Praca menedżera to ciągłe konfrontacje z człowiekiem i nierzadko skomplikowane relacje interpersonalne. Oczywistym jest, że wymaga się od niego traktowania pracowników i ich potencjału z należytym szacunkiem, jak również poszanowania godności i praw osobistych ludzi mu podlegających - jest to część asertywnej postawy. W jej skład wchodzi również dążenie, aby stosunki międzyludzkie opierały się na zaufaniu i prawdomówności. Postawa ta wymaga także traktowania innych ludzi nie jako przeciwników, lecz jako godnych partnerów i równorzędnych rozmówców.
Cechy asertywnego menedżera
Aby sprostać wymaganiom stawionym przez firmę, menedżer musi wykazać się pewnymi umiejętnościami asertywnymi. Zdecydowany menedżer dba o sprawny przepływ informacji. Jest otwarty, pewny siebie i nie boi się podejmować nawet drażniących tematów w dyskusji ze swoimi pracodawcami, pracownikami czy podwładnymi. Unika gierek interpersonalnych, niedomówień, subtelnych upomnień. Szybko reaguje na problemy, wypowiada się o nich w sposób jasny i klarowny - konkretyzując je. Nie obawia się krytyki, także krytycznie podchodząc do swoich pracowników, oczywiście mając na celu skorygowanie nieprawidłowości lub rozwiązanie problemu. Menedżer musi posiadać umiejętność motywowania do pracy, powinien wzbudzać zapał i chęć pracowników. Tak więc, powinien traktować ludzi po partnersku, chwalić swoich podwładnych, słuchać, szanować ich opinie i pomysły, wspierając ciekawe inicjatywy, bez strachu przed utratą pozycji lidera. Dobry menedżer powinien posiadać umiejętność organizacji pracy, być dobrym koordynatorem, delegując poszczególne zadania swoim pracownikom.
Budowanie asertywnej postawy
Aby przyjąć asertywną postawę w trudnej sytuacji interpersonalnej, pierwszym krokiem jest wyrażenie wewnętrznego przekonania o słuszności swojego zdania i przyjętego stanowiska - powiedzenie sobie "mam do tego prawo". Oczywiście nasze prawa osobiste: do bycia sobą, realizacji swoich dążeń, zaspokajania potrzeb, wyrażania uczuć i przekonań, są równe prawom osobistym drugiego człowieka. Ale w trudnej sytuacji życiowej bardzo często blokujemy się wewnętrznie i nie jesteśmy pewni, czy mamy prawo postąpić w określony sposób. Postawa wobec własnych praw osobistych ulega ciągłym przekształceniom i rozwojowi. A najlepszą metodą rozszerzenia świadomości własnych praw, a co za tym idzie budowania swojej postawy asertywnej, jest poszerzanie świadomości praw, jakie nas obowiązują, i jakie nam się należą.
Zobacz serwis: Zarządzanie
Świadomość potencjału
Następnym ważnym etapem w budowaniu zdecydowanej postawy jest zdanie sobie sprawy ze swoich mocnych stron. Istotne w postawie asertywnej, bo utwierdzające nas w naszych przekonaniach, jest zidentyfikowanie naszych zalet, umiejętności, zdolności. Określanie osobistego potencjału pomaga nam w trudnych sytuacjach życiowych pamiętać o naszych prawach osobistych. Determinuje nas to do obrony własnych potrzeb i interesów. Jest również podstawą pozytywnej autoprezentacji - stajemy się warci inwestycji i uwagi. Mając świadomość swoich mocnych stron, potrafimy także dostrzec pozytywne cechy w drugiej osobie. Zrozumienie własnego potencjału wpływa również na nasze życie - jesteśmy zadowoleni z siebie, cieszymy się ze swoich osiągnięć i nastawiamy się na rozwój osobisty.
Asertywny monolog wewnętrzny
Nasze myśli mają bezpośredni wpływ na nasze działanie. Tak więc - to, o czym myślimy wpływa na nasze życie motywująco, dodaje nam odwagi, może być również źródłem wewnętrznych blokad, niepewności czy rezygnacji. Do zdań antyasertywnych, wchodzących w skład monologu wewnętrznego, zalicza się popularny w naszej kulturze katastrofizm - wieszczenie własnej nieuniknionej porażki. Przeszkodą jest także odwlekanie momentu decyzji tzw. wygórowane warunki asertywności oraz myśli wyrażające negatywne przekonanie o naszych cechach i zachowaniach. Naszą asertywność blokują także normy zachowań - często sądzimy, że nam „nie wypada”. Monolog wewnętrzny najczęściej jest zbiorem przypadkowych zdań, ale uświadamiając sobie jego destrukcyjny wpływ na naszą zdecydowaną postawę, możemy wykorzystać go do samorozwoju. Na miejsce negatywnych myśli musimy wprowadzić proasertywne zdania zamienne, które diametralnie mają zmienić nasze nastawienie do siebie i swoich decyzji. Afirmacyjne zdania-zastępniki muszą być zbudowane na realnym obrazie możliwości naszej osoby. Przekształcenia możemy dokonać, powołując się na prawa osobiste, własne doświadczenia, jak również poprzez zmianę przymiotników na te nacechowane dodatnio. Takie zmiany są długotrwałym procesem. W trudnych sytuacjach życiowych myślenie proasertywne jest naturalnym katalizatorem postawy asertywnej.
Zobacz serwis: Manager
Głos dorosłego
Są trzy wewnętrzne siły, które sterują naszą aktywnością: siła osobistych potrzeb - wewnętrzny głos Dziecka, siła norm i powinności - wewnętrzny głos Rodzica oraz siła decyzji. Ta ostatnia, nazwana wewnętrznym głosem Dorosłego, czyli osoby odpowiedzialnej, jest ostatnim elementem budowania postawy asertywnej, gdyż myślenie kategoriami głosu Dorosłego pozwala nam w pełni skoncentrować się na zaistniałej sytuacji i efektywnie poszukiwać rozwiązań. Użycie głosu Dorosłego nie wywołuje poczucia krzywdy, tak jak w przypadku głosu Dziecka, ani winy - w przypadku użycia głosu Rodzica. Oczywiście te dwa głosy są nam niezbędne w kontaktach z otoczeniem, ale jedynie wewnętrzny głos Dorosłego jest podstawą myślenia asertywnego. Wewnętrzny głos mówiący: Decyduję się...; Zamierzam...; Postanowiłem...; - jest źródłem satysfakcji.
Praca nad rozwojem świadomości własnych praw, określanie i uświadomienie sobie własnego potencjału, zmiana monologu wewnętrznego na afirmacyjny oraz użycie siły decyzji w postaci głosu Dorosłego, buduje dobre nastawianie i solidny grunt do pracy nad asertywnymi zachowaniami i postawami zarówno w pracy, jak i w życiu osobistym.