Podstawę wymiaru świadczeń chorobowych ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy. W przypadku pracowników, w tym zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców podlegających polskiemu ustawodawstwu, stanowi ją przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy lub pełnych miesięcy kalendarzowych (przy krótszym okresie zatrudnienia) poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (art. 36 ust. 1 i 2 ustawy zasiłkowej). Tak ustaloną podstawę wymiaru świadczeń chorobowych pomniejsza się o potrącone przez pracodawcę składki na ubezpieczenia społeczne finansowane ze środków pracowników, tj. o 13,71%.
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe dla pracowników zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników, w tym na ubezpieczenie chorobowe, stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem:
- wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia
w związku z chorobą zakaźną, - zasiłków z ubezpieczeń społecznych i wypadkowego.
W przypadku pracowników zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (w tym ubezpieczenie chorobowe) nie zawsze przyjmuje się jednak faktyczny przychód uzyskany przez pracownika, co ma wpływ na prawidłowe ustalenie podstawy wymiaru świadczeń chorobowych.
Od 1 października 2017 r. w przypadku pracowników zatrudnionych w Polsce, wykonujących pracę za granicą, których przychód jest wyższy niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy (w 2017 r. 4263 zł), podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie stanowi część wynagrodzenia w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju za każdy dzień pobytu, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, z zastrzeżeniem, że tak ustalony miesięczny przychód tych osób, stanowiący podstawę wymiaru składek, nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, tj. w 2017 r. od kwoty 4263 zł (§ 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia składkowego).
Przychody w walutach obcych dla celów składkowych i podatkowych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu (§ 4 rozporządzenia składkowego w zw. z art. 11 a ust. 1 ustawy o pdof).
Zobacz: Mała firma
Przykład
Pracownik został oddelegowany do pracy w Chorwacji na okres od 1 sierpnia do 31 października 2017 r. W tym okresie nadal podlega ubezpieczeniom społecznym w Polsce. 5 września 2017 r. pracownik otrzymał wynagrodzenie za poprzedni miesiąc w kwocie 2750 euro. Do rozliczenia wynagrodzenia należało przyjąć średni kurs NBP z pierwszego dnia roboczego poprzedzającego dzień wypłaty, tj. z 4 września 2017 r., który wyniósł 4,2570 zł. Przewalutowane wynagrodzenie: 2750 euro x 4,2570 zł = 11 706,75 zł.
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyniosła 6164,14 zł:
● 42 euro (dieta za jeden dzień pobytu w Chorwacji) x 31 dni x 4,2570 zł = 5542,61 zł,
● 11 706,75 zł - 5542,61 zł (kwota odliczenia od podstawy wymiaru składek) = 6164,14 zł > 4263 zł.
Gdyby przychód pracownika za sierpień 2017 r. wyniósł 2150 euro, podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne powinna zostać podwyższona do kwoty 4263 zł, co wynika z poniższego wyliczenia:
2150 euro x 4,2570 zł = 9152,55 zł.
Równowartość diet za każdy dzień pobytu w czerwcu w Chorwacji:
● 42 euro (dieta za jeden dzień pobytu w Chorwacji) x 31 dni x 4,2570 zł = 5542,61 zł,
● 9152,55 zł - 5542,61 zł (kwota do odliczenia od podstawy wymiaru składek)= 3609,94 zł < 4263 zł.
W sytuacji gdy przychód pracownika, wykonującego pracę za granicą, nie przekracza za dany miesiąc poziomu 4263 zł, pracodawca nie może zastosować zwolnienia wynikającego z § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia składkowego. Nie ma zatem podstaw do odejmowania równowartości diet ani też porównania przychodu do kwoty przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. W przypadku uzyskiwania przez pracownika przychodu niższego od przeciętnego wynagrodzenia podstawę wymiaru składek stanowi faktycznie uzyskany przez niego przychód.
Jeżeli pracownik w danym miesiącu wykonywał pracę zarówno w Polsce, jak i za granicą, to ustalając, czy przychód pracownika jest wyższy bądź niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, brany jest pod uwagę łączny przychód pracownika uzyskany w danym miesiącu.
Przychód pracownika z poprzedniego przykładu, za sierpień 2017 r., wyniósł 985 euro. Przewalutowane wynagrodzenie wyniosło: 985 euro x 4,2570 zł = 4193,15 zł. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowił przychód w wysokości 4193,15 zł.
Wliczanie do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych składników wynagrodzenia wypłaconych w danym miesiącu (należnych za dany miesiąc lub miesiące poprzednie)
Ze względu na to, że:
- uzyskany w danym miesiącu przychód pracownika wykonującego pracę za granicą, niezależnie od okresu, za który to wynagrodzenie przysługuje, jest porównywany z wysokością prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, oraz
- kwota przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego nie jest pomniejszana do dni wykonywanej pracy za granicą
przyjęte zostały szczególne zasady ustalania podstawy wymiaru świadczeń chorobowych przysługujących pracownikom. Dotyczą one również pracowników wykonujących pracę za granicą, których miesięczny przychód nie przewyższa kwoty przeciętnego wynagrodzenia.
Zobacz: Prawo dla firm
Zgodnie z generalną zasadą ustalania podstawy wymiaru świadczeń chorobowych do podstawy wymiaru przyjmuje się wypłacone za dany miesiąc wynagrodzenie. Pracodawca powinien przyjąć wynagrodzenie uzyskane przez pracownika za dane (należne za) miesiące poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, a nie wypłacone w tych miesiącach.
W przypadku pracowników wykonujących pracę za granicą zastosowanie mają odstępstwa od ogólnych zasad. Do ustalenia podstawy wymiaru składek przyjmuje się wszystkie składniki wynagrodzenia wypłacone pracownikowi w danym miesiącu kalendarzowym lub postawione do dyspozycji (świadczenia niepieniężne), od których została potrącona składka na ubezpieczenie chorobowe. Dotyczy to przypadków, gdy w jednym miesiącu pracownik otrzymuje wynagrodzenie za różne okresy, tj. wynagrodzenie za bieżący miesiąc i wynagrodzenie za miesiąc lub miesiące wcześniejsze.
Przeczytaj w INFORLEX.PL Biznes cały artykuł: Jak ustalić podstawę wymiaru świadczeń chorobowych pracowników wykonujących pracę za granicą
W artykule omówiono również wliczanie do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych wynagrodzenia za dany miesiąc wypłacanego w następnym miesiącu oraz podstawę wymiaru świadczeń chorobowych w pierwszym miesiącu zatrudnienia i wykonywania pracy za granicą.