np. niewłaściwy montaż mebla, ale pokryje szkodę będącą jego efektem, np. za uszkodzenie innych elementów wyposażenia przez nieprawidłowo zmontowany przewracający się mebel.
Wyłączenie odpowiedzialności za „szkodę w usłudze własnej”
Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorstw dostępne na polskim rynku oparte są zwykle na tzw. systemie modularnym. Zakres ubezpieczenia określany jest przez wyznaczenie pozytywnego obszaru ochrony oraz listy wyłączeń, wśród których wyróżnia się wyłączenia bezwzględne (nie podlegają włączeniu do ochrony) oraz wyłączenia względne (mogą zostać wyeliminowane przez zastosowanie odpowiednich klauzul).
Sprawdź, co może ubezpieczyć przedsiębiorca?
Kiedy zakład ubezpieczeń nie wypłaci odszkodowania?
Kolejną metodą określania zakresu ubezpieczenia jest sposób definiowania konkretnych pojęć, stosowanych następnie w umowie (np. definicje szkody rzeczowej, szkody osobowej, czystej szkody majątkowej czy szkody seryjnej).
Typowym ograniczeniem ochrony, stosowanym w większości dostępnych produktów ubezpieczeniowych, jest wspomniane wyłączenie odpowiedzialności za szkody w przedmiocie wykonanej pracy lub usługi.
Analiza kolejnych ogólnych warunków ubezpieczenia prowadzi do wniosku, że różnią się one jedynie sposobem sformułowania tego wyłączenia. Częściej spotykane rozwiązanie polega na umieszczeniu odpowiedniego postanowienia wśród wyłączeń bezwzględnych, rzadziej przez odpowiednie zdefiniowanie szkody rzeczowej, za którą odpowiada ubezpieczyciel.