Zgodnie z przepisami kodeksu pracy podróżą służbową pracownika jest wykonywanie przez pracownika poleceń służbowych pracodawcy poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza miejscem pracy. Na podstawie art. 775 § 1 k.p. pracownikowi z tytułu odbytej podróży służbowej przysługuje zwrot należności na pokrycie kosztów podróży. Nie należy jednak traktować tych należności jako formy wynagrodzenia za pracę świadczoną podczas podróży służbowej. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, czym innym jest wykonywanie pracy za wynagrodzeniem i czym innym podróż służbowa, gdyż diety i inne świadczenia przysługujące z tytułu tej podróży nie stanowią wynagrodzenia za pracę lecz inne świadczenia związane z pracę (wyr. SN, III UK 54/11). Najbardziej kontrowersyjną kwestią związaną z podróżami służbowymi jest wykazanie stałego miejsca pracy pracowników, wykonujących stale pracę poza siedzibą pracodawcy, czyli pracowników mobilnych. W tym przypadku podróż nie będzie stanowić u nich zjawiska wyjątkowego, lecz będzie normalnym wykonywaniem obowiązków pracowniczych. Podróż służbowa ma bowiem charakter incydentalny (wyr. NSA w Warszawie, II FSK 648/09). Typowa podróż służbowa będzie zatem stanowić wyjątkowe zdarzenie w istniejącym stosunku pracy.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Podróż służbową można rozliczyć w kosztach firmowych
Czas pracy
Zgodnie z art. 128 § 1 k.p. czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w siedzibie bądź innym wyznaczonym miejscu przez pracodawcę. Czy wobec tego podróż służbowa może być wliczana do czasu pracy? Co do zasady nie należy wliczać odbytej podróży do czasu pracy pracownika, bowiem wówczas nie pozostaje on w dyspozycji zakładu pracy. Jednakże od tej zasady istnieje wyjątek, kiedy czas podróży wlicza się do czasu pracy. Chodzi bowiem o sytuację, gdy czas podróży przypada w czasie harmonogramu godzin czasu pracy pracownika. W innym przypadku nie będzie takiej możliwości.
Pracownik pracuje na stałym etacie od godz. 8 do 16. Z polecenia pracodawcy został oddelegowany w podróż służbową do innej miejscowości, gdzie miał za zadanie wykonywać swoje obowiązki pracownicze. Jak rozliczyć czas pracy?
W takiej sytuacji należałoby przyjąć, że godziny samego dojazdu (np. 6:00 – 8:00 rano) nie są harmonogramowymi godzinami pracy pracownika, wówczas nie zalicza się ich do czasu pracy. Jeżeli realną pracę wykonywał w godzinach od 8:00 do 16:00 wówczas będą stanowić jego harmonogramowe godziny i należy zaliczyć je do czasu pracy pracownika. Czas wykonywania zadań służbowych po godzinie 16:00 będzie traktowany jako godziny nadliczbowe i będzie rozliczany zgodnie z przepisami kodeksu pracy odnoszącymi się do wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych. Analogicznie, powrót pracownika po godz. 16:00 nie będzie wliczany do czasu pracy, ponieważ nie będzie stanowić harmonogramowych godzin pracy.
Należy pamiętać, że sama podróż służbowa nie może naruszać prawa pracownika do dobowego odpoczynku, w wymiarze co najmniej 11 godzin.