Wszystkie powyższe czynniki wpływają następnie na świadomość własnej opinii i umiejętność jej wyrażania wobec rozmówców, zarówno tych przychylnych, jak i nieprzychylnych. To również otwarte wyrażanie swoich postaw, emocji i uczuć w sposób nie naruszający „terytorium psychicznego” drugiej osoby. Asertywność to również umiejętność przyjmowania i wyrażania krytyki, ocen i pochwał. Na końcu, asertywność możemy określić jako sztukę odmawiania w sposób stanowczy, ale nie raniący innych.
Wyrażanie opinii
Asertywne wyrażanie opinii polega na otwartym wyrażaniu własnego zdania, ale w sposób taki, który nie stara się udowodnić wyższości naszego zdania nad zdanie naszego rozmówcy ani nie wywiera na niego negatywnego wpływu. Osoba wyrażająca opinię w sposób asertywny - broni swoich praw, przy tym nie odmawiając ich innym. Język ciała takiej osoby powinien być zharmonizowany z jej wypowiedzią. Należy zachowywać powściągliwą, ale otwartą postawę ciała, mieć spokojny ton głosu, utrzymywać kontakt wzrokowy z rozmówcą. Wszystkie te zabiegi mają na celu poinformowanie rozmówcy o naszych szczerych zamiarach. Umiejętność słuchania jest w tym przypadku szczególnie wartościowa, pozwala bowiem na szukanie rozwiązań. Charakterystycznymi zwrotami używanymi podczas wyrażania opinii w sposób asertywny są: „Myślę, że…”, „Co o tym sądzisz?”, „W moim mniemaniu…”.
Polecamy serwis: Etykieta w biznesie
Odmowa
Kluczowym elementem w asertywnym wyrażaniu odmowy jest świadomość naszego prawa do niej. Odmawianie jest tak samo naturalne jak wystosowana w naszym kierunku prośba. Typowym działaniem w takich przypadkach jest nadmierne i mgliste argumentowanie.
Asertywna odmowa powinna składać się z trzech elementów:
- ze słowa „nie”,
- z jasnego i konkretnego określenia czynności, której nie chcemy wykonać,
- z ewentualnego krótkiego uzasadnienia odmowy.
Wypowiedź ta powinna odznaczać się czytelnością i jak najmniejszą ilością słów oraz zwrotów. W tym przypadku ważne jest minimalistyczne i konkretne podejście.
Aby przekaz był bezpośredni, najlepiej od razu przejść do sedna sprawy w sposób stanowczy (wyraźny i zdecydowany ton). Przykładowa odmowa może wyglądać tak: „Nie, nie zostanę po pracy, ponieważ mam wizytę u lekarza”.
W niektórych przypadkach nieuniknione jest powtórzenie naszej odmowy, powinniśmy wtedy konsekwentnie utrzymywać nasze stanowisko, stosując metodę tzw. zdartej płyty.
Zobacz także: Po co nam asertywność? - kilka wskazówek
Reakcja na krytykę
Odpowiedź na krytykę - zarówno na tą, która jest zasadna, jak i taką, która jest bezpodstawna - należy do sytuacji szczególnie trudnych i stresujących. Asertywność jest tym narzędziem, które ma za zadanie pomóc nam w radzeniu sobie z krytyką. Warto stosować się do trzech zasad asertywnego podejścia do krytyki. Pierwszy krok to uprzednia weryfikacja faktów.
Następnie w przypadku, gdy są one nieprawdziwe, koniecznie należy poinformować o tym fakcie rozmówcę. Jeżeli fakty zgadzają się, częściowo należy je sprostować i odnieść się do faktów rzeczywistych. Krytyka uzasadniona powinna być oczywiście potraktowana w sposób należyty, polegający na przyjęciu stawianych zarzutów i wyciągnięciu z nich odpowiednich wniosków, oraz jeżeli tego wymaga sytuacja – przeproszeniu.
Jak radzić sobie z agresją?
Asertywność jest również kluczem do radzenia sobie z własną i cudzą agresją skierowaną w naszą stronę. Ważne jest, aby w pierwszej kolejności pozwolić zarówno sobie, jak i osobie zdenerwowanej na uwolnienie swoich emocji. Kluczem w asertywnym radzeniu sobie z agresją jest skupianie się na problemie i szukaniu jego rozwiązania. Drogą do wyeliminowania złości jest dążenie do wyeliminowania jej przyczyn. Ważne jest przy tym otwarte wyrażanie swoich emocji: „Masz rację, ale nie pozwolę na traktowanie mnie w taki sposób”, „Czuję się wytrącony z równowagi”, ale też niwelowanie negatywnych emocji u swojego rozmówcy poprzez zauważanie jego stanu „Widzę, że jesteś naprawdę zdenerwowany / na”.
Jak widać, asertywność może być olbrzymiej wagi narzędziem stosowanym nie tylko w pracy, ale i poza nią. Jest to umiejętność, którą można nabyć i doskonalić. Sztuka „mówienia nie” pozwala na efektywne wyrażanie własnej opinii w relacjach międzypersonalnych, ale również pomaga w radzeniu sobie ze złością, poczuciem krzywdy, winy oraz w przyjmowaniu krytyki i przeciwdziałaniu próbom manipulacji naszą osobą.
Martyna Siwek
Polecamy serwis: Zarządzanie