Dokładniejsza analiza wzorów na progi rentowności czy punkt opłacalności wskazuje, ze istnieją trzy zmienne, które rzutują na ostateczny efekt naszej działalności.
Są to:
- cena jednostkowa,
- koszty stałe
- jednostkowe koszty zmienne.
Każdy z tych czynników tylko w ograniczonym zakresie zależy od nas samych. Cena jednostkowa jest elementem, którym pozornie najłatwiej jest manewrować albowiem to my sami decydujemy o jej obniżeniu lub podniesieniu. Jest to jednak gra bardzo trudna i ryzykowna. Na rynku zawsze można znaleźć produkt konkurencyjny, który będzie limitował nasze apetyty cenowe.
Przesada w podnoszeniu ceny może spowodować spadek popytu na nasze wyroby, produkcję „na magazyn”, utratę płynności finansowej, a w ostateczności bankructwo. Obniżanie cen zbytu jest dobrym sposobem na szybkie poprawienie płynności finansowej, ale też obniża czy wręcz redukuje do zera zysk powodując w dłuższym przedziale czasowym zagrożenie dla normalnego funkcjonowania firmy.
Tak więc swoboda w określaniu cen przez niewielkie firmy jest tak naprawdę iluzoryczna. Dużo większą rolę odgrywają tu wszechwładne prawa rynku, które musimy znać i rozumieć. Koszty stałe oraz koszty zmienne na pierwszy rzut oka wydają się być niezależnymi od nas.
To nie my decydujemy o cenach energii elektrycznej, paliwa, surowców, itp. Co gorsze, często jesteśmy zaskakiwani znacznymi zmianami cen na skutek decyzji politycznych czy administracyjnych, których na gruncie analizy ekonomicznej nie byliśmy w stanie przewidzieć, np. zmiany taryf celnych, wprowadzenie kwot importowych itp.
Jednak to właśnie koszty powinny być przedmiotem naszej szczególnej i nieustającej troski oraz starań. Poczynając od planowania przedsięwzięcia (wybór formy prawnej, lokalizacji, technologii produkcji, metod reklamy i sprzedaży, itd.) przez gromadzenie kapitału (analiza kosztów kredytowania, może leasing? bądź obligacje?, kredyt kupiecki?) i cały okres działalności (systemy płacowe, wybór dostawców, organizacja produkcji, itd.) zasada minimalizacji kosztów musi być naczelnym mottem naszych poczynań.
Jeśli w wyniku takich zachowań będziemy mieli za dużo pieniędzy to nie ma sprawy. To naprawdę najmniejszy kłopot jaki może nas spotkać w biznesie. Grunt, że nasza firma będzie funkcjonować na zdrowych podstawach, stając się bardziej odporna na zawirowania rynku.
A teraz kilka pomocnych instrumentów, które pozwolą określić nam wrażliwość naszej działalności na niespodziewane zmiany, a tym samym ułatwi określenie ryzyka.
Graniczny poziom cen sprzedaży
Graniczny poziom ceny jednostkowej oznacza taki jej poziom, przy którym sprzedając zakładaną ilość produktów nie osiągniemy żadnego zysku. Oczywiście obniżenie ceny poniżej granicznego poziomu ceny sprzedaży oznacza, że zaczniemy ponosić straty.
Polecamy: Jak obliczyć koszty i zyski - krok po kroku
Gdzie:
GPcj – graniczny poziom ceny sprzedaży
JKzm – koszt zmienny na jednostkę produkcji
p.w.s – planowana wielkość sprzedaży
Kst – koszty stałe
Graniczny poziom ceny jednostkowej możemy też wyrazić w procentach:
Gdzie:
MBcj – margines bezpieczeństwa z uwagi na cenę
Cj – cena jednostkowa sprzedaży
GPcj – graniczny poziom ceny sprzedaży
Czym wartości MBcj jest większa tym mniejsze jest ryzyko naszego przedsięwzięcia.
Polecamy: serwis Biuro rachunkowe
Graniczny poziom jednostkowych kosztów zmiennych
Podobnie jak w przypadku granicznego poziomu ceny sprzedaży, graniczny poziom jednostkowych kosztów zmiennych to taki ich poziom, przy którym sprzedając zakładaną ilość produktów nie osiągniemy zysków. W codziennej działalności bardzo praktyczną rzeczą jest zebranie danych w formie tabelarycznej tak, aby w każdej chwili można było odczytać, jak zmiana ceny czy kosztów wpływa na stan i perspektywy naszej działalności.
Gdzie:
GPjkz – graniczny poziom jednostkowych kosztów zmiennych
Cj – cena jednostkowa
p.w.s – planowana wielkość sprzedaży
Kst – koszty stałe
Podobnie jak w przypadku granicznego poziomu ceny sprzedaży, możemy graniczny poziom jednostkowych kosztów zmiennych wyrazić w ujęciu procentowym. Jest to tzw. margines bezpieczeństwa ze względu na jednostkowe koszty zmienne. Im jego wielkość jest większa, tym lepiej.
Gdzie:
MBjkz – margines bezpieczeństwa z uwagi na jednostkowe koszty zmienne
GPjkz – graniczny poziom jednostkowych kosztów zmiennych
JKz – jednostkowy koszt zmienny
Polecamy: serwis Leasing
Artykuł jest fragmentem poradnika "Jak założyć małą firmę - poradnik dla niezdecydowanych" autorstwa Marzeny i Cezarego Łotys.