Katalog czarnych praktyk jest zawarty w art. 7 i 9 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Posługuje się przy tym pojęciem, iż są one uznawane za nieuczciwe w każdych okolicznościach. Oznacza to, iż praktyki znajdujące się w katalogu czarnych praktyk nie muszą podlegać ocenie i wykładni pod kątem realizacji przesłanek z art. 4 ust. 1, czyli właśnie klauzuli generalnej. Zakłada się bowiem, iż te praktyki - jeżeli tylko będą stosowane przez przedsiębiorcę – zawsze są sprzeczne z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształcają lub mogą zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu.
To założenie odróżnia czarną listę praktyk od pozostałych, które wskazane są odpowiednio w art. 5, 6 oraz 8 ustawy. Te ostatnie możemy określić mianem tzw. szarej listy praktyk. Różnica polega właśnie na tym, iż oceniając dane zachowanie przedsiębiorcy i próbując je zakwalifikować jako nieuczciwą praktykę rynkową należy zawsze - oprócz zbadania realizacji przesłanek wynikających z danej, konkretnie wskazanej w ustawie praktyki – odnieść ją do klauzuli generalnej.
Praktyka z szarej listy musi być zatem uznana za niedozwoloną także z punktu widzenia klauzuli generalnej.
Polecamy: Na czym polega dumping
Praktyka z czarnej listy tego nie wymaga – gdyż przyjęte jest, iż w każdych okolicznościach wypełnia przesłanki wskazane w art. 4 ust. 1 ustawy. Działanie przedsiębiorcy spełniające przesłanki praktyki z szarej listy nie zawsze będzie musiało być finalnie uznane za nieuczciwą praktykę rynkową (w związku z brakiem spełnienia przesłanek określonych w klauzuli generalnej), gdy tymczasem realizacja przesłanek jednej z czarnych praktyk zawsze będzie skutkować uznaniem jej za nieuczciwą praktykę rynkową.
W związku z tym, przedsiębiorca analizując swoje zachowanie pod kątem przepisów omawianej ustawy, powinien zbadać przede wszystkim, czy nie wykazuje ono znamion praktyki/praktyk z czarnej listy. Ocenę pod kątem szarej listy praktyk przedsiębiorca powinien dokonać, mając dodatkowo na uwadze treść klauzuli generalnej tj. art. 4 ust. 1 ustawy.
Polecamy: serwis Leasing
Podobna ocena dokonywana jest w przypadku niedozwolonych postanowień umownych, gdzie każda klauzula z art. 385 (3) k.c. zawierającego właśnie przykładową szarą listę klauzul abuzywnych, każdorazowo wymaga dodatkowego wykazania, iż narusza także treść klauzuli generalnej z art. 385 (1) § 1 k.c., a więc jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w sposób rażący narusza interesy konsumentów.